Ներկայացնում ենք տարադրամի փոխարժեքները՝ ըստ rate.am-ի:
ԱՄՆ դոլարի առքի առավելագույն արժեքն է 395 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 397 դրամ:
Եվրոյի առքի առավելագույն արժեքն է 412 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 417 դրամ:
Ռուսական ռուբլու առքի առավելագույն արժեքն է 4.26 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 4. 36 դրամ:
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը հայտարարել է, որ Ուկրաինայում կրակի պարզ դադարեցումը չի լուծի հակամարտությունը, հավելելով, որ դրա համար անհրաժեշտ է համապարփակ խաղաղություն, որը կկարգավորի տարածքային խնդիրները, կերաշխավորի անվտանգությունը և պայմաններ կստեղծի Ուկրաինայում երկարաժամկետ տնտեսական, սոցիալական և քաղաքական կայունության համար, գրում է ֆրանսիական La Dépêche-ը։
«Ոչ վաղուցվա պատմությունը մեզ ցույց է տվել, որ երբ միայն հրադադար էր, այն ռուսական կողմից չէր պահպանվում։ Բացի դրանից, Ուկրաինան պետք է ներկա լինի իրեն վերաբերող բոլոր քննարկումներին։
Համարո՞ւմ եմ, որ ԱՄՆ-ն այսօր ցանկանում է լքել ՆԱՏՕ-ն: Ոչ: Ցանկալի՞ եմ համարում, որ ԱՄՆ-ը լքի ՆԱՏՕ-ն։ Ոչ: Ըստ իս՝ ՆԱՏՕ-ն այսօր ավելի օգտակար է, քան երբևէ։ Կարծում եմ՝ ՆԱՏՕ-ն մնում է օգտակար դաշինք, քանի որ մի շարք եվրոպական երկրների անվտանգության բանալին է: Ռուսաստանն էկզիստենցիալ սպառնալիք է եվրոպացիների համար:
Ներկայում Ռուսաստանի ձեռնարկած նկատելի վերազինումը պետք է եվրոպացիներին ստիպի արձագանքել՝ անկախ ԱՄՆ դիրքորոշումից։ Մենք մտադիր ենք ուժեղացնել ոչ միայն բանակը, այլև եվրոպական պաշտպանության արդյունաբերական և տեխնոլոգիական բազան»,- նշել է նա։
Մակրոնն ընդգծել է, որ երբեք չի հայտարարել Ուկրաինա զորքեր ուղարկելու մասին։
Նա պատրաստակամություն է հայտնել «ցանկացած պահի» հեռախոսով խոսել Վլադիմիր Պուտինի հետ, եթե վերջինս զանգի իրեն։ «Իհարկե, ես նորից կխոսեմ նրա հետ, եթե տվյալ իրավիճակում դա օգտակար լինի»,- ասել է Ֆրանսիայի նախագահը։
«Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» ՀԿ նախագահ, իրավապաշտպան Ժաննա Ալեքսանյանը գրում է․
«Դիլիջանի գիշերօթիկի շենքում բնակություն հաստատած 7 արցախցի ընտանիքներ ձմեռվա ընթացքում զրկված են գազից ու էլեկտրաէներգիայից, ինչպես բլոկադայի ամիսներին Արցախում։ Հիմա նույն զգացումները՝ ֆիզիկապես և հսգեպես նրանք ապրում են Հայաստանում։ Ընտանիքներից մեկը, սոցիալապես ծանր պայմաններում գտնվող բազմազավակ ընտանիքը, որի երեխաներից 3-ը անչափահաս են ապրում են ցրտի ու մթության մեջ։ Այս ընտանիքը չի օգտվում ոչ արցախցինեերին տրվող դրամական աջակցությունից և որ էլ որևէ նպաստից։ Սոցապ նախարարությունն ասում է այլ առաջարկ ենք արել, թող գնան։
Շատերը ընդունել են առաջարկն ու հեռացել գիշերօթիկից, բայց մնացած այս 7 ընտանիքները ամենաքշվածներն են՝ տարբեր խնդիրներով, արված առաջարկները նրանց կարող են առավել վատ վիճակի մեջ դնել։
Չնայած դժվար է պատկերացնել առավել վատ վիճակ; Ու այսպես հանգիստ խղճով ապրում են և սոցապ նախարարությունը և մյուս պատասխանատուները»։
Մյունխենի անվտանգության համաժողովում ԱՄՆ փոխնախագահ Ջեյմս Դևիդ Վենսի ելույթից պարզ դարձավ, որ Հայաստանը պետք է ընտրի երկու տարբերակներից մեկը` լինել Թուրքիայի հետ, թե Ռուսաստանի։ Դեմոկրատական կուսակցության կազմակերպած մամուլի ասուլիսի ժամանակ այս տեսակետը հայտնեց Հայաստանի նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը։
Վենսը Մյունխենում անվտանգության 61-րդ համաժողովի ժամանակ հնչեցրած իր հայտնի ելույթում խիստ քննադատության էր ենթարկել եվրոպական պետությունների քաղաքականությունը:
«Վենսի ելույթից հետևում է, որ յուրաքանչյուր նորմալ հայ պետք է նստի ու մտածի` գնում է Օսմանյան Թուրքիա՞, թե՞ մնում է Ռուսաստանի հետ։ Պետք է կատարյալ հիմար լինես, որ չհասկանաս` ԱՄՆ-ն Ուկրաինային ասում է. «Դու տեղ չունես ՆԱՏՕ-ում և ԵՄ-ում»։ Եթե եվրոպական Ուկրաինան չպետք է լինի ԵՄ-ում, ապա ի՞նչ գործ ունի Հայաստանը ԵՄ-ում։ Ի՞նչ կեղծ օրակարգ եք ձևավորել` «եկեք հանրաքվե անցկացնենք Եվրոպային անդամակցելու վերաբերյալ»։ Իսկ ո՞վ է ձեզ սպասում ԵՄ-ում։ Մարդիկ հասկանալի լեզվով ասում են` նման բան չպետք է լինի»,- ընդգծեց նախկին վարչապետը։
Նրա խոսքով` ԱՄՆ-ն արդեն հասկացրել է, որ գլոբալ խաղաղությանը փոխարինելու է գալիս 8-10 տարածաշրջանային տերություններով խաղաղությունը: Դրանց թվում է նաև թյուրքական աշխարհը`Օսմանյան կայսրության վերածննդի գաղափարախոսությամբ։
ՀՀ նախկին վարչապետը չբացառեց, որ ռուս-ամերիկյան շփումների ընթացքում կքննարկվի նաև Հայաստանի տեղը ձևավորվող բազմաբևեռ աշխարհում, ընդ որում` այդ «խոսակցությանը» կարող է միջամտել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը:
«Մենք դեռ 2018 թվականից ասում ենք` ի՞նչ եք անում։ Ո՛չ Եվրոպա եք հասնելու, ո՛չ էլ ուրիշ տեղ։ Միակ ընտրությունը Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև է։ Դուք մեզ Թուրքիա եք տանում։ Հենց Թուրքիային միանալու համար է պահանջվում հայտարարել, թե Արարատ լեռը մեզ հետ կապ չունի, որ Ցեղասպանություն չի եղել։ Արցախը դատարկելն էլ դրա համար էր պետք։ «Զանգեզուրի միջանցքից» հետո էլ խոսք կբացվի ամբողջ Սյունիքը հանձնելու մասին»,-կարծում է Բագրատյանը։
Նրա դիտարկմամբ` ԱՄՆ-ն հստակ հասկացրել է, որ չի պատրաստվում պատերազմել որևէ մեկի համար, իսկ Եվրոպային խորհուրդ է տվել ներդրումներ կատարել սեփական արևելյան սահմանների անվտանգության մեջ։ Քաղաքական գործիչը պրակտիկ է համարում ներկայիս ամերիկյան մոտեցումը, քանի որ վերջին տարիներին ԱՄՆ տնտեսությունը գնալով ավելի ու ավելի պակաս մրցունակ է դառնում Ռուսաստանի կամ Չինաստանի համեմատ: Նույնը վերաբերում է ԵՄ տնտեսությանը, որը լուրջ ճգնաժամի մեջ է։
Բագրատյանի խոսքով` գնողունակության պարիտետով Ռուսաստանում 2023 թվականին բնակչության մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն կազմել է 41 հազար դոլար, ինչը գերազանցում է եվրոպական երկրների մեծամասնության ցուցանիշները։
Եվ եթե 20 տարի առաջ ԵՄ-ն մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ-ով առաջ էր ԱՄՆ-ից, ապա այսօր, հակառակը, հետ է մնում գրեթե 50 տոկոսով: Իսկ տեխնոլոգիական առումով ԵՄ-ի հետ մնալու մասին է վկայում այն փաստը, որ անցյալ տարի ԱՄՆ-ում տրվել է 800 հազար պատենտ, իսկ ԵՄ-ում ՝ 110 հազար, այսինքն` ավելի քան 7 անգամ քիչ։
