Մայրաքաղաքում տրանսպորտային հոսքերի անցանելիությունն ավելացնելու նպատակով ս.թ. հուլիսի 19-ից կկատարվի երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն:
Քաղաքապետարանից հայտնում են, որ մասնավորապես՝ Սարյան և Մոսկովյան փողոցներում՝ Մաշտոցի պողոտա – Սարյան փողոց խաչմերուկից՝ ուղղությունը դեպի Բաղրամյան պողոտա – Մոսկովյան փողոց խաչմերուկ, երթևեկությունը կկազմակերպվի միակողմ:
Ճանապարհային նշանների տեղադրումը կմեկնարկի հուլիսի 17-ից, սակայն երթևեկության կազմակերպման փոփոխությունն ուժի մեջ կմտնի հուլիսի 19-ից:
62 համարի փոխադրամիջոցի երթուղին Մաշտոցի պողոտա –Թումանյան փողոց խաչմերուկից դեպի Մաշտոցի պողոտա - Խորենացու փողոց խաչմերուկ կգործի Մաշտոցի պողոտայով: Հետադարձը՝ Սարյան փողոցով:
Ռոմանոս Պետրոսյանն ազատվել է Պետական վերահսկողության ծառայության ղեկավարի պաշտոնից։
Վարչապետի որոշման մեջ ասվում է. «Ղեկավարվելով «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի 9-րդ հոդվածի 5-րդ մասով՝
- Ռոմանոս Պետրոսյանին ազատել պետական վերահսկողական ծառայության ղեկավարի պաշտոնից։
- Պետական վերահսկողական ծառայության ղեկավարի պարտականությունների կատարումը ժամանակավորապես վերապահել պետական վերահսկողական ծառայության ղեկավարի տեղակալ Ռոբերտ Բազիկյանին։
Իրանի քաղաքացիական ավիացիայի կազմակերպությունը հայտարարել է, որ երկրի բոլոր օդանավակայանները վերսկսել են իրենց բնականոն աշխատանքը, իսկ երկրի օդային տարածքը շուրջօրյա ռեժիմով բաց է միջազգային թռիչքների համար, հայտնում է Mehr-ը։
Իրանի քաղաքացիական ավիացիայի կազմակերպության հասարակայնության հետ կապերի բաժինը հայտարարել է, որ քաղաքացիական ավիացիայի կոորդինացիոն կոմիտեի որոշման և գործող պայմաններում թռիչքների անվտանգության մանրակրկիտ գնահատման հիման վրա, երկրի բոլոր օդանավակայաններն աշխատում են բնականոն ռեժիմով և պատրաստ են մատուցել թռիչքային ծառայություններ։
Ըստ ընդունված որոշումների՝ Մեհրաբադի միջազգային օդանավակայանը ուղևորներին կսպասարկի ամեն օր տեղական ժամանակով ժամը 16:00-ից մինչև 19:00։
Այնուամենայնիվ, ուսումնամարզական և հանգստի չվերթները դադարեցված են մինչև հետագա ծանուցումը։
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը և Մարիամ Մարգարյանն ամուսնալուծվել են։ Այս տեղեկությունը հաստատել է ԱԺ նախագահի մամուլի խոսնակ Մովսես Հարությունյանը։
Ավելի վաղ Irakanum.am-ն էր գրել այդ մասին՝ նշելով, որ նրանք դիմել են Արդարադատության նախարարության ՔԿԱԳ կենտրոն և հայտնել ամուսնալուծվելու իրենց ցանկության մասին։ Եվ, օրենքի համաձայն, նրանց տրվել է մի քանի ամիս ժամանակ, որպեսզի գործընթացն ավարտին հասցվի։
Ինքը Ալեն Սիմոնյանը, հաստատել է լուրը՝ նշելով, որ շատ է ցավում տեղի ունեցածի համար և չի ցանկանում ավելին ասել այդ առանչությամբ։
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Չնայած Նիկոլ Փաշինյանն ու թիմը շուրջ հինգ տարի է՝ հերքում են, պնդելով, որ Զանգեզուրի միջանցք չի լինելու, սակայն երեկ հրավիրած ասուլիսի գլխավոր նպատակը միջանցքի մասին մանիպուլյատիվ մտքեր տարածելն էր:
Ուստի ասվեց, որ «միջանցք» տերմինը միջազգային է, եթե կարդաք-լսեք, որ միջանցք ենք տվել, չհավատաք, դա նույն ճանապարհն է, քանի որ 2020-ի նոյեմբերի 9-ից հետո «մեզ համար «միջանցք» բառը ստացել է որոշակի ալերգիկ կոնտեքստներ»:
«Շատ դեպքերում միջազգային մեր գործընկերները երբ ասում են միջանցք, մենք մի քիչ վեր ենք թռնում, իրենք էլ իրենց հերթին են վեր թռնում, ասում են՝ բայց ի՞նչ ասեցինք։ Ընդհակառակը՝ ամբողջ աշխարհը բոլոր տեղերում փնտրում է միջանցք եւ այլն։
Հիմա ամեն անգամ խնդիր առաջանում է, երբ որ ասեցին միջանցք, իրենք ո՞ր միջանցքը նկատի ունեն` ա՞յն միջանցքը նկատի ունեն, թե՞ այն միջանցքը»։ «Ասենք՝ Հայաստանի Հանրապետության Հյուսիս-Հարավ ճանապարհը գիտե՞ք ոնց է կոչվում. Հայաստանի պաշտոնական փաստաթղթերի մեջ գրվում է՝ Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցք»:
Եվ չի հերքել, որ ԱՄՆ-ից, ԵՄ-ից առաջարկներ է ստացել ճանապարհի արտապատվիրակման մասին, ասել է` միջանցքի հարցում տվել է համաձայնություն, բայց դեռ չի որոշել՝ ում պատվիրակել։
Եվ բերել է «Զվարթնոց» օդանավակայանի, Հարավկովկասյան երկաթուղու, ջրային համակարգի, «Հայփոստի» օրինակները, որոնք «արտապատվիրակված» են, բայց «շարունակում են մնալ Հայաստանի սեփականությունը»:
Անդրադառնալով ճանապարհի վարձակալությանը, որի մասին խոսել էր Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպանը, ասաց. «Մեր օրենսդրությամբ դա կոչվում է կառուցապատման իրավունք, եւ այդ կառուցապատման իրավունքով տրված ներդրումները որոշակի պայմաններում` այդ պայմանագրի լրանալուց հետո շարունակում են մնալ կամ դառնում են ՀՀ սեփականությունը»:
Սիրիայի զինված ուժերի և երկրի հարավի զինված խմբավորումների միջև համաձայնություն է ձեռք բերվել ռազմական գործողությունները դադարեցնելու վերաբերյալ։
Այս մասին հայտարարել է Սիրայի ներքին գործերի նախարարությունը։
«Համաձայնություն է ձեռք բերվել Սուդեյդա նահանգում հրադադարի կետերի և անվտանգության ապահովման վերաբերյալ», – ասվում է հայտարարության մեջ։
Համաձայնագիրը նախատեսում է Սիրիայի իշխանությունների և դրուզ շեյխերի միջև համատեղ հանձնաժողովի ստեղծում՝ Սուդեյդայում համաձայնագրի իրականացումը վերահսկելու համար։
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Չնայած որ Եվրոպան միջազգային ասպարեզում իրեն դիրքավորում է որպես մարդու իրավունքների պաշտպանության ռահվիրա, այնուամենայնիվ, ռեալ իրականության պարագայում այնպիսի դեպքերի ենք առնչվում, որ եվրոպական համայնքը ոչ միայն լռություն է պահպանում մարդու իրավունքների աղաղակող խախտումների պարագայում, այլև իր անգործությամբ խրախուսում է դրանք։
Այդպիսի իրավիճակ ունեցանք, երբ Ադրբեջանը մի քանի էտապով ագրեսիվ հարձակումներ սկսեց Արցախի նկատմամբ՝ հասնելով ընդհուպ մինչև հայաթափման։ Ավելին՝ Ադրբեջանի կողմից կատարված պատերազմական հանցագործություններն ուղղակի աչքի զարնող են, քանի որ դրանք կոնկրետ փաստերով առկա են։ Ադրբեջանական կողմը շահագրգռվածություն է ցուցաբերում, որ հայկական կողմը հետ վերցնի միջազգային դատական ատյաններում իր ներկայացրած հայցերը, որպեսզի հանցագործությունների մասին աղաղակող փաստերը ջրի երես դուրս չգան։
Նույնիսկ այս պարագայում եվրոպական երկրներն ու կառույցները մի քանի դեկլարատիվ հայտարարություններից բացի ոչինչ չարեցին։ Եվրոպացիների լուռ հայացքի ներքո Արցախից մի ամբողջ ժողովուրդ էթնիկ զտման ենթարկվեց։ Ադրբեջանը նույնիսկ հանդգնեց ներխուժել ՀՀ ինքնիշխան տարածք, Եվրոպայից նորից ոչինչ չձեռնարկեցին Հայաստանին աջակցելու ուղղությամբ։ Ու այդպես՝ մինչև հիմա եվրոպական համայանքը՝ ի դեմս ԵՄ-ի, ամբողջությամբ աչք է փակում Ադրբեջան պետության կողմից հանցագործությունների իրագործման, ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների կոնցեպտների ոտնահարման վրա։
Ու այս պարագայում մի փոքր զավեշտալի է թվում, որ Փաշինյանի՝ Բրյուսել այցելության կոնտեքստում Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը հայտարարում է, թե իրենք աջակցում են Հայաստանի ինքնիշխանությանը և տարածքային ամբողջականությանը։ Հենց այստեղ է, որ ծագում է հետևյալ հարցը. բա որ Ադրբեջանից ու Թուրքիայից հայտարարում են, թե, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» պիտի բացվի, որը լինելու է արտատարածքային սկզբունքով, այսինքն՝ խախտվելու է Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը, ինչո՞ւ ԵՄ-ից երբևէ մի կես բերան չեն հայտարարում, թե նման արտատարածքային միջանցքն իրենց համար անընդունելի է։
Միգուցե «գաղտնիքը» այլ տեղում է՝ ԵՄում ՀՀ ինքնիշխանություն կամ տարածքային ամբողջականություն ասելով՝ միայն հասկանում են Ռուսաստանի ազդեցության թուլացո՞ւմ։ Բայց Հայաստանում Ռուսաստանի դիրքերի թուլացումը դեռևս չի նշանակում, որ մեր երկիրը դրանից շատ ավելի ինքնիշխան է դառնում։
Հաջորդը. եթե Եվրամիությունում այդքան շահագրգռված են, որ Հայաստանն իր հարաբերությունները դիվերսիֆիկացնի, ավելի ստույգ՝ կտրվի Ռուսաստանից, ինչո՞ւ եվրոպական համայնքը պայմաններ չի ստեղծում, որ հայկական արտադրանքն ու ապրանքներն արտահանվեն դեպի Եվրոպա։ Մի ժամանակ «Արտոնությունների ընդհանրացված և համալրված համակարգը» (GSP+), որը նախատեսում է մաքսային արտոնություններ, գործում էր նաև Հայաստանի համար. այն ցածր և ցածր-միջին եկամտով երկրներին հնարավորություն է տալիս ավելի քան 6200 ապրանքատեսակ ԵՄ շուկա արտահանել զրոյական կամ նվազեցված մաքսատուրքերով: 2022 թվականից սկսած այս արտոնյալ ռեժիմն այլևս չի գործում։ Հայաստանի համար նոր արտոնյալ առևտրային ռեժիմ սահմանելու որևէ նախաձեռնություն չկա։ Ու այս ֆոնին պատահական չէ, որ ԵՄ անդամ երկրների հետ Հայաստանի առևտրաշրջանառությունը չնչին է՝ ի համեմատ առկա մեծ հնարավորությունների։
Իսկ այս պայմաններում մեծանում է Հայաստանի առևտրաշրջանառությունը Ռուսաստանի հետ՝ ավելի խորացնելով Հայաստանի կախվածությունը ռուսական շուկայից։
Մյուս կողմից էլ՝ ԵՄ-ում 2021 թվականից սկսած խոսում են Հայաստանին գումարներ տալու մասին։ Բայց ինչպես չորս տարի առաջ էին հայտարարում 270 մլն եվրո տրանադրելու և հատկացվելիք գումարները մինչև 2,5 մլրդ եվրոյի հասցնելու մասին, այնպես էլ հիմա են շարունակում հայտարարել։ Թերևս 4 տարի հետո ևս նույն գումարների մասին կհայտարարեն։ Եթե ԵՄ-ում իսկապես մտածում են Հայաստանում կյանքի որակի բարելավման և բարեփոխումների մասին, ապա գոնե այդ գումարի մի առյուծի բաժինը պիտի տված լինեին։ Չէ՞ որ Հայաստանը բազմաթիվ սուր խնդիրներ ունի, այդ թվում՝ արցախցիների սոցիալական աջակցության հետ կապված՝ հաշվի առնելով, որ այդ մարդիկ մեծ զրկանքներ են կրել և զրկվել են իրենց ունեցվածքից։
Չնայած, այստեղ շատ մեծ հարցական է՝ եթե իրոք որոշ գումարներ տրամադրեն, արդյոք դրանք կծառայեցվեն Հայաստանի դիմադրողականությա՞նը, թե՞ իշխող քաղաքական ուժի շահերին ու հակառուսական քարոզչություն իրականացնելու աստառի ներքո կփոշիացվեն։
Մյուս կողմից էլ՝ չեղավ մի դեպք, երբ ԵՄ-ն Հայաստանին լրջորեն աջակցի արտադրության կազմակերպման ու հայկական ապրանքների մրցունակության ապահովման համար։ Այնինչ, դրա կարիքը Հայաստանը շատ ունի։ Դրա փոխարեն մեծ աժիոտաժ է ստեղծվում վիզաների ազատականացման թեմայի շուրջ։ Իհարկե, վիզաների ազատականացումը ՀՀ քաղաքացիներին հնարավորություն կտա որոշակի ժամանակ ու ռեսուրսներ խնայել, բայց տնտեսական առումով Հայաստանի զարգացմանը ոչինչ չի տալու։ Էլ չենք խոսում այն մասին, որ դրանք զուտ խոսակցություններ են, և դրանց ուղղությամբ շոշափելի որևէ քայլ չի էլ արվել:
Մի խոսքով՝ տպավորություն է, որ միայն փիառի հետ գործ ունենք։ Առավել ևս, որ Հայաստանում որոշում է ընդունվել ԵՄ անդամակցության ուղղություն ընտրելու վերաբերյալ, իսկ ԵՄ-ից որևէ ձայն չկա՝ արդյոք իրենք պատրա՞ստ են ընդունել Հայաստանին իրենց կազմ։
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Այս օրերին Սյունիքով անցնելիք ճանապարհի թեման շատ է քննարկվում։ Այն ակտուալություն է ստացել այն պատճառով, որ Ադրբեջանը կարողացավ միջազգային հանրության լուռ հայացքի ներքո օկուպացնելու և հայաթափելու միջոցով «լուծել» Արցախյան հիմնահարցը։ Երբ Արցախում հայկական պետականությունն էր գործում, այն խոչընդոտ էր, այսպես կոչված, «Զագեզուրի միջանցքի» ծրագրի իրականացման ճանապարհին։ Ու արդեն Արցախի թեման Նիկոլ Փաշինյանի ձեռքով «փակելուց» հետո Թուրքիան ու Ադրբեջանը Հայաստանից, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» են պահանջում:
Չնայած նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության մեջ նշվում էր, թե Սյունիքում անցնող ճանապարհը պետք է անցնի ռուսական վերահսկողության ներքո, բայց միջանցքի մասին փաստաթղթում որևէ խոսք չկա։ Սակայն, քանի որ նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթը կորցրել է իր ակտուալությունը, ապա Սյունիքով անցնող ճանապարհի ու դրա կարգավիճակի թեման արդեն դարձել է հայ-ադրբեջանական բանակցությունների խնդրո առարկա։
Իսկ բանակցային գործընթացի մասով ակտիվ զարգացումներ են տեղի ունենում։ Նախ՝ Փաշինյանը մեկնեց Ստամբուլ, հանդիպեց Թուրքիայի նախագահի հետ, իսկ նրանից առաջ էլ Ալիևն էր այցելել Թուրքիա՝ ըստ երևույթին դիրքորոշումները ճշգրտելու նպատակով։ Ապա Աբու Դաբիում երկկողմ ձևաչափով Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը տեղի ունեցավ։ Ու պատահական չէ, որ այդ ֆոնին ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն հույս հայտնեց, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև շուտով խաղաղության համաձայնագիր կկնքվի։ Հասկանալի է, որ նման հայտարարությունները հենց այնպես չեն լինում, և նա դա անելու համար կոնկրետ հիմքեր է ունեցել։ Բայց ամենազարմանալին այն է, որ հանկարծ Թուրքիայում Միացյալ Նահանգների դեսպան Թոմաս Բարաքը հայտարարում է, թե Հայաստանն ու Ադրբեջանը վիճում են 32 կիլոմետր երկարություն ունեցող ճանապարհի շուրջ։ Նրա խոսքով, Միացյալ Նահանգներն առաջարկում է 100 տարով վարձակալել Հայաստանի այն հատվածը, որ Ադրբեջանի արևել յան շրջանները կապում է Նախիջևանին։ Նախ՝ հարց է ծագում, թե ինչո՞ւ է այս մասին հայտարարություն անում հենց Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպանը, չէ՞ որ խնդիրն առնչվում է Հայաստանին ու Ադրբեջանին, և Միացյալ Նահանգներն իր առաջարկների մասին կարող էր բարձրաձայնել Երևանում կամ Բաքվում իր դեսպանների միջոցով։ Փաստացի, Թուրքիայում ԱՄՆ-ի դեսպանի միջոցով ճանապարհի վերաբերյալ առաջարկի ներկայացումը հուշում է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում Թուրքիայի աճող դերակատարության, ինչպես նաև Սյունիքով անցնող ճանապարհի հարցում Անկարայի՝ շահառու լինելու իրողության մասին։
Ըստ որում, Թոմաս Բարաքը, տեղի տալով թուրք-ադրբեջանական տանդեմի նարատիվներին, Սյունիքով անցնող ճանապարհը ներկայացնում է որպես երկու կողմի միջև վեճ։ Տպավորություն է ստեղծվում, թե վիճելի տարածքի հետ գործ ունենք։ Իսկ իրականում որևէ վեճ չկա, Սյունիքը Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի մաս է, իսկ Նախիջևանը Ադրբեջանի հետ կապող ճանապարհի հարցն ընդամենը Թուրքիայի ու Ադրբեջանի կողմից անօրինական ու ագրեսիվ պահանջների արդյունք է։ Չէ՞ որ Հայաստանը բազմիցս հայտարարել է, թե պատրաստ է ճանապարհ տրամադրել, այն էլ՝ հեշտացված կարգով, բայց միայն իր վերահսկողության պայմաններում։ Բայց Թուրքիան ու Ադրբեջանը ցանկանում են, որ հայկական կողմը չվերահսկի ճանապարհը։
Իսկ ինչո՞ւ է այդ ճանապարհն այդքան կարևոր։ Ադրբեջանը Նախիջևանի ու Թուրքիայի հետ կարող է կապվել ինչպես Վրաստանի, այնպես էլ Իրանի տարածքով՝ մանավանդ որ Վրաստանով և Իրանով անցնող կոնկրետ կառուցված ճանապարհներ ու երկաթուղիներ կան, իսկ Սյունիքով նախատեսվող ճանապարհի դեպքում ենթակառուցվածքները բացակայում են։ Հարցը ոչ այնքան ճանապարհի կարճ լինելը կամ ենթակառուցվածքներն են, որքան այն, որ միջանցքի ստեղծումը թուրք-ադրբեջանական տանդեմին պետք է հնարավորություն տա հետագայում վերահսկողություն ձեռք բերել կամ օկուպացնել Սյունիքը, քանի դեռ Հայաստանը թույլ է, ու դրանով հող ստեղծել թուրք-ադրբեջանական ինտեգրացիայի և պանթուրքական ծրագրերի իրականացման համար։
Այլ հարց է, որ ամերիկյան կողմը չի խորանում թեմայի պատմական, իրավական և աշխարհաքաղաքական համատեքստի ու տարբեր նրբությունների մեջ։ Թերևս ԱՄՆ գործող վարչակազմը փորձում է, ինչքան հնարավոր է, շուտ առաջընթացի հասնել հայ-ադրբեջանական բանակցություններում և ցույց տալ, որ խաղաղության հաստատմանն ուղղված իրենց ջանքերն արդյունք են տալիս, «թրամփականները» իշխանության են եկել աշխարհում խաղաղություն հաստատելու խոստումներով։ Դրա համար էլ Թրամփը շտապեց միանգամից հայտարարել, թե Հայաստանի և Ադրբեջանի հակամարտությունը մոտենում է հաջող հանգուցալուծման։ Խնդիրն այն է, որ այս համատեքստում երկրորդական նշանակություն է ստանում այն, որ դրա համար կողմերից մեկին կարող են ստիպել շատ ցավոտ ու ինչ-որ առումով անդառնալի զիջումներ անել։ Իսկ տվ յալ դեպքում այդ կողմը Հայաստանն է։ Այստեղ գործ ունենք նաև Հայաստանի դիվանագիտական ջանքերի ակնհայտ ձախողման հետ։ Մեր դիվանագիտությունն ի զորու չի եղել ամերիկյան կողմին ընկալելի դարձնել հակամարտության ողջ էությունը և խորքային շերտերը։
Մյուս կողմից էլ՝ Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպանի հայտարարությունը տարբեր վերլուծաբանների կողմից գնահատվեց որպես դիվանագիտական կոռեկտությունից դուրս։ Ի՞նչ է նշանակում սուվերեն պետության ճանապարհը վարձակալությամբ վերցնել և վերահսկել։ Պատահական չէ, որ հայկական տիրույթում այս առաջարկը դիտարկվեց որպես Հայաստանի սուվերենության և տարածքային ամբողջականության մի հատվածը զիջելու հերթական քայլ։ Ու այսպիսի կարծիքների համար հիմքեր կան, քանի որ ակնհայտ է դառնում այս թեմայի հետ կապված Հայաստանի իշխանությունների երկդիմիությունը։ Նրանք մի կողմից հայտարարում են, թե Հայաստանը չի քննարկել և չի քննարկում որևէ երրորդ կողմի սեփական ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ վերահսկողությունն արտապատվիրակելը, իսկ մյուս կողմից էլ՝ ուղերձներ են հղվում, թե սկզբունքների պահպանման դեպքում Հայաստանը դեմ չէ Սյունիքի ճանապարհի արտապատվիրակմանը։
Երեկ Փաշինյանն էլ, ըստ էության, հաստատեց արտապատվիրակման հնարավորությունը, ավելին՝ նա կոնցեսիոն կառավարման մեջ վատ բան չի տեսնում, նույնիսկ այն համարում է նորմալ պրակտիկա՝ որպես օրինակ բերելով, ուշադրություն... օդանավակայանը, ջրի համակարգը, երկաթուղին, բջջային կապի օպերատորին։ Այն, որ բացում է «միջանցքը», Փաշինյանը չի էլ թաքցնում, սակայն հարցն այն է, թե, ի վերջո ո՞ր մոդելն է գործի դրվելու՝ վարձակալությա՞ն (Rent), երբ սեփականությունն ու վերահսկողությունը մնում են պետությանը, բայց ժամանակավոր օգտագործման իրավունքը տրվում է օտար կառույցի, հենց արտապատվիրակո՞ւմը (Outsource), երբ ֆունկցիան պահվում է պետության ձեռքում, բայց իրականացման գործընթացը վստահվում է մասնավորին կամ օտարին, թե՞ կոնցեսիոն կառավարումը (Concession Management), երբ պետությունը ոչ միայն ֆունկցիան է փոխանցում, այլև դրա ֆինանսական շահագործման իրավունքը, հաճախ երկարաժամկետ, առավել հաճախ՝ առանց վերահսկման լծակների։
Տերմիններն, իհարկե, կարևոր են, բայց առավել կարևոր է պարունակությունը։ Եթե սահմանը հսկում է ոչ թե պետությունը, այլ այլընտրանքային «կառուցվածք», եթե ինքնիշխան գործառույթները դառնում են առևտրային պայմանավորվածության մաս, ապա, ինչպես էլ անվանենք, բովանդակությունն այլևս ինքնիշխանության ու իրավազորության հետ կապ չի ունենում, որքան էլ իշխանությունները թմբկահարեն այդ արտահայտությունները:
Ժամանակն է երևի կողմնորոշվել՝ Փաշինյանը Հայաստանը որպես պետություն է դիտո՞ւմ, թե՞ բիզնես նախագիծ՝ քպական խմբակի իշխանական հաճույքները սպասարկելու համար։
ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Երեկ Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկով, նախագահ Վահագն Խաչատուրյանի ստորագրությամբ ՀՀ շրջական միաջավայրի նախարար Հակոբ Սիմիդյանն ազատվեց նախարարի պաշտոնից:
«Ժողովուրդ» օրաթերթը բացմիզս է գրել, որ Փաշինյանի ու Սիմիդյանի փոխհարաբերությունները շուրջ երկու տարի է լարված են, քանի որ, ըստ Փաշինյանի, Սիմիդյանը ձախողել է նախարարության բոլոր աշխատանքները, իր տեղում չէ: Մեր լավատեղյակ աղբյուրները փոխանցում են, որ տարբեր առիթներով Փաշինյանը նկատողություններ է տվել Սիմիդյանին, անընդհատ նշել, որ ուշքի գա, որ գործ չի անում. բայց ապարդյուն: Փաշինյանի երբեմնի սիրելի Սիմիդյանը գրեթե բոլոր հարցերում թերացումներ ունի:
Մեր աղբյուրները փոխանցում են, որ Փաշինյանի համբերության բաժակը լցվել է, երբ նրան զեկուցել են, որ եթե այսպես շարունակվի, Հայաստանում 2026 թվականին կայանալիք ՄԱԿ-ի Կենսաբազմազանության կողմերի 17-րդ համաժողովի (COP-17)-ի աշխատանքներում իրենք խայտառակվելու են: Սիմիդյանն անգամ օտար լեզուների չի տիրապետում, ու անհնարին է, որ կարողանան այդքան հյուրերի ընդունել: Անհարմար դրության մեջ կհայտնվեն: Այս ամենից հետո Փաշինյանը դեռ հուլիսի 12-ին Գորիսում հորդորել է դիմում գրել ու հեռանալ:
Նշենք, որ «Հայաստանը 2026 թվականին կընդունի ՄԱԿ-ի Կենսաբազմազանության կողմերի 17-րդ համաժողովը (COP-17), որը բավականին խոշոր և կարևոր բնապահպանական միջոցառում է: Կազմակերպչական աշխատանքներն արդեն մեկնարկել են, ստեղծվել է կոմիտե, որը ղեկավարում է ՀՀ վարչապետի արդեն նախկին գլխավոր խորհրդական Համբարձում Մաթևոսյանը. ու հենց դրա համար Փաշինյանը Մաթևոսյանին նշանակել է նախարարի պաշտոնում:
Հիշեցնենք, որ դեռևս 2024 թվականի հոկտեմբերի 31-ին COP-16-ի ավարտին կայացած քվեարկության արդյունքներով Հայաստանն առաջ է անցել Ադրբեջանից։ Հայաստանը հավաքել է 65, Ադրբեջանը՝ 58 ձայն»։
«Հրապարակ» թերթը գրում է․ «Չնայած Եկեղեցու, Վեհափառի ու որոշ եպիսկոպոսների հասցեին շարունակվող զազրախոսություններին, իշխանական աղբյուրները հայտնում են, որ Փաշինյանը ծանր կացության մեջ է հայտնվել Եկեղեցու դեմ հայտարարած պատերազմում` չգիտի ինչ անել։
Նա հասկանում է, որ այս հարցում չունի հանրային լայն աջակցություն: Թեպետ «նեղ կռուգում» ակնարկել է, որ գուցե ինքն առաջնորդի մարդկանց դեպի Վեհարան, եւ բռնի ուժով կաթողիկոսին հրաժարական պարտադրեն, առաջարկը չի ողջունվել, սակայն թիմում վստահ չեն՝ Փաշինյանը կիրականացնի՞ իր վտանգավոր մտադրությունը, թե՞ կխուսափի առճակատումից։
Առայժմ փորձելու է Վեհարանը Վեհափառից ազատել հոգեբանական տեռորի միջոցով՝ ստատուսներով, թիմին Վեհափառի դեմ «քսի տալով» եւ այլն։ Երեկ նրա ասուլիսից էլ դա հասկացվեց։
«Վեհարանն ազատելու ենք այնպես, ինչպես ՀՀ-ն ազատեցինք Սերժ Սարգսյանից»,- ասաց նա` տպավորություն ստեղծելով, թե իր համակիրներին առաջնորդելու է դեպի Վեհարան, ինչպես 2018-ին արեց։
Իսկ ճշտող հարցին, թե ինչպես է ազատելու` դռներ կոտրելո՞վ, ասաց․ «Սիրով, աղոթելով»։ Այսինքն՝ ռադիկալ հայտարարություններով փորձում է հանրությանը դրդել ինչ-որ քայլերի, որ հետո արդարանա, թե ինքնաբուխ հավաքներ են եղել։
Սակայն անցած ամիսները ցույց տվեցին, որ այս հարցում իշխանությունն աջակիցներ չունի՝ ո՛չ դրսում, ո՛չ ներսում: Հոգեւոր դասն էլ անցել է հակագրոհի` նզովում են իշխանություններին։
Մեր աղբյուրները հայտնում են, որ իրավապահներին հրահանգ է իջեցրել՝ կաթողիկոսի դեմ գործեր «կարել», արդեն մեկ տասնյակ գործ է բացվել, բայց դեռ չեն հայտարարում։
Փաշինյանը մի քանի անգամ թիմին ասել է, որ մինչեւ աշուն այս հարցը պետք է լուծվի»։
Մանրամասները՝ այստեղ: