Microsoft-ը հրապարակել է արհեստական բանականության ներդրման մակարդակի գլոբալ զեկույցը: Փաստաթղթում արտացոլված է, թե ինչպես են աշխարհի 170 երկրներն օգտագործում ԱԻ տեխնոլոգիաները տնտեսությունում, գիտության և պետական հատվածում: Ըստ զեկույցի՝ Հայաստանում արհեստական բանականության տեխնոլոգիաների ներդրման մակարդակը (AI Diffusion) կազմում է ընդամենը 6,2%՝ Եվրոպայի և Մերձավոր Արևելքի երկրների շրջանում ամենացածր ցուցանիշներից մեկը: 

Ինչպե՞ս է անցկացվել հետազոտությունը

Հոկտեմբերին հրապարակված Microsoft AI Diffusion Report 2025 զեկույցը դարձել է արհեստական բանականության տեխնոլոգիաների տարածման մասին ամենաամբողջական հետազոտություններից մեկը: Այն պատրաստել են Microsoft-ի վերլուծաբանները՝ Oxford Economics-ի և LinkedIn Economic Graph-ի հետ համատեղ, ուսումնասիրելով ԱԻ գործիքների ներդրման դինամիկան 170 երկրներում: Ընտրանքում ընդգրկվել են 2024–2025 թվականների տվյալները՝ ներառյալ մասնավոր հատվածի, կրթության, գիտության և պետական կառավարման ցուցանիշները: 

Հետազոտողները նշում են, որ ընդամենը երեք տարում ամբողջ աշխարհում ավելի քան 1,2 միլիարդ մարդ արդեն սկսել է օգտագործել ԱԻ գործիքները իր աշխատանքում: Միևնույն ժամանակ, տարածաշրջանային տարբերությունները դեռևս հսկայական են՝ «Գլոբալ Հյուսիսի» երկրներում արհեստական բանականության ներդրման միջին մակարդակը կազմում է 23%, իսկ «Գլոբալ Հարավում»՝ ընդամենը 13%: Ավելին, տեխնոլոգիական ենթակառուցվածքը բաշխված է ծայրահեղ անհավասար՝ համաշխարհային տվյալների կենտրոնների հզորության 86%-ը կենտրոնացած է ԱՄՆ-ում և Չինաստանում: Այսպիսով, թվային անջրպետը դառնում է ոչ միայն տնտեսական, այլև կառուցվածքային գործոն, որը ազդում է նորարարությունների տեմպերի վրա: 

Հայաստան՝ 6,2% ներդրում և հարևանների հետ անջրպետ

Ըստ զեկույցի՝ Հայաստանում արհեստական բանականության ներդրման մակարդակը 6,2% է: Սա նշանակում է, որ երկրում կազմակերպությունների և ընկերությունների միայն փոքր մասն է օգտագործում մեքենայական ուսուցման, տվյալների վերլուծության կամ գեներատիվ ԱԻ տեխնոլոգիաները իր գործունեության մեջ: Հայաստանը գտնվում է համաշխարհային վարկանիշի ստորին հատվածում՝ կիսելով դիրքը Շրի Լանկայի հետ և առաջ անցնելով միայն Ասիայի և Կենտրոնական Աֆրիկայի մի քանի երկրներից:

Հարևանների ֆոնին իրավիճակը հակադիր է թվում: Վրաստանում ներդրման մակարդակը հասնում է 17,3%-ի, Ադրբեջանում՝ 14,2%-ի, Թուրքիայում՝ 13,4%-ի, Իրանում՝ 9,6%-ի, իսկ Ռուսաստանում՝ 7,6%-ի: Այսպիսով, Հայաստանը զիջում է տարածաշրջանի բոլոր երկրներին՝ չնայած նմանատիպ նախադրյալներին:

Տեխնոլոգիական մրցավազքի հետնապահները

Այսպիսով, Հայաստանը հայտնվել է գլոբալ աղյուսակի ստորին հատվածում՝ այն երկրների շարքում, որտեղ ԱԻ-ի ներդրումը խորհրդանշական է: Հետնապահ տասնյակում են՝ Կամբոջան (4,6%), Տաջիկստանը (5,1%), Թուրքմենստանը (5,1%), Աֆղանստանը (5,1%), Ուզբեկստանը (5,7%), Կուբան (5,7%), Ռուանդան (6,0%), Լաոսը (6,0%), Շրի Լանկան (6,2%) և Հայաստանը (6,2%):

Նոր տեխնոլոգիական մրցավազքի առաջնորդները

Աղյուսակի մյուս ծայրում այն երկրներն են, որտեղ արհեստական բանականությունն արդեն դարձել է ազգային ռազմավարության անբաժանելի մասը: Առաջնորդների տասնյակում են՝ Միացյալ Արաբական Էմիրությունները (59,4%), Սինգապուրը (58,6%), Նորվեգիան (45,3%), Իռլանդիան (41,7%), Ֆրանսիան (40,9%), Իսպանիան (39,7%), Նոր Զելանդիան (37,6%), Մեծ Բրիտանիան (36,4%), Նիդեռլանդները (36,3%) և Կատարը (35,7%): Սրանք այն երկրներն են, որտեղ ԱԻ-ն ինտեգրված է կրթության, արդյունաբերության, առողջապահության և պետական կառավարման մեջ:

Համատեքստ և նշանակություն

Microsoft-ի զեկույցը ֆիքսում է արհեստական բանականության տարածման զգալի անհավասարությունը: Բարձր ներդրման մակարդակ ունեցող երկրները բնութագրվում են զարգացած ենթակառուցվածքով, կրթական ծրագրերով և հաշվողական ռեսուրսների առկայությամբ, մինչդեռ ցածր ցուցանիշները հաճախ կապված են ինտերնետի սահմանափակ հասանելիության և թվայնացման ցածր մակարդակի հետ: