Չինաստանը լիովին դադարեցրել է հեղուկացված բնական գազի (ՀԲԳ) ներմուծումն ԱՄՆ-ից՝ երկրների միջև առևտրային հակասությունների սրման ֆոնին։ Այս մասին հաղորդել է Financial Times (FT) թերթը։
Ըստ հրատարակության տեղեկատվության՝ ամերիկյան ՀԲԳ-ի վերջին խմբաքանակը Չինաստանի Ֆուցզյանի նահանգում ստացվել է փետրվարի 6-ին, ինչից հետո նոր մատակարարումներ չեն գրանցվել։ Ամերիկյան գազով լցանավերից մեկը նույնիսկ վերաուղարկվել է Բանգլադեշ՝ չհասցնելով ժամանել մինչև մաքսատուրքերի ուժի մեջ մտնելը:
«Մինչև փաստական էմբարգոյի մակարդակ մաքսատուրքերի բարձրացման պայմաններում մենք տեսնում ենք ՀԲԳ-ի համաշխարհային հոսքերի վերաբաշխում», – մեջբերում է պարբերականն Energy Aspects խորհրդատվական ընկերության վերլուծաբան Ռիչարդ Բրոնզի խոսքը։
Ըստ նրա՝ Ասիայում ՀԲԳ-ի ամբողջական պահանջարկը կարող է նվազել 5-10 մլն տոննայով, ինչը կհանգեցնի Եվրոպայում գազի գների ոչ մեծ նվազման։
Չնայած Չինաստանի ընկերությունների 13 երկարաժամկետ պայմանագրերի առկայությանը մինչև 2049 թվականն ԱՄՆ տերմինալներից ՀԲԳ-ի մատակարարման վերաբերյալ, փորձագետները կարծում են, որ հետագա մատակարարումների հեռանկարները «չափազանց մշուշոտ են»:
Կոլումբիայի համալսարանին կից Համաշխարհային էներգետիկ քաղաքականության կենտրոնի գազի շուկայի հարցերի փորձագետ Անն Սոֆի Կորբոն կարծում է, որ «չինական ներկրողները դժվար թե երբևիցե կրկին ամերիկյան ՀԲԳ-ի նոր պայմանագրեր ստորագրեն»:
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփն ապրիլի 2-ին հայտարարել է 185 երկրներից և տարածքներից արտադրանքի ներմուծման համար մաքսատուրքեր սահմանելու մասին։ 10% համընդհանուր մաքսատուրքերն ուժի մեջ են մտել ապրիլի 5-ին, անհատականներն՝ ապրիլի 9-ին։ Սակայն ապրիլի 9-ին Թրամփը հայտարարել է, որ 90 օրով դադարեցնում է լրացուցիչ ներմուծման մաքսատուրքերի գործողությունը, քանի դեռ երկրների հետ բանակցություններ են ընթանում։
Չինաստանի նկատմամբ, սակայն, գործում են 145% մաքսատուրքեր։
Արցախի էջը չի՛ կարելի համարել փակված. Դեմ ենք ԵԱՀԿ ՄԽ լուծարմանը. Սամվել Շահրամանյան
Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմում ապրիլի 19-ին կկայանա Իրանի Իսլամական Հանրապետության և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ներկայացուցիչների միջև բանակցությունների երկրորդ փուլը։
Այս մասին հայտնել է Օմանի արտգործնախարարության խոսնակը։«Այս բանակցությունները նպատակ ունեն առաջընթաց գրանցել արդար, պարտավորեցնող և կայուն համաձայնության հասնելու ուղղությամբ», – նշել է խոսնակը:
Պաշտոնյայի խոսքով՝ Օմանի սուլթանությունը ողջունել է Հռոմում կայանալիք այս հանդիպման անցկացումն իր միջնորդությամբ՝ նշելով, որ Հռոմն ընտրվել է որպես հանդիպման անցկացման վայր լոգիստիկ պատճառներով:
Սուլթանությունը նաև իր երախտագիտությունն է հայտնել Իտալիայի կառավարությանն այս կարևոր հանդիպման նախապատրաստման գործում ցուցաբերած արժեքավոր աջակցության համար։
Ավելի վաղ՝ ապրիլի 12-ին, Օմանում տեղի էր ունեցել իրանական և ամերիկյան պատվիրակությունների միջև բանակցությունների առաջին փուլը։ Երկու կողմերի պաշտոնյաները նշել են, որ ապրիլի 12-ի բանակցություններից հետո առաջ տանող ճանապարհ են տեսնում:
Տեղեկությունների համաձայն՝ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը գոհ է եղել Օմանում կայացած բանակցությունների առաջին փուլից, որն ընթացել էր ըստ պլանի և անուղղակի ձևաչափով։
Մինչ այս հայտարարվում էր, որ բանակցությունների երկրորդ փուլը նույնպես կկայանա Օմանում։
Ավելի վաղ Թրամփը հայտարարել էր, որ Իրանը պետք է արագ համաձայնագիր կնքի, հակառակ դեպքում սպառնացել էր ռազմական հարվածներ հասցնել: Թեհրանը, սակայն, հայտարարել էր, որ չի վստահում Թրամփին, որը 2018 թվականի մայիսին միակողմանիորեն դուրս էր եկել 2015 թվականի Իրանի միջուկային համաձայնագրից և 2025 թ. հունվարին Սպիտակ տուն վերադառնալուց հետո վերահաստատել Թեհրանի դեմ առավելագույն ճնշման իր արշավը: Իրանը հայտարարել էր, որ ճնշման տակ չի բանակցելու:
Ուրախ էի կրկին այցելել Սյունիք և ծանոթանալ նրա հարուստ մշակույթին ու պատմությանը։ Դրա մասին X սոցիալական ցանցի իր էջում գրել է Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Ջոն Գալահերը։
«Ոգեշնչող է տեսնել այն կարևոր աշխատանքը, որ կատարում են տեղական իշխանությունները և քաղաքացիական հասարակությունը, հուսով եմ, որ տարածաշրջանը կայուն խաղաղության և կայունության նոր էջ կթևակոխի: Հաճելի էր կրկին հանդիպել մարզպետ Ղուկասյանի հետ։
Մենք քննարկել ենք տարածաշրջանի զարգացման առաջընթացը։ Խաղաղությունն ու անվտանգությունը առանցքային են այս դինամիկ տարածաշրջանի ներուժն իրացնելու համար: Ես վերահաստատեցի Մեծ Բրիտանիայի շարունակական աջակցությունը»,- գրել է նա:
Եվրախորհրդարանի ֆրանսիացի պատգամավոր Նիկոլա Բեյը կարծում է, որ 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանությունից հետո Թուրքիայի և Ադրբեջանի նկրտումները Հայաստանի նկատմամբ չեն փոխվել և այդ իրադարձությունից ավելի քան հարյուր տարի անց Հայաստանը կանգնած է նույնանման սպառնալիքների ու մարտահրավերների առջև։
«Արմենպրես»-ի հետ զրույցում Նիկոլա Բեյն անդրադարձավ ԵՄ-Հայաստան հարաբերություններին, ինչպես նաև հարավկովկասյան տարածաշրջանում տեղի ունեցող զարգացումներին։
«Որպես ֆրանսիացի ու եվրոպացի՝ կարող եմ փաստել, որ մենք և Եվրոպական միությունը համերաշխ ենք Հայաստանի հետ, և այդ համերաշխությունը հիմնված է ընդհանուր քաղաքակրթության վրա, որ մենք կիսում ենք։ Հայաստանն առաջին քրիստոնյա երկիրն է, որն էլ հենց կապ է ստեղծում ՀՀ-ի ու ԵՄ-ի ժողովուրդների միջև։ Մյուս կողմից աշխարհաքաղաքական դիրքով պայմանավորված՝ Հայաստանը մշտապես գտնվում է սահմանակից Ադրբեջանի և Թուրքիայի թիրախում, որոնք ցանկանում են վերստեղծել մեծ Օսմանյան կայսրությունը։ Որպես ֆրանսիացիներ ու եվրոպացիներ, մենք պետք է լինենք հայերի կողքին և երբեք նրանց մենակ չթողնենք»,-ասաց Բեյը։
Եվրախորհրդարանի պատգամավորը հավելեց, որ 105 տարի հետո էլ բոլորն ականատես են լինում նույն մարտահրավերներին ու ագրեսիայի դրսևորումներին։
«Ադրբեջանի կողմից Արցախի ամբողջական գրավումն ու հայաթափումը դրա ապացույցն է։ Արցախը դարեր շարունակ եղել է հայկական տարածք և հիմա այնտեղ եկեղեցիներն ու սրբատեղիները վերածվում են մզկիթների, ինչը հայկական ինքնության վերացում է։ Կան եվրոպական կառույցներ, կան որոշ երկրներ, որոնք, ելնելով իրենց տնտեսական ու քաղաքական շահերից, անտեսում են այդ խնդիրները, բայց մենք իրապես մեր համերաշխությունն ու աջակցությունն ենք ցուցաբերում հայերին՝ ներկայացնելով իրականությունն ու բարձրաձայնելով այն խնդիրները, որոնք հուզում են հայ ժողովրդին»,-ասաց մեր զրուցակիցը։
Նրա դիտարկմամբ՝ այն, որ Ադրբեջանն ազատ չի արձակում հայ գերիներին, ագրեսիայի ևս մեկ դրսևորում է Հայաստանի նկատմամբ։ ԵԽ պատգամավորը հիշեցրեց, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև չկա տարածքային կոնֆլիկտ, կան սահմանների հետ կապված քննարկումներ, բայց պատմական իրողությունն այն է, որ Արցախի ժողովուրդը, նրա պնդմամբ, պետք է ունենա իր տարածքում անվտանգ ապրելու հնարավորություն։
Անդրադառնալով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորմանն ու այն իրողությանը, որ կողմերը համաձայնեցրել են խաղաղության պայմանագրի բովանդակությունը՝ Նիկոլա Բեյը նշեց, որ Հայաստանի և հայ ժողովրդի կողմից առկա է խաղաղության շատ լեգիտիմ ձգտում, և առհասարակ հայերի անվտանգությունը պետք է լինի կարևոր նախապայման։
«Իհարկե, հասկանալի է, որ Հայաստանի կառավարությունը փորձում է կյանքի կոչել խաղաղության պայմանագիրը՝ խուսափելով վիճահարույց խնդիրներից, բայց Ադրբեջանն առաջ է քաշում նոր պահանջներ, խոչընդոտում է գործընթացը, և նույնիսկ հավակնություններ է դրսևորում Հայաստանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ։ Ակներև է, որ Ադրբեջանը, առաջ քաշելով նոր նախապայմաններ, ըստ էության, չի ցանկանում ստորագրել խաղաղության պայմանագիրը և դրանով իսկ տապալում է կարգավորման գործընթացը։ Խաղաղության պայմանագիրն, իհարկե, ցանկալի է, բայց այն պետք է հիմնված լինի երկու կարևոր և անբեկանելի բաղադրիչների վրա, որոնցից մեկը Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունն է, իսկ մյուսը՝ հայ ժողովրդի անվտանգությունը»,- նշեց ԵԽ պատգամավորը։
Նիկոլա Բեյը փաստեց, որ Հայաստանը մշտապես խաղաղություն է ցանկացել և այդ առումով կարող է ունենալ միջազգային հանրության և միջազգային կառույցների անվերապահ աջակցությունը։ Ըստ նրա՝ Ֆրանսիան ու եվրոպական երկրները, որոնք հանձնառու են քրիստոնեական արժեքները պահպանելու գործում, համերաշխ են Հայաստանի հետ։
Խոսելով Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների մասին՝ մեր զրուցակիցը շեշտեց, որ եվրոպացիները, մասնավորապես ֆրանսիացիները, հաշվի առնելով քաղաքակրթական ու քրիստոնեական արժեքները, ցանկանում են, որ Հայաստանը մշտապես լինի հարգված ու պաշտպանված, որ առաջիկա տարիներին ամրապնդվեն քաղաքական, տնտեսական, ֆինանսական և առևտրային կապերը Հայաստանի հետ։
«Կարծում եմ, որ վիզաների ազատականացումը կարող է նպաստել եվրոպական ժողովուրդների և հայերի միջև կապերի սերտացմանը, և քանի որ ունենք ընդհանուր քաղաքակրթական հենք, հետևաբար կողմ ենք վիզաների ազատականացմանը՝ միաժամանակ ստեղծելով անվտանգային պայմաններ։ Բայց այդ ամենը պետք է ցույց տալ ոչ միայն խոսքով, այլև գործով։ Եվրոպական ժողովուրդների և հայերի միջև ազատ տեղաշարժի հեշտացումն, անկասկած, պետք է լինի այդ կապերի ամրության կարևոր բաղադրիչը, առավել ևս, որ վիզաների ազատականացումը շատ լեգիտիմ գործընթաց է։ Ֆրանսիայի հայ համայնքի օրինակով ունենք լավ փորձ։ Հայերը մեր համերկրացիներն են, ունեն Ֆրանսիայի քաղաքացիություն, աշխատասեր են և շատ մեծ մշակութային հարստություն են տվել մեր երկրին»,- եզրափակեց ԵԽ ֆրանսիացի պատգամավորը։
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը դադարեցրել է Հանրային հեռարձակողի խորհրդի անդամ Վահագն Թեւոսյանի լիազորությունները:
ArmLur.am-ը կապ էր հաստատել Թեւոսյանի հետ հասկանալու համար, թե Հանրային հեռարձակողի խորհրդի անդամի պաշտոնից ինչ պատճառով է հեռացել
Վահագն Թեւոսյանն արձագանքել էր. «Վարչապետը որոշումը կայացրել է իմ սեփական դիմումի համաձայն։ Բանն այն է, որ Կառավարությունն առաջիկայում պլանավորում է նախաձեռնել հանրօգուտ մեդիաբովանդակության խթանման մի նախագիծ, եւ ես շատ հետաքրքրված եմ իմ մասնակցությունը բերել այդ ծրագրի առաջխաղացմանը։ Իմ կարգավիճակը դեռեւս քննարկվում է։ Պարզապես ես չէի կարող այդ նախագծին ներգրավվել հենց սկզբնական փուլում՝ առանց հրաժարական ներկայացնելու, քանի որ օրենքը թույլ չի տալիս խորհրդի անդամին զբաղվել այդ գործունեությամբ, դրա համար հրաժարականի դիմում եմ ներկայացրել»։
Կառավարության երեկվա նիստի ժամանակ սակայն վարչապետ Փաշինյանը կասկածի տակ դրեց «Հանրօգուտ մեդիամիջավայր» հիմնադրամ ստեղծելու եւ հիմնադրամի կանոնադրությունը հաստատելու մասին նախագծին, քանի որ, ըստ Փաշինյանի, այն ինչ արվելու է՝ «անօգուտ փողի վատնում է լինելու»: Երբ հարցը զեկուցում էր ՀՀ ԲՏԱ նախարար Մխիթար Հայրապետյանը, Փաշինյանը հայտարարեց. ««Պետք է պարզել սա հեռուստաընկերությունների՞ համար է, թե՞ հեռուստադիտողների: Եթե հեռուստաընկերությունների համար է, եկեք ոչ մի բան չանենք, ասենք՝ հեռուստաընկերությո՛ւն, քեզ՝ այսքան, քեզ՝ այսքան: Եթե հեռուստադիտողի համար է, ուրեմն պետք է ասենք՝ հեռուստաընկերությո՛ւն, այս արտադրանքը պետք է հասնի հեռուստադիտողին:
Եթե դուք չեք կարողանում հեռուստադիտողին հետաքրքրել, ուրեմն մեր գումարը նպատակին չի ծառայում: Այստեղ է խնդիրը»,- հայտարարել է վարչապետը:
Ստացվում է՝ Փաշինյանն ինքն էլ արդեն գիտի, որ իր ծանոթ-բարեկամների համար ուղղակի պաշտոններ են հորինում ու փողեր մսխում:
Հիշեցնենք, որ Վահագն Թեւոսյանը նախկինում եղել է «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, իսկ նրա կինը՝ Լուսինե Բարսեղյանը, նախկինում նշանակվել էր ԱԺ խոսնակի ռեֆերենտ, իսկ այժմ Հանրային հեռուստաընկերությունում լրատվական բաժնի խմբագիրն է»։
Առավել մանրամասն թերթի այսօրվա համարում
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Նիկոլ Փաշինյանի «հատիկ-հատիկ» բլեֆը փլվեց Սահմանադրական դատարանում։ Բարձրագույն դատարանը հաշվի առավ Վենետիկի մասնագիտական հանձնաժողովի կողմից տրված մասնագիտական կարծիքը, որը օրենքի ամբողջ տրամաբանությունը փոխել է։
Ինչի մասին է խոսքը. «Ժողովուրդ» օրաթերթը ներկայացնում է ՍԴ որոշման եզրափակիչ մասի բացատրությունը, որպեսզի իրավաբանական բարդ ձեւակերպումների մեջ չխճճվի իրականությունը։ Նկատենք, որ Սահմանադրական դատարանն այս օրենքի առանցքը հանդիսացող դրույթները` գույքի վերաբերյալ ուսումնասիրություն սկսելու հիմքերի մասերով, բավականին նեղացրել է, կոնկրետացրել է դրա կիրառման շրջանակը, ինչը նշանակում է, որ դրա լայն մեկնաբանությունն այլեւս հակասահմանադրական է:
Եվ այսպես, ՍԴ-ն, քննելով «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի (այսուհետեւ` Օրենքի)` Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ» գործը, որոշել է.
«Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ եւ 6-րդ կետերը՝ նույն օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի հետ համակցության մեջ, համապատասխանում են Սահմանադրությանն այն մեկնաբանությամբ, որ Օրենքի հիման վրա բռնագանձման ենթակա է այն գույքը, որը ձեռք է բերվել համապատասխան պաշտոնատար անձի` պաշտոնն ստանձնելու պահից հետո»։ Սա նշանակում է, որ նախկին կամ ներկա պաշտոնյաների ունեցվածքը ամբողջությամբ չի կարող թիրախավորել Նիկոլ Փաշինյանը՝ ինչպես այսօր է։ Իրավապահները կարող են քննել միայն պաշտոնյայի՝ պաշտոն զբաղեցնելու ժամանակ ձեռք բերված գույքը. դրանից առաջ եւ հետո ձեռք բերված գույքը չի կարող ապօրինի համարվել։
«Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-4-րդ կետերը՝ նույն օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի հետ համակցության մեջ, համապատասխանում են Սահմանադրությանն այն մեկնաբանությամբ, որ բռնագանձման ենթակա է այն գույքը, որը կապ ունի համապատասխան հանցանքի հետ։
Օրենքի՝ դիմողի կողմից վիճարկվող մնացած դրույթները, դրանց վերաբերյալ ներկայացված հիմնավորումների շրջանակում, Սահմանադրությանը համապատասխանության վերացական ստուգման արդյունքներով համապատասխանում են Սահմանադրությանը:
Սահմանադրության 170-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` սույն որոշումը վերջնական է եւ ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից»:
Այս դրույթը նշանակում է, որ եթե պաշտոնյան իր պաշտոնավարման օրոք հանցավոր ճանապարհով որեւէ գույք է ձեռք բերել, պետք է հանցանքը գույքի հետ առնչություն ունենա, որ հնարավոր լինի այն համարել ապօրինի։ Հակառակ դեպքում՝ հնարավոր չէ մարդուն մեղադրել ապօրինի գույք ունենալու մեջ, օրինակ՝ աչքաչափով, օդում կախված լուրերով կամ քաղաքական հրահանգով։ Առավել եւս հնարավոր չէ պաշտոն չունեցած կամ չունեցող մարդուն ապօրինի գույք ունենալու մեջ մեղադրել։
ՍԴ որոշումից հետո իրավապահները՝ դատախազությունը, պետք է ապացուցեն, որ կոնկրետ գույքը կոնկրետ հանցանքի արդյունքում է ձեռք բերվել, կոնկրետ պաշտոնավարման ժամանակում, որից հետո նոր մտնեն դատարան՝ բռնագանձման պահանջով։
Իսկ այն, ինչ մինչ օրս անում է դատախազությունը, Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական քմահաճույքի կատարում է եւ ոչ ավելին»։
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Չնայած իշխանությունները Գյումրու ընտրություններից հետո հայտարարում են, թե չեն պարտվել, քանի որ մասնակցած կուսակցությունների մեջ ամենաշատ ձայներն են ստացել եւ 10 հազարով ավելի են ստացել, քան 2021 թվականի ՏԻՄ ընտրություններում, սակայն Նիկոլ Փաշինյանը, ասում են, խելքի չի գալիս այդ հարվածից:
Նաեւ դրանով էին պայմանավորված վերջին օրերի հիստերիկ, ոչ ադեկվատ պահվածքը, ամբիոնից գոռալ-ճչալը, պարելն ու ծամածռվելը: Ասում են՝ նա հիմա, տենդագին, իշխանության վարկանիշը բարձրացնելու ուղիներ է փնտրում: Եվ հնարավոր է՝ առաջիկայում հնչեղ բացահայտումներ արվեն, հատկապես՝ պատերազմի, պարտության, նախկինների վերաբերյալ, քանի որ Գյումրուց հետո ՔՊ-ում հասկացել են, որ ո՛չ ասֆալտի, ո՛չ էլ թոշակների բարձրացման մասին հեքիաթներով մարդիկ չեն խաբվում:
Բայց մարդկանց չեն կարող բավարարել նաեւ «թալանը հետ բերելու», նախկիններին բանտ նստեցնելու տեսարանները, նրանց ուղղակի չեն ներում Արցախի կորստի եւ հազարավոր զոհերի համար։
Ի դեպ, Գյումրու հետ կապված, թվում էր, իշխանությունը վաբանկ կգնա ու կփորձի իշխանությունը խլել Վարդան Ղուկասյանից, բայց մենք տեղեկացանք, որ իշխանական թիմում կասկածներ ունեն, թե ավելի շուտ Վարդան Ղուկասյանն է այս անգամ «մարդագողությամբ զբաղվելու» եւ ՔՊ-ական ավագանու 3 անդամ իր կողմը տանելով` վերջնականապես փակի Գյումրիում իշխանազավթում անելու իշխանության ախորժակը»:
Առավել մանրամասն թերթի այսօրվա համարում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՔՊ-ական պատգամավոր Ծովինար Վարդանյանը կառավարության ծրագրի կատարողականի իր ելույթում խոսքի մեջ ՀՅԴ-ական պատգամավոր Քրիստինե Վարդանյանին դիմելով՝ ասաց. տիկին Վարդանյան, երբ «հարձակվում էիք տիկին Ղազարյանի վրա»...
Մենք հետաքրքրվեցինք, թե ինչ «հարձակման» մեջ էր Ծովինար Վարդանյանը մեղադրում Քրիստինե Վարդանյանին: Պարզվում է՝ 2020 թ. պատերազմի պարտությունից 1-2 ամիս անց` 2021-ի սկզբին, երբ Հայաստանը եռում էր իշխանության դեմ բողոքի ակցիաներից, Ք. Վարդանյանը` դաշնակցական երիտասարդների հետ, ԱԺ Դեմիրճյան մուտքի մոտ քաղաքական ակցիա է իրականացրել եւ պարզաբանումներ պահանջել ՔՊ-ական պատգամավոր Սոնա Ղազարյանից, թե` այս ինչ արեցիք երկրի հետ։
Ղազարյանն այդ միջադեպը ՔՊ-ում տեւական քննարկման հարց է դարձրել, անգամ Փաշինյանին են զեկուցել, որը զանգել-զրուցել է Ղազարյանի հետ, երեւի՝ մխիթարել։
Հիշեցնենք, որ Սոնա Ղազարյանը հուզվելով էր նաեւ պատգամավոր դարձել, իշխանափոխությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանի՝ Համո Սահյանի «Հայաստան ասելիս» բանաստեղծությունն արտասանելիս, հենց հարթակի վրա լաց էր եղել Երեւանի նախընտրական քարոզարշավի հանրահավաքներից մեկի ժամանակ: Եվ, ասում են` հենց դա է եղել ՔՊ ցուցակի անցողիկ տեղում հայտնվելու պատճառը»:
Առավել մանրամասն թերթի այսօրվա համարում
Հայ Առաքելական բոլոր եկեղեցիներում Ավագ Ուրբաթ Քրիստոսի խաչելության, թաղման և խավարման կարգ է կատարվում: Այս օրը հիշատակվում է Տիրոջ ձերբակալությունը, չարչարանքները, խաչելությունը և մահը (Մատթեոս 27:32-44, Մարկոս 15:21-32, Ղուկաս 23:26-43, Հովհաննես 18:17:27):
Ավագ Ուրբաթ խորհրդանշում է արարչության վեցերորդ օրը, երբ Աստված հողից արարեց Ադամին, Իր պատկերով ու նմանությամբ, իսկ հետո նրա կողից ստեղծեց Եվային և նրանց դրեց դրախտում: Ուրբաթ օրը Ադամն ու Եվան կերան արգելված պտուղը, մերկացան փառքից, և Տերն անեծքով պատժելով մարդուն՝ արտաքսեց դրախտից:
Վեցերորդ ժամանակաշրջանում Աստված Սբ. Կույսի անարատ արգանդում դարձավ կատարյալ մարդ՝ հոգով, մտքով ու մարմնով, որպեսզի կատարվի տնօրինական գործերը:
Վերջին ընթրիքից հետո Գեթսեմանիի պարտեզում հռոմեացի զինվորները ձերբակալում են Հիսուսին: Ձերբակալումից հետո Նրան ծաղրում են, չարչարում՝ դատապարտելով խաչի մահվան: Հիսուսի խաչելությամբ ու մահվամբ իրականացան հինկտակարանյան բոլոր մարգարեությունները Մեսիայի գալստյան և փրկագործական վերաբերյալ: Հիսուսի մահվան պահին արևն ու լուսինը խավարում են, Երուսաղեմի տաճարի վարագույրը պատռվում է, երկիրը շարժվում է, ժայռերը ճեղքվում են, և բացվում են գերեզմանները` ազդարարելով հին աշխարհի ու դժոխքի մոտալուտ կործանումը: Մեռած Հիսուսին խաչից իջեցնում և պատանքի մեջ փաթաթելով` դնում են վիմափոր գերեզմանի մեջ ու գերեզմանի մուտքը փակում վեմ քարով:
Բուն Ավագ ուրբաթ օրը նշվում է Հիսուսի` խաչից իջեցման և թաղման հիշատակը: Քրիստոսի խաչելության օրը տխրության օր է բոլոր քրիստոնյաների համար, թեպետ ուրախություն է հոգիների համար, քանի որ Քրիստոսի չարչարանքներով մեր հոգիներն ազատվեցին դժոխքից, սակայն մարմնապես սուգ է և տրտմություն: Այս օրը Սբ. Պատարագ չի մատուցվում, որովհետև Քրիստոսն Ինքը պատարագվեց խաչի վրա:
Ավագ Ուրբաթ առավոտյան ժամերգության ընթացքում կարդացվում են Հիսուսի` Պիղատոսի մոտ տարվելու, Գողգոթայի վրա խաչվելու, մահվան, արևի խավարման ավետարանական հատվածները: Կեսօրին խաչելության կարգ է կատարվում, կարդացվում են ընթերցումներ նվիրված Քրիստոսի երկրային կյանքի վերջին օրերին: Բոլոր ավետարանիչները գրեթե նույն կերպ են նկարագրում Հիսուսի խաչելությունը:
Խաչափայտին գամված Քրիստոսով հաստատվում է կյանքի հաղթանակը: Քրիստոս մեռավ անարգական մահով՝ իբրև մահապարտ, այն է՝ բևեռվելով խաչափայտին. «Նրան խաչ հանեցին… և Նրա հետ խաչեցին երկու ավազակի՝ մեկին Նրա աջ, մյուսին՝ ձախ կողմում: Եվ կատարվեց այն գրածը, որ ասում էր, թե Նա անօրենների շարքը դասվեց» (Մարկոս 15:24, 27-28): Խաչի խորհրդի մեջ է խտացված Հիսուս Քրիստոսի երկրային կյանքի և գործունեության գերագույն նպատակը:
«Քրիստոս Իր մարմնով մեր մեղքերը բարձրացրեց խաչափայտի վրա» (Ա Պետրոս 2:24): Քրիստոս Իր մահով ջնջեց մեր հակառակության կամ թշնամության ձեռագիրը, հաշտեցրեց Հայր Աստծո հետ, ազատեց անեծքից և հավիտենական դատապարտությունից: Քրիստոս Իր կամքով հանձն առավ կամ ճաշակեց մահը. «Ես Իմ կյանքն եմ տալիս, որպեսզի վերստին այն առնեմ: Այն Ինձնից ոչ ոք չի վերցնի, այլ Ես Ինքս եմ այն տալիս, իշխանություն ունեմ այն տալու և իշխանություն ունեմ վերստին այն առնելու» (Հովհաննես 10:17-18):
Երեկոյան կատարվում է թաղման կարգ: Բոլոր եկեղեցիներում պատրաստվում է Քրիստոսի սեղանատիպ գերեզմանը, որի կենտրոնում դրվում է մեծ խաչ՝ պատված սպիտակ թաշկինակով, ինչը խորհրդանշում է Քրիստոսի պատանքը: Թաղման կարգի արարողությունն սկսվում է եկեղեցու ատյանից, երբ եկեղեցականները նախատոնակի ժամերգության շարականների երգեցողությամբ՝ Հիսուսի գերեզմանը հանդիսավոր թափորով պտտեցնում են եկեղեցու շուրջը կամ ներսում: Այնուհետև, վերադառնալով ատյան, եկեղեցական թափորին մասնակից հոգևորականները խոնարհվում են Քրիստոսի գերեզմանի առջև և երգում «Խաչի Քո Քրիստոս» շարականը:
Քրիստոսի մարմինը թաղումից հետո ապականության չենթարկվեց, որովհետև թեև մարդկային մարմին ուներ, բայց աստվածությունից անբաժան լինելով՝ միշտ անապական էր և է: Գերեզման իջավ մեռած մարմնով և կենդանի աստվածությամբ, մարմինը աստվածությունից չբաժանվեց:
Ավագ ուրբաթի ժամերգությունների ընթացքում քայլ առ քայլ վերապրում ենք Քրիստոսի հետ Նրա կյանքի վերջին բոլոր պահերը՝ Իր ձերբակալության և հարցաքննության մասին աշակերտներին տված վերջին կանխասացությունները, Պետրոսի ուրանալը, երկու ավազակների հետ խաչվելը, մոր հանդեպ ցուցաբերած հոգատարությունը և նորափոր գերեզմանում թաղվելը: Այս օրվա հոգևոր արարողությունները հիշեցնում են մեզ մեղքի խավարի մասին: Ավագ Ուրբաթ օրը, ինչպես արդեն նշվեց, Տերը Հուդայի մատնությամբ ձերբակալվեց, ծեծի և ծաղրի ենթարկվեց և ապա, Իր վրա վերցնելով Ադամի անեծքն ու դատապարտությունը, խաչի վրա մեռնելով, բացեց Իր կողը, և կողից բխած ջրով լվաց մարդու մեղքերը, իսկ բխած արյամբ մեզ գնեց չարի ծառայությունից (Մատթեոս 26:47-27:56): Եվ ինչպես Ադամի կողից ստեղծվեց նրա կինը՝ Եվան, այդպես էլ Տիրոջ կողից եղավ Նրա հարսը՝ Եկեղեցին:
«Քրիստոս Իր մարդեղությամբ և մահվամբ ձեզ հաշտեցրեց Աստծո հետ, որպեսզի դուք Նրան ներկայանաք մաքուր, անբիծ և անարատ: Ուստի հարատևեցե՛ք ձեր հավատի մեջ՝ այն հաստատելով ամուր հիմքերի վրա, անխախտ պահելով այն հույսը, որ ունեցաք Ավետարանի քարոզչությունը լսելով» (Կողոսացիներ 1:22-23):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը