ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից աշխարհի մի շարք երկրների նկատմամբ սահմանված նոր մաքսատուրքերն ուժի մեջ կմտնեն օգոստոսի 7-ին: «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հաղորդում է CNN-ը։

Ըստ հրապարակման՝ նոր մաքսատուրքերի ռեժիմն ուժի մեջ չի մտնի ուրբաթ օրը՝ օգոստոսի 1-ին, ինչպես սպասվում էր։ Դրա փոխարեն՝ մաքսատուրքերն ուժի մեջ կմտնեն օգոստոսի 7-ին, որպեսզի մաքսատանը և սահմանային ծառայությանը բավարար ժամանակ տրվի նոր մաքսատուրքերը գանձելու նպատակով անհրաժեշտ փոփոխություններ կատարելու համար։

Հուլիսի 31-ի երեկոյան Թրամփը հրամանագիր է ստորագրել 68 երկրի և ԵՄ-ի համար նոր մաքսատուրքեր սահմանելու մասին։ 

Ըստ դրա, օրինակ, Շվեյցարիայից ներմուծումն այժմ կհարկվի ավելի բարձր՝ 39% դրույքաչափով՝ 31%-ի փոխարեն, որն ԱՄՆ նախագահը խոստացել էր սահմանել ապրիլին։

Միևնույն ժամանակ, Լիխտենշտայնի համար դրույքաչափը 37%-ից նվազեցվել է մինչև 15%։

Թուրքիայից կգանձվի 15% մաքսատուրք:

Հուլիսի 31-ին հրապարակված հրամանագրում Թրամփը պաշտոնապես հաստատել է համաձայնագրերն այնպիսի առևտրային գործընկերների հետ, ինչպիսիք են Եվրամիությունը, Ճապոնիան, Հարավային Կորեան, Միացյալ Թագավորությունը, Ֆիլիպինները։

Հրամանագրում չնշված երկրներից կգանձվի 10%-ի չափով բազային մաքսատուրք։

Ապրիլի 9-ին Թրամփը հայտարարել էր, որ որոշում է ընդունել 90 օրով կասեցնել ներմուծման մաքսատուրքերի բարձրացման կիրառումն ավելի քան 75 երկրի նկատմամբ, որոնք երկխոսություն էին խնդրել այս հարցի շուրջ, վերջնաժամկետ սահմանելով հուլիսի 9, ապա այն երկարաձգել էր մինչև օգոստոսի 1-ը։

Քաղաքական վերլուծաբան Արման Աբովյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է. «Ադրբեջանում լրիվ հիստերիկ վիճակ է։ Ռուսական ՏԱՍՍ գործակալությունը թուրքերի կողմից օկուպացված Ստեփանակերտը անվանել է …Ստեփանակերտ, այլ ոչ թե ին-որ խուժան «խանկենդի» ապուշ անվանումով։ Սա ոչ միայն ռուս-ադրբեջանական լարվածության, այլ նաև ՏԱՍՍ գործակալությունից ոմն Միխայիլ Գուսմանի հեռացման հետևանք է։ 

Հիմա ադրբեջանցիները էշ-էշ սպառնում են ռուսներին։

Հետաքրքիր է, շատ հետաքրքիր է»։

Օգոստոսին օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը հանրապետության ողջ տարածքում կանխատեսվում է նորմայից բարձր 2-3 աստիճանով, տեղումների քանակը՝ նորմայից պակաս։

Այս մասին հայտնում են Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոնից։

Սպասվում է բավականին շոգ և սակավատեղում օգոստոս։

Վրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային Օսիայի ճգնաժամային կառավարման կենտրոնից ստացված տեղեկատվության համաձայն՝ Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար։

Ավելի վաղ հայտնել էինք, որ սելավը հեղեղել է Վրաստանից Ռուսաստան տանող ճանապարհը՝ «Կազբեկի» անցակետի մոտ, հայտարարվել է «Դարյալի» և «Վերին Լարս» անցակետերի տարհանում:

Ռուսաստանը շարունակում է նաև քարոզչական տիրույթում շատ ցավոտ հարվածներ հասցնել Բաքվի բարբարոսական վարչախմբին։  Այս մասին գրել է իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը։ 

«Ռուսական տարբեր ԶԼՄ-ներ անդրադառնում են Ադրբեջանի արհեստածին լինելու հանգամանքին, տեղաբնիկ ժողովուրդների նկատմամբ վարվող ձուլման քաղաքականությանը, ադրբեջանական կոչվող ինքնության խոցելի կետերին և այլն։

Բայց այս ամենից զատ, բավական ակտիվորեն շրջանառվող Արցախի հայկականության մասին ռուսաստանյան խոսույթն ամենավտանգավորն ու ցավոտն է դիտարկվում Բաքվի բռնապետի կողմից, քանի որ նա էլ է լավ հասկանում, որ Արցախի հարցը ո՛չ լուծված է, ո՛չ էլ՝ փակված։ Խտապատկերում՝ Ռուսաստանի պետական ՏԱՍՍ լրատվական գործակալության այսօրվա նյութն է' ոչ թե ինչ-որ անհայտ «Խանքենդիի», այլ Ստեփանակերտի մասին»,-գրել է Ոսկանյանը։ 

Հիշեցնենք, որ երեկ ՏԱՍՍ-ին Ռուսաստանի նախագահի միջազգային մշակութային համագործակցության հարցերով հատուկ ներկայացուցիչ Միխայիլ Շվիդկոյը հայտնել էր, որ Լեռնային Ղարաբաղում Այվազովսկու հուշարձանի ապամոնտաժումը ցավալի է և խորապես անընդունելի։

«Ադրբեջանական կողմի գործողությունները՝ Այվազովսկու՝ համաշխարհային ճանաչում ունեցող ականավոր ռուս նկարչի հուշարձանը Ղարաբաղում ապամոնտաժելը ափսոսանք է առաջացնում», – ասել է նա։

Նա շեշտել է, որ Մոսկվան տեղեկացված չի եղել այս հուշարձանը քանդելու ծրագրերի մասին, և վստահություն հայտնել, որ հակառակ դեպքում հարցը կլուծվեր քաղաքակիրթ եղանակով:

Այվազովսկու հուշարձանի ոչնչացմանն, որ Արցախում տեղադրվել էր 2021 թվականին ռուս խաղաղապահ զորքերի մասնակցությամբ, անդրադարձել է նաև ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ սոցիալական ցանցում հրապարակելով Այվազովսկու նկարները:

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն իր հերթին հայտարարությամբ է հանդես եկել՝ պնդելով, որ ծովանկարչի կիսանդրու տեղադրումը ռուս խաղաղապահների կողմից առանց Բաքվի համաձայնության է եղել, և դա «անօրինական էր»: Պաշտոնական Բաքուն նաև պետական ՏԱՍՍ գործակալությունից պահանջել է ներողություն խնդրել Ստեփանակերտի հայկական տեղանունը կիրառելու համար՝ սպառնալով, որ հակառակ դեպքում միջոցներ կձեռնարկվեն Ադրբեջանում ՏԱՍՍ-ի գործունեության դեմ՝ համաձայն օրենքի:

Նշենք, որ ՏԱՍՍ գործակալությունն այս ամենից հետո փոխել է Ստեփանակերտի հայկական անվանումը և հրապարակման մեջ Ստեփանակերտ բառը չկա:

Հանրապետական սենատոր (Մոնտանա) Սթիվ Դեյնսը The Wall Street Journal-ում հրապարակված «Խաղաղության համաձայնագիր Հայաստանի և Ադրբեջանի համար» հոդվածում խոսել է Փաշինյանի և Ալիևի միջև բանակցությունների մասին. 

«Նախագահ Թրամփը Հարավային Կովկասում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագիր կնքելու շեմին է։ Դա կլինի ուշագրավ նվաճում՝ ևս մեկ քայլ դեպի կայունություն, որը կնպաստի ինչպես տարածաշրջանային, այնպես էլ միջազգային խաղաղությանը, ինչպես նաև տնտեսական օգուտներին, որոնք տարածվում են ներգրավված երկրների սահմաններից շատ ավելի հեռու։ 

Խորհրդային Միության նախկին մաս կազմող Հայաստանն ու Ադրբեջանը 1980-ականների վերջից ի վեր գտնվում են ցածր ինտենսիվության հակամարտության մեջ՝ պարբերաբար լայնածավալ բռնկումներով։ Խաղաղության հասնելու բազմաթիվ ջանքեր եղել են փխրուն կամ կարճատես։ Նախորդ վարչակազմերը տարածաշրջանին և խաղաղության բանակցություններին չեն տվել այն առաջնահերթությունը, որը նրանց արժանի է։ 

Թրամփի վարչակազմը առաջընթաց է գրանցել՝ նախագահի «խաղաղություն ուժի միջոցով» մոդելը համատեղելով պրագմատիկ, ստեղծագործ դիվանագիտության և երկու կողմերի համար ավելի պայծառ ապագայի խոստման հետ։

Այս տարի ես այցելեցի երկու երկրները պարոն Թրամփի թիմի անդամների հետ։ Մենք ուսումնասիրեցինք տարածաշրջանի տնտեսական ներուժը և նպաստեցինք քննարկումներին որոշ հարցերի շուրջ։ Խաղաղության բանակցությունների ամենաբարդ հարցերը։ 

Ես հանդիպեցի և՛ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի, և՛ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ, և մենք քննարկեցինք գործնական լուծումներ։ Երկու առաջնորդներն էլ հասկանում են ներկա պահի կարևորությունը և առջևում առկա նշանակալի հնարավորությունները։ 

Չափազանց երկար ժամանակ Ռուսաստանը խաղացել է տարածաշրջանային միջնորդի դեր՝ օգտագործելով այդ դիրքը՝ հակամարտությունը բորբոքելու և իր հարավային հարևաններին թույլ ու մեկուսացված պահելու համար։ Այժմ Հայաստանն ու Ադրբեջանը թոթափում են ռուսական գերիշխանության լուծը և դիմում են ապագայի անկախ տեսլականներին, որոնք համապատասխանում են ԱՄՆ առաջնահերթություններին։ 

Տարածաշրջանը կձևավորի իր ապագան, և դրա հիմքում ընկած է Միացյալ Նահանգների հետ գործընկերությունը, որը կարող է հիմք դնել բարգավաճման ոչ միայն Հարավային Կովկասում, այլև շատ ավելի հեռու։

Միջին միջանցքի աշխարհագրական դիրքը նրան տալիս է եզակի ռազմավարական և տնտեսական նշանակություն։ Գտնվելով ԱՄՆ հակառակորդներ Իրանի և Ռուսաստանի միջև, այն միակ հողակտորն է, որի միջով Կենտրոնական Ասիայից առևտուրը կարող է անարգել հոսել դեպի Արևմուտք։ Կենտրոնական Ասիայի հինգ երկրները՝ Ղազախստանը, Ուզբեկստանը, Ղրղզստանը, Տաջիկստանը և Թուրքմենստանը, ունեն նավթի, բնական գազի, ածխի, ուրանի և այլ կարևոր ռեսուրսների զգալի պաշարներ։ 

Այս ամենին գումարվում են նաև նավթի, բնական գազի, ածխի, ուրանի և այլ կարևոր ռեսուրսների մեծ պաշարներ։ Անտիմոն, պղինձ, ոսկի, քրոմիտ, մանգան, արծաթ, ցինկ և այլ կարևոր հանքանյութեր և հազվագյուտ հողային տարրեր Հայաստանում և Ադրբեջանում: Հակամարտության բացակայության դեպքում Տրանսանատոլիական խողովակաշարը կարող է մեծացնել իր հզորությունը՝ տարածաշրջանի էներգիայի ավելի մեծ մասը Եվրոպա մատակարարելու համար, ազատելով մայրցամաքը ռուսական մատակարարումներից կախվածությունից: Իսկ Հարավային Կովկասի հանքային պաշարները կարող են նվազեցնել ԱՄՆ-ի կախվածությունը Չինաստանից: 

Խաղաղության համաձայնագիրը տնտեսական և ազգային օգուտներ կբերի ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին: Համատեղ ներդրումները կստեղծեն աշխատատեղեր և կապահովեն ֆինանսական կայունություն:

Թրամփի վարչակազմի վճռականությունը նպաստել է այս երկու ազգերի համար պատմական հնարավորություն ստեղծելուն: Այս առաջիկա համաձայնագիրը կփոխի աշխարհաքաղաքականության ընթացքը այնպես, որ օգուտ կբերի ոչ միայն Հարավային Կովկասին և Կենտրոնական Ասիային, այլև Միացյալ Նահանգներին և մեր դաշնակիցներին առաջիկա տասնամյակների ընթացքում: 

Տարածաշրջանում և աշխարհում խաղաղության և կայունության համար Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդները պետք է անհապաղ կնքեն այս համաձայնագիրը:

Առաջիկա շաբաթասկզբին ՀԷՑ-ը պաշտոնապես կմեկնարկի մեծածավալ նախագծային աշխատանքների գնման մի քանի գործընթացներ՝ միաժամանակ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան էջում գրել է ՀԷՑ ՓԲԸ-ի ժամանակավոր կառավարիչ Ռոմանոս Պետրոսյանը։

«Մինչ այդ՝ գնման առարկաների նախահաշվային արժեքների ճշգրիտ հաշվարկների համար անհրաժեշտ կլինի գնանշման (գնհարցում) գործընթացներ իրականացնել, որին էներգետիկ ոլորտում գործունեություն ծավալող տնտեսվարողների առավելագույն ներգրավումն ապահովելու համար լայն իրազեկման արշավ կիրականացնենք։

Խոսքը շուրջ 50մլրդ ՀՀ դրամ բյուջեով տարեկան Ներդրումային ծրագրով նախատեսված աշխատանքներին (ենթակայանների վերակառուցում և վերազինում, էլեկտրական գծերի կառուցում և այլն) և մի քանի տասնյակ հազար միացումներին վերաբերող ՆԱԽԱԳԾԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ գնման մասին է։

Հ.Գ. Հիշեցնեմ՝ նման ծավալի աշխատանքները մինչ այս պահն իրականացվում էին մենաշնորհային դիրք զբաղեցնող ընդամենը ՄԵԿ կազմակերպության կողմից՝ իր «թելադրած» գներով, իր «թելադրած» պայմաններով…»։

Մեծ Բրիտանիան և 13 դաշնակիցներ, դրանց թվում՝ Միացյալ Նահանգները և Ֆրանսիան, հինգշաբթի դատապարտել են այն, ինչը նրանք անվանել են իրանական հատուկ ծառայությունների կողմից Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում անհատների թիրախավորող սպանությունների, առևանգումների և հետապնդումների աճ, հաղորդում է Reuters-ը։

«Մենք միասնական ենք մեր դիմակայության մեջ՝ դեմ արտահայտվելով իրանական հատուկ ծառայությունների ջանքերին՝ սպանելու, առևանգելու և հետապնդելու մարդկանց Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում, ինչը մեր ինքնիշխանության ակնհայտ խախտում է»,- ասվում է երկրների համատեղ հայտարարության մեջ։

Ավստրիայի, Ալբանիայի, Բելգիայի, Կանադայի, Չեխիայի, Դանիայի, Ֆինլանդիայի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Նիդեռլանդների, Իսպանիայի, Շվեդիայի, Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի կառավարությունները կոչ են արել Իրանի իշխանություններին «անհապաղ դադարեցնել նման անօրինական գործունեությունը»։

Նրանք հայտարարել են, որ նման գործողություններն «ավելի ու ավելի հաճախ են իրականացվում միջազգային հանցավոր ցանցերի հետ համագործակցությամբ»։

2022 թվականի սկզբից ի վեր Մեծ Բրիտանիան հայտարարել է, որ կանխել է «Իրանին առնչվող ավելի քան 20 դավադրություն՝ Մեծ Բրիտանիայում մարդկանց, այդ թվում՝ բրիտանացի քաղաքացիների և Թեհրանի կողմից վտանգավոր համարվող այլ անձանց առևանգելու կամ սպանելու համար»։

2024-ի ոկտեմբերին Reuters-ը հաղորդել էր, որ Իրանը կանգնած է «Եվրոպայում և Միացյալ Նահանգներում տեղի ունեցած մահափորձերի և առևանգումների ալիքի» հետևում։

Մարտին Մեծ Բրիտանիայի կառավարությունը հայտարարեց, որ պահանջելու է, որ իրանական պետությունը գրանցի քաղաքական ազդեցության բոլոր ձևերը՝ հղում անելով Թեհրանի հատուկ ծառայությունների «աճող ագրեսիվ վարքագծին»։

Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությունը կոչ է արել TASS լրատվական գործակալությանը ներողություն խնդրել ծովանկարիչ Իվան Այվազովսկու հուշարձանի քանդման մասին հաղորդագրության մեջ Ստեփանակերտ հին անվանման օգտագործման համար։ Այս մասին հաղորդվել է գերատեսչության կայքում։ 

Հայտարարության մեջ նշվում է, որ նրանք ակնկալում են, որ գործակալությունը կկատարի համապատասխան ուղղումներ, հակառակ դեպքում «կձեռնարկվեն համապատասխան միջոցներ»՝ կապված ՏԱՍՍ-ի հանրապետությունում գործունեության հետ։ 

Գերատեսչությունը նաև զգուշացրել է, որ եթե ռուսական կողմը շարունակի աղավաղել ադրբեջանական տեղանունները, ապա փոխադարձության սկզբունքի համաձայն՝ Ադրբեջանը Ռուսաստանում տարբեր տեղանուններ կանվանի իրենց պատմական անուններով։ 

Ղարաբաղի զբոսաշրջության և մշակույթի զարգացման գործակալությունը հայտնել է, որ Ստեփանակերտում քանդվել է ծովանկարիչ Իվան Այվազովսկու հուշարձանը։

Հովհաննես Այվազովսկու հուշարձանը քաղաքում տեղադրվել է 2021 թվականի դեկտեմբերին։ Դրա հեղինակը Սալավատ Շչերբակովն է, որը նաև Մոսկվայի Պոկլոննայա բլրի վրա ստեղծել է միջազգայնական զինվորների հուշարձան և անմահացրել «մի շարք ականավոր հայերի»։

ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև ուղիղ ռազմական բախումը անհավանական է, այն երբեք չպետք է թույլատրվի։ Այս մասին հայտարարել է ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն Fox Radio-ին տված հարցազրույցում։

«Դե, դա անհավանական է։ Հասկացեք, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև պատերազմը մի բան է, որը մենք երբեք չենք կարող թույլ տալ։ Սրանք աշխարհի երկու ամենամեծ միջուկային տերություններն են, և վտանգը պարզապես հսկայական կլինի», – պատասխանել է նա լրագրողի այն հարցին, թե արդյոք Ռուսաստանը ունակ է Ամերիկայի հետ ռազմական բախման գնալ։