«Ո՞ւր եք գնում»,- ՀՀ իշխանություններին հռետորական հարց ուղղեց Բագրատյանը` ընդգծելով, որ Եվրամիությունում, որին անդամակցելու ուղղություն է բռնել երկրի իշխող ուժը, տնտեսության աճը կազմել է ընդամենը 0,5 տոկոս, ընդ որում` Գերմանիայում անկում է գրանցվել` 0,7 տոկոս: ԱՄՆ-ում գրանցվել է 2.5 տոկոս աճ։ Ռուսաստանում, չնայած պատերազմին, աճը կազմել է 4,1 տոկոս։
Նախկին վարչապետը կարծում է, որ մոտ 15 տարի կանցնի, մինչև Հայաստանին գուցե վերցնեն ԵՄ, և այդ ընթացքում Եվրոպան կարող է Եվրասիական մայրցամաքի հետամնաց տարածաշրջաններից մեկը դառնալ։
«Ինչո՞ւ եք դա անում։ Ինչո՞ւ եք լրացուցիչ խնդիրներ փնտրում: Ո՞վ է ձեզ գազ տալու, ո՞վ է է ձեզ ցորեն տալու։ Պարզ տնտեսական օրինակ։ Լեռնային Ղարաբաղը հանձնեցին, ու ցորենը 100 հազար տոննայով պակասեց։ Ո՞ր երկրից մատակարարվող ցորենի հաշվին լրացրին այդ 100 հազար տոննան։ Ռուսաստանին դիմեցին, չէ՞։ Ռուսաստանը պատասխանեց. «Ես 100 հազար տոննա չունեմ։ Ամբողջ ցորենը բաշխված է երկարաժամկետ պայմանագրերով»: Բայց հետո ասաց. «Ոչինչ, Հայաստանի համար մի բան կանենք»: Ինքներդ եք մեծացնում Ռուսաստանից կախվածությունը, հետո ժողովրդի առաջ քննադատում եք նրան»,- ասաց նախկին վարչապետը։
Նա համոզված է, որ ուրիշի հետ թշնամության հաշվին բարեկամություն չի կարող լինել։ Ոչ միայն պետությունների դեպքում, այլև մարդկային հարաբերություններում չի կարելի սեփական բարեկամությունն ապացուցել` թշնամանք դրսևորելով երրորդ կողմի նկատմամբ։
Հիշեցնենք` հունվարի 9-ին ՀՀ կառավարությունը հավանություն տվեց արևմտամետ ուժերի օրենսդրական նախաձեռնությանը՝ ԵՄ անդամակցության գործընթացի մեկնարկին։ Դրանից հետո ՌԴ փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը հայտարարեց, որ Եվրամիությունն ու Եվրասիական տնտեսական միությունը (ԵԱՏՄ) անհամատեղելի են, Ռուսաստանը օրինագծի քննարկումը դիտարկում է որպես ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու սկիզբ, և Հայաստանի որոշումը նա համեմատեց «Տիտանիկի» տոմս գնելու հետ։
Ըստ հաշվարկների` Հայաստանից արտահանումը ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու դեպքում կկրճատվի 80 տոկոսով, և կորուստները այլընտրանքային ուղղություններով փոխարինելն անհնար կլինի նույնիսկ միջնաժամկետ հեռանկարում: Ըստ պաշտոնական վիճակագրության` Հայաստանից արտահանումը 2015 թվականից սկսած աճել է 10 անգամ, ընդ որում` հիմնականում ռուսական ուղղության հաշվին։ Ռուսաստանի հետ ապրանքաշրջանառությունն անցյալ տարի մոտեցել է 12 մլրդ դոլարի ցուցանիշին։
Ռուս–ուկրաինական կոնֆլիկտի հանգուցալուծման ուղղված քայլերը որոշակի մարտահրավերներ են պարունակում ՀՀ տնտեսության համար։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց Tvyal.com վերլուծական հարթակի ղեկավար Աղասի Թավադյանը` մեկնաբանելով կոնֆլիկտի` ՀՀ տնտեսության վրա 2022-24թթ–ին ունեցած ազդեցությունն ու դրա հնարավոր փոփոխությունը։
Փետրվարի 12-ին հայտնի դարձավ, որ ՌԴ–ի և ԱՄՆ–ի նախագահներ Վլադիմիր Պուտինն ու Դոնալդ Թրամփը հեռախոսով քննարկել են ուկրաինական հակամարտությունը բանակցությունների միջոցով կարգավորելու հարցը: Փետրվարի 18-ին Էր Ռիադում տեղի ունեցան նույն թեմայով ռուս–ամերիկյան առաջին բանակցությունները` ՌԴ ԱԳՆ նախարար Սերգեյ Լավրովի և ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոյի գլխավորությամբ։
Եթե 2022թ–ին սկսված ռազմական հատուկ գործողությունն ու ՌԴ–ի դեմ կիրառվող արևմտյան պատժամիջոցները որոշակի դրական ազդեցություն ունեցան Հայաստանի տնտեսության վրա, ապա Թավադյանը կանխատեսում է, որ ռուս–ամերիկյան հարաբերությունների կարգավորման ու ռուս–ուկրաինական կոնֆլիկտի հանգուցալուծման արդյունքում հակառակը կլինի։
«2025 թվականին Հայաստանի տնտեսությունը կկանգնի լուրջ մարտահրավերների առաջ` սկսած փոխարժեքային ռիսկերից, վերջացրած ոսկու վերարտահանման դադարով և ՌԴ–ից դրական ազդակների վերջաբանով, որոնց մենք պետք է պատրաստ լինենք»,– ասաց նա։
Թավադյանը վերլուծել է միջազգային դրամական փոխանցումների դինամիկան և արձանագրել, որ 2022 թվականին ՌԴ–ից ՀՀ 2.5 անգամ ավելացած դրամական փոխանցումները շարունակում են կրճատվել (ըստ ԿԲ–ի տվյալների` 2022-ին դեպի Հայաստան դրամական փոխանցումների զուտ ներհոսքը (ստացված և ուղարկված գումարների դրական մնացորդը) կազմել է ռեկորդային 1 տրիլիոն 90 միլիարդ դրամ, 2024-ին` շուրջ 594 միլիարդ դրամ)։
Բացի այդ, կապիտալի հսկայական ներհոսքը, որը հանգեցրել էր դրամի կտրուկ արժևորման ու բանկային համակարգի շահութաբերության աննախադեպ աճի, այսօր նույնպես նահանջ է արձանագրում։ Ընդ որում` բացասական միտումները սկսվել են դեռ 1.5 տարի առաջ` 2023թ–ի կեսերից։ Իսկ վերջին 1.5 տարվա առևտուրը ՌԴ–ի հետ հիմնականում պահպանվել է վերարտահանումների, մասնավորապես` ոսկու և թանկարժեք քարերի վերարտահանման հաշվին։
«2022թ–ի 12.6% տնտեսական աճի գրեթե կեսն ապահովել է բանկային ոլորտը, այսինքն` ՌԴ–ից եկող փոխանցումները, և ՏՏ ոլորտը` չհաշված արտահանումները։ 2023թ–ի կեսերից այս գործոնները դադարեցին, արդեն տեսանք կապիտալի արտահոսք, մարդկանց արտահոսք։ Սակայն 2023թ–ի նոյեմբերից արդեն սկսվեց հաջորդ դրական շոկը` ոսկու մեծածավալ վերարտահանումը ՌԴ–ից, որն ապահովեց որոշակի տնտեսական աճ 2023թ–ի վերջին և 2024թ–ի առաջին կիսամյակում»,– ասաց Թավադյանը` շեշտելով, որ 2022–ից Հայաստան եկած ռուսական փողերը հետ են գնում։
Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն` 2024 թ–ին Հայաստանից կապիտալի արտահոսքի զգալի մասը՝ 20.3 տոկոսը, բաժին է ընկել Արաբական Միացյալ Էմիրություններին։ Ընդ որում` այդ երկիր է գնում նաև Հայաստանի արտահանման գրեթե կեսը, որը, մասնագետների գնահատմամբ, հիմնականում ոսկու և ադամանդների վերարտահանումն է Ռուսաստանից։ Երկրորդ տեղում ԱՄՆ-ն է՝ 13.5 տոկոսով, երրորդը՝ Շվեյցարիան՝ 10.5 տոկոսով։ Այս երեք երկրներին բաժին է ընկնում ՀՀ–ից դրամանական արտահոսքի գրեթե կեսը։
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Սաուդյան Արաբիայի մայրաքաղաք Էր-Ռիյադում 4,5 ժամ տեւած ԱՄՆ-ՌԴ բանակցությունների արդյունքները լավատեսական նոտայով են մատուցում աշխարհին, որը, շունչը պահած, սպասում էր Վաշինգտոն-Մոսկվա առաջին կենդանի շփումին։ Այն արդեն որակել են «շատ լուրջ զրույց բոլոր հարցերի շուրջ»:
Ըստ Fox News-ի, ՌԴ-ն եւ ԱՄՆ-ն առաջարկում են Ուկրաինայում խաղաղության հաստատման եռաստիճան ծրագիր՝ զինադադար, ընտրությունների անցկացում եւ հետո նոր միայն՝ վերջնական համաձայնագրի ստորագրում: Սակայն ռուս-ամերիկյան բանակցություններն անհանգստություն են առաջացրել Եվրոպայում։ Ուկրաինայում ուղղակի տագնապած են` որոշվում է իրենց ճակատագիրը, բայց՝ իրենց բացակայությամբ»:
Առավել մանրամասն թերթի այսօրվա համարում
«Իրավունք» թերթը գրում է. «Իշխանական շրջանակներում ակտիվ լուրեր են շրջանառվում, որ Փաշինյան Նիկոլը որոշել է գարնանն ընդառաջ «ուբորկա» անել թիմում։
Ըստ նույն լուրերի` մարտ ամսին ինչպես կուսակցության ներսում, այնպես էլ կառավարությունում լրջագույն կադրային փոփոխություններ են սպասվում։ Կադրային ջարդ է սպասվում հատկապես Սոցապ ու Առողջապահության նախարարություններում»:
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ։
Փակ են Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր լեռնային օդերևութաբանական կայանից Քարի լիճ և Ամբերդ ամրոց տանող ավտոճանապարհները։
Վարորդներին խորհուրդ է տրվում երթևեկել բացառապես ձմեռային անվադողերով։
Վրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային Օսիայի ճգնաժամային կառավարման կենտրոնից ստացված տեղեկատվության համաձայն՝ Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հիասթափեցնող է համարել այն, որ Կիևը դժգոհ է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև ուկրաինական ճգնաժամի կարգավորման բանակցություններից։
«Ես շատ հիասթափված եմ», - ասել է նա լրագրողներին, երբ ստորագրում էր նոր հրամանագրերը Ֆլորիդայի Վեսթ Փալմ Բիչի մերձակայքում գտնվող Մար-ա-Լագո կալվածքում: «Գիտեք, նրանք [ուկրաինացիները] նեղված են, որ տեղ չունեն [բանակցությունների սեղանի շուրջ]։ Նրանք երեք տարի ունեին այդ տեղը։ Եվ դրանից շատ առաջ ամեն ինչ կարելի էր կարգավորել շատ պարզ»,- նշել է Թրամփը։
«Կիսատ-պռատ բանակցողը կարող էր այս հարցը լուծել տարիներ առաջ, և ես կարծում եմ՝ առանց մեծ տարածքներ կորցնելու և կյանքեր և քաղաքներ կորցնելու, որոնք պարզապես ավերակների մեջ են»,- հավելել է նա։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը Էր Ռիադում կայացած ռուս-ամերիկյան բանակցությունները շատ լավ է անվանել։ ԱՄՆ առաջնորդն ասել է, որ իր վստահությունն Ուկրաինայում կարգավորման հարցում ամրապնդվել է:
Նրան խնդրել են խոսել Սաուդյան Արաբիայում տեղի ունեցած հանդիպման մասին և արդյոք նա ավելի վստահ է դարձել բանակցություններից հետո ուկրաինական ճգնաժամի կարգավորման գործարքի կնքման հարցում։ «Ես շատ ավելի վստահ եմ, դրանք [բանակցությունները] շատ լավն էին», - ասել է նա լրագրողներին իր նոր հրամանագրերը ստորագրելուց հետո: Ստորագրումը տեղի է ունեցել ամերիկացի առաջնորդի Մար-ա-Լագո կալվածքում, որը գտնվում է Ֆլորիդայի նահանգի Վեսթ Փալմ Բիչ քաղաքի մոտ։
«Ռուսաստանը ցանկանում է ինչ-որ բան անել. նրանք ցանկանում են դադարեցնել վայրի բարբարոսությունը»,- հավելել է Թրամփը։ Նա Ուկրաինայում ռազմական գործողությունների ողբերգությունը համեմատել է Գետիսբուրգի ճակատամարտի հետ՝ Ամերիկյան քաղաքացիական պատերազմի ամենաարյունալի ճակատամարտի հետ, որը տեղի է ունեցել 1863 թվականի հուլիսի սկզբին։