ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Մարկ Ռյուտեն հուսով է, որ ԱՄՆ-ն իր ռազմական ուշադրությունը կտեղափոխի դեպի Ասիա՝ առանց Եվրոպայի համար անակնկալների: Այդ մասին տեղեկացնում է  «ՌԻԱ Նովոստի»-ն։

«ԱՄՆ-ն ավելի շատ կկենտրոնանա Ասիայի վրա, ինչը երկարաժամկետ հեռանկարում հավանաբար կնշանակի, որ պետք է փոխվի ռազմական ուժերի հավասարակշռությունը։ Ես հավատում և ակնկալում եմ, որ դա կարվի առանց անակնկալների»,- ասել է Ռյուտեն։

Միևնույն ժամանակ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է, որ ամերիկյան ռազմական ուժերը, ներառյալ միջուկայինը, մնում են Եվրոպայում։

Նախկինում ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփը ՆԱՏՕ-ի բոլոր անդամ երկրներից պահանջել էր պաշտպանական ծախսերը հասցնել ՀՆԱ-ի 5%-ի, իսկ Պենտագոնի ղեկավար Փիթ Հեգսեթը վստահեցրել էր, որ ԱՄՆ-ն դեռ չի ծրագրում նվազեցնել իր ռազմական ներկայությունը Եվրոպայում։

Ալմաստ արդյունահանող ռուսական «Ալռոսա» ընկերությունն ավարտել է երկրի պատմության մեջ ամենախոշոր ադամանդի հատման աշխատանքները: Հազվագյուտ Vivid Yellow գույնի ադամանդի քաշը կազմում է ավելի քան 100 կարատ. ասվում է ընկերության հաղորդագրության մեջ։

Ադամանդը ստացել է «Նոր արև» անվանումը՝ որպես գերխոշոր ալմաստի զարմանալի պատմության արտացոլում։ Այն ընկերության կողմից արդյունահանվել է Էբելե արկտիկական ցրված հանքավայրում:

Այս բնական հանքանյութը, որը ծնվել է մոտ 1 միլիարդ տարի առաջ՝ երկրի խորքում բարձր ջերմաստիճանի և ճնշման ազդեցության տակ, արևի լույս է տեսել մոլորակի վրա մարդու հայտնվելուց շատ առաջ: Այն հայտնաբերվել է Յակուտիայի հին գետի հունի ավազների մեջ։

«Նոր արև»-ի ստեղծման վրա աշխատել է երկրի լավագույն 15 մասնագետից բաղկացած թիմը, որն ունի ավելի քան 30 տարվա փորձ: Այս գլուխգործոցի վրա աշխատանքը տևել է ավելի քան 2 տարի: Այն վերջին տարիներին թանկարժեք քարերի արդյունաբերության ամենանշանակալի իրադարձություններից մեկն է, որն ընդգծում է Ռուսաստանի բարձր կարգավիճակը համաշխարհային ադամանդագործության ոլորտում:

Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի փոխնախարար Մ.Յու.Գալուզինը մեկնաբանությամբ է հանդես եկել Հայաստանի Հանրապետությունում Եվրոպական միությանն անդամակցելու գործընթացի մեկնարկի մասին օրենքի դիտարկման կապակցությամբ։ Այս մասին հայտնում են ՌԴ-ում ՀՀ դեսպանությամբ։

«Մենք համոզված ենք, որ անհնար է միաժամանակ գտնվել երկու տարբեր ուղղվածություններ ունեցող միավորումներում, ինչպես ԵԱՏՄ-ն և Եվրամիությունն է։ ԵԱՏՄ-ն իրավահավասար պետությունների միավորում է, իսկ ԵՄ-ն մի կառույց է, որտեղ տիրում է գավազանի կարգապահությունը, որը ենթարկվում է բրյուսելյան բյուրոկրատների կողմից թելադրված իրականությունից կտրված հակառուսական նարատիվներին: Պաշտոնական Երևանը պետք է որոշի, թե որտեղ է ավելի լավ լինել: Մենք հույս ունենք, որ ԵԱՏՄ-ին անդամակցության բոլոր օգուտները և ԵԱՏՄ-ի հետ խզման հետևանքով կորուստների մասշտաբները կբացատրվեն հայ հասարակությանը, որպեսզի այն ունենա իրականության օբյեկտիվ պատկերացում»,- ասել է նա։

ԱՄՆ փոխնախագահ Ջեյ Դի Վենսը հաստատել է, որ Գրենլանդիայի նկատմամբ հետաքրքրությունը կապված է ազգային անվտանգության հետ՝ Newsmax-ին ասելով, որ Միացյալ Նահանգները կպաշտպանի այդ շահերն՝ «անկախ ամեն ինչից»:

Վենսը խոսել է անցյալ շաբաթ Դանիայի ինքնավար տարածք կատարած իր ուղևորության մասին։

«Նախագահի ասածը քննադատում են, բայց դա շատ առողջ բանականություն է: Տեսեք, դա կարևոր է մեր անվտանգության համար, կարևոր է մեր հակահրթիռային պաշտպանության համար, և մենք պատրաստվում ենք պաշտպանել Ամերիկայի շահերն՝ անկախ ամեն ինչից», – ասել է Վենսը:

Վենսը հայտարարել է, որ գրենլանդացիները պարզ հասկացրել են, որ ցանկանում են անկախ լինել Դանիայից:

«Դա մտահոգիչ է։ Ես նկատեցի, որ նրանք Դանիայից մեկ անձի համար տարեկան ստանում են մոտ 60․000 դոլար։ Նախագահն Թրամփն ասել է, որ մենք կարող ենք Գրենլանդիայի ժողովրդին շատ ավելի գումար տալ: Կրկին, քանի որ անվտանգությունը կարևոր է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների համար:

Այո, ես կարծում եմ, որ նրանք ցանկանում են անկախ լինել Դանիայից», – հավելել է նա:

Աշխարհում ամենաշատ միլիարդատերերն ապրում են Նյու Յորքում։ Այդ ցուցանիշով երկրորդ հորիզոնականում է Մոսկվան, երրորդում՝ Հոնկոնգը։ ՏԱՍՍ-ի փոխանցմամբ՝ վարկանիշային աղյուսակը հրապարակել է Forbes հանդեսը։

Առաջին տեղը զբաղեցնող Նյու Յորքն ունի 123 միլիարդատեր, նրանց թիվը մեկ տարվա ընթացքում ավելացել է 13-ով։ Նյու Յորքի նախկին քաղաքապետ, գործարար և բարերար Մայքլ Բլումբերգը քաղաքի ամենահարուստ բնակիչն է, նրա կարողությունը կազմում է 105 միլիարդ դոլար։

Ըստ հանդեսի տվյալների՝ Ռուսաստանի մայրաքաղաքում ներկայում ապրում է 90 միլիարդատեր։ Նրանց թիվը մեկ տարվա ընթացքում ավելացել է 16-ով։ Նրանց ընդհանուր կարողությունը գնահատվում է 409 միլիարդ դոլար։ Ռուսաստանցի գործարարների թվում առաջատարը մնում է «Լուկօյլ»-ի հիմնադիր Վագիտ Ալեքպերովը, որի կարողությունը մեկ տարվա ընթացքում աճել է մինչև 28,7 միլիարդ դոլար։

Առաջատարների եռյակը եզրափակում է Հոնկոնգը, որտեղ ապրում է 72 միլիարդատեր։ Նրանց թիվը քաղաքում մեկ տարվա ընթացքում նվազել է երկուսով։ Նշվում է, որ Հոնկոնգը 2024 թվականին զբաղեցրել է երկրորդ տեղը, որը կիսել է Մոսկվայի հետ։

Չորրորդ տեղում Լոնդոնն է, հինգերորդը՝ Պեկինը, վեցերորդը՝ Մումբայը, իսկ յոթերորդը՝ Սինգապուրը: Շանհայը և Սան Ֆրանցիսկոն կիսում են ութերորդ հորիզոնականը, տասներորդ տեղում Լոս Անջելեսն է:

Թրամփն, ի պատասխան Պեկինի կողմից բոլոր ամերիկյան ապրանքների համար 34 տոկոս մաքսատուրքերի, հայտարարել է, որ «Չինաստանը սխալ է թույլ տվել» և «խուճապի է մատնվել»։

«Չինաստանը սխալ քայլ է արել, խուճապի է մատնվել՝ միակ բանը, որ չեն կարող իրենց թույլ տալ»,- սոցցանցի իր էջում գրել է նա։

Պատասխան մաքսատուրքերի որոշման մասին ավելի վաղ հայտնել էր ՉԺՀ-ի Պետական ​​խորհուրդը։ Ամերիկյան ոչ մի ապրանքի համար բացառություններ չեն արվելու։

Բացի այդ, Չինաստանի առևտրի նախարարությունը մի շարք սահմանափակումներ է մտցրել ամերիկյան ընկերությունների նկատմամբ. դրանցից 11-ն այժմ ներառված են Թայվանի հետ ռազմական համագործակցության համար անհուսալի սուբյեկտների ցանկում, իսկ 16-ը՝ արտահանման վերահսկման ցուցակում։ Այսկերպ Պեկինը կվերահսկի երկակի նշանակության ապրանքների մատակարարումը։

ԵՄ կարգավորիչները «լուրջ պատժամիջոցներ» են ծրագրում X սոցիալական ցանցի (նախկինում՝ Twitter) դեմ, որը պատկանում է Իլոն Մասկին՝ ապատեղեկատվության և անօրինական բովանդակության դեմ օրենքները խախտելու համար։ Քննարկվող միջոցների թվում է խոշոր տուգանքը, որը կարող է գերազանցել մեկ միլիարդ դոլարը, Առաջին լրատվականի փոխանցմամբ՝ հաղորդում է The New York Times-ը՝ վկայակոչելով աղբյուրներին։

Այս կերպ, ըստ պարբերականի, եվրոպական կարգավորիչները հույս ունեն մյուս ընկերություններին հետ պահել օրենքը խախտելուց:

Նշվում է, որ X-ի համար հնարավոր տուգանքը կարող է է՛լ ավելի «մեծացնել լարվածությունը» ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի հարաբերություններում, քանի որ պատժամիջոցների թիրախը նախագահ Դոնալդ Թրամփի մերձավոր խորհրդականներից մեկն է։ Սպասվում է, որ տուգանքի մասին կհայտարարվի 2025 թվականի ամռանը։

Տուգանքից բացի, եվրոպական կարգավորիչները X-ից կպահանջեն կատարել «արտադրանքի փոփոխություններ»: Սակայն չի նշվում, թե կոնկրետ ինչ փոփոխություններ են քննարկվում։

NYT-ի զրուցակիցները նշել են, որ ԵՄ-ն և X-ը դեռ կարող են համաձայնության գալ, եթե սոցիալական ցանցը համաձայնի փոփոխություններ կատարել իր քաղաքականությունում։

ԱՄՆ-ի գլոբալ մեդիա գործակալությունը (USA GM) այսօր անջատել է արբանյակային ծառայությունները, որոնք հեռարձակում են «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայանի հաղորդումները ռուսերենով:

«Այսօր մենք եկանք աշխատանքի և տեսանք, որ Ռուսաստանը ծածկող արբանյակային ծառայություններն անջատվել են USA GM-ի կողմից», – AFP-ին ասել է «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայանի գործադիր տնօրեն Սթիվեն Կապուսը:

Որոշումն անդրադարձել է «Настоящее Время» հեռուստաալիքի շուրջօրյա ռուսալեզու հեռարձակմանը դեպի Ռուսաստան, Ուկրաինա, Կենտրոնական Ասիա, Արևելյան Եվրոպա և այլ տարածաշրջաններ: Կապուսը ասել է, որ այժմ Ռուսաստանում հանդիսատեսն իր էկրաններին տեսնում է կարմիր ֆոն, որի վրա գրված է. «Ցավով հայտնում ենք, որ ԱՄՆ-ի գլոբալ մեդիա գործակալությունը որոշում է կայացրել դադարեցնել «Настоящее Время»-ի հեռարձակումը։ USA GM – ը դեռ չի մեկնաբանել կատարվածը:

Ռուսաստանաբնակ հայ գործիչ, քաղաքագետ Անդրանիկ Միհրանյանը տպավորված է «Մեր քաղաք»-ը դաշինքի քաղաքապետի թեկնածու Մարտուն Գրիգորյանի այսօր հրապարակված որոշումից։

Հիշեցնենք, որ «Մեր քաղաք»-ը դաշինքի քաղաքապետի թեկնածու Մարտուն Գրիգորյանը կիրակի օրը կայացած Գյումրու ավագանու ընտրություններից հետո այսօր հայտնեց իր որոշման մասին․

«Եվ այսպես, «Մեր քաղաքը» դաշինքը հայտարարում է, որ կտա անհրաժեշտ քանակությամբ քվե՝ մյուս երկու ուժերի կողմից սատարվող թեկնածու Վարդան Ղուկասյանին՝ առանց որևէ պաշտոնի, ակնկալիքի և որևէ պայմանավորվածության»։

168․am-ի հետ զրույցում Անդրանիկ Միհրանյանն ասաց, որ Գրիգորյանի կայացրած որոշումն իր համար մեծ երևույթ է, շրջադարձային ու պատմական իրադարձություն հայաստանյան քաղաքական դաշտի կյանքում։

«Ես այն մարդն եմ, որը 1998 թվականին, երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հրաժարական տվեց, «Независимая газета» թերթում գրեցի մի հոդված «Уроки Армении», ինչպես Անդրեյ Բիտովն էր գրել։ Այդ հոդվածում ես շեշտեցի մեկ հանգամանք, որ, իհարկե, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի համար դառնություն էր, որ իրեն ստիպեցին հրաժարական տալ, բայց նա չգնաց բախումների, հակամարտության, նա փաստորեն դրսևորեց քաղաքացիական հասունություն, որը ես միշտ գնահատել եմ նրա մոտ։ Նա պարզապես գնաց, որոշ հապավումներով գնահատեց և հասկացավ, որ ազգի ու պետության շահերն ավելի կարևոր են, քան իր իշխանությունը, իր մնալն ու չմնալը»,- ասաց Անդրանիկ Միհրանյանը։

Նա ընդգծեց, որ հայկական քաղաքականության մեջ մշտապես չափազանց կարևոր հարց է եղել, թե որքանո՞վ հայկական քաղաքական էլիտան պատրաստակամություն ունի իր անձնական, նեղ, ընտանեկան, կուսակցական շահերը զոհաբերելու հանուն մեծ գաղափարի, հանուն ազգի ու պետականության ապագայի։

«Ես այն մարդն եմ, որը 2018 թվականին շատ զայրացած վիճակում ասաց, որ եթե իմ ժողովուրդն իջել է այդ ցածր մակարդակին, այդ փողոցի «чернь»-ը, փողոցի թափթփուկներին պետք է բերի իշխանության, ապա ես ամաչում եմ, որ ես հայ եմ։

Այն ժամանակ իմ այդ խոսքերի համար շատերն ինձ մեղադրեցին, բայց այսօր կարող եմ ասել՝ ես չեմ ճանաչում Մարտուն Գրիգորյանին, սակայն իր քայլն ինձ բերեց այն մտքին, որ կարող եմ ասել, որ ոչ թե ամաչում եմ, որ հայ եմ, այլ ես կարող եմ պարծենալ, որ հայ ժողովրդի մեջ կան այսպիսի քաղաքական գործիչներ, որոնք կարող են մի կողմ դնել անձնական հակասությունները, թշնամությունները, հաշիվներն ու շարժվել ժողովրդի, պետության ապագայի գաղափարին ծառայելու ցանկությամբ։ Սա այն քայլն է, որը ֆանտաստիկ երևույթ է հայկական քաղաքականության մեջ վերջին տարիներին, հատկապես՝ 2018 թվականից հետո»,- ասաց Անդրանիկ Միհրանյանը։

Ռուսաստանաբնակ քաղաքագետը շարունակեց՝ ասելով, որ իրեն մշտապես հարցնում են, թե կա՞ն արդյոք այնպիսի հայ քաղաքական գործիչներ, որոնք կարող են գնալ նման քայլի, կարող են բարձրանալ իրենց անձնական, ընտանեկան շահերից, կուսակցական շահերից ու ծառայել պետականությանն ու ազգին։

«Ես այս դեպքը, քայլն այդ շարքին եմ դասում և ասում եմ՝ սա պետք է օրինակ լինի հայկական քաղաքական դաշտի համար, այսպիսի քայլերի վրա պետք է դաստիարակվի երիտասարդ սերունդն ու մյուս քաղաքական գործիչները, որ ոչ մի անգամ չասեն, որ հայ քաղաքական գործիչը մանր է, մանրապճեղ, սա շատ մեծ և շրջադարձային քայլ է»,- շեշտեց Միհրանյանը։

Նա նշեց, որ նախօրեին հասարակական-քաղաքական շրջանակներից մեկում զրուցել է Մարտուն Գրիգորյանի հնարավոր որոշման շուրջ, և իրեն հարցրել են, թե ի՞նչ քայլ կանի Մարտուն Գրիգորյանը։

«Ես ասացի, որ հուսով եմ՝ նա, նրա թիկունքում կանգնած մարդիկ, որոնց հետ նա խորհրդակցում է, քննարկում է, կանեն ճիշտ քայլ։ Գիտեմ դեպքեր, որոնցից մեկը շատ ցայտուն էր, և պատմեցի այն։

Մեկ այլ դեպք ևս ցանկանում եմ պատմել՝ շատ ջերմ ու ընկերական հարաբերություններ ունեինք Վազգեն Սարգսյանի հետ, երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հեռացավ, ինձ զանգահարեց Վազգեն Սարգսյանն ու ասաց՝ «Լևոնը գնաց, բայց մենք հիմա որոշել ենք, որ ոչ ես եմ գնալու նախագահ, ոչ էլ Ռոբերտը։ Մենք կորոշենք, թե ով կլինի և ինչպես կլինի»։

Ես ասացի․ «Վազգեն, իսկ դու ինչո՞ւ չես գնում», ես Ձեզ ասեմ, որ ես շշմած մնացի իր պատասխանից, ուզում եմ շեշտել, ու հասարակությունն իմանա. նա ասաց, որ ինքն իրեն պատրաստ չի զգում, որպեսզի մասնակցի նախագահական ընտրություններին և դառնա նախագահ։ Ես ապշեցի, քանի որ Հայաստանում նույնիսկ փողոց մաքրողները կարծում են, որ իրենք արժանի են նախագահության ոչ միայն ՀՀ-ում, այլև աշխարհում։ Ես ապշեցի, որ այդ մարդը, ձեռքի տակ ունենալով բանակը, զանազան կառույցները, մեծ հնարավորություններ, ինքնաքննադատական մոտեցում ունեցավ և ասաց, որ այսօր իրեն պատրաստ չի համարում այդ գործի համար։

Պատահական չէ, որ այս դեպքերն օրինակ բերեցի։ Ես մասնակից եմ եղել ՀՀ-ում բոլոր շրջադարձային իրադարձություններին, բոլորի հետ ունեցել եմ ջերմ, ընկերական հարաբերություններ, ես և՛ Լևոնի քայլը գնահատեցի այդ ժամանակ, որ նա չբերեց բախումների, անցումը որքան հնարավոր էր՝ սահուն եղավ այդ իրադարձությունների ֆոնին, և՛ Վազգենի որոշումը մեծ տպավորություն թողեց ինձ վրա։

Հիմա էլ ուղղակի հպարտանում եմ, որ ՀՀ-ում կան այսպիսի քաղաքական գործիչներ, ինչպիսին Մարտուն Գրիգորյանն է։ Գլուխս ցանկանում եմ խոնարհել իր առջև, որպես մի խելացի, իմաստուն մարդու, որը վեր կանգնեց անձնական, ընտանեկան, քաղաքական հարցերից և փորձեց ծառայել իր ազգին ու ժողովրդին։

Հույս ունեմ, որ սա կլինի շրջադարձային հայկական քաղաքական իրադարձությունների զարգացման կոնտեքստում»,- ասաց Միհրանյանը՝ հավելելով, որ սա սկիզբն է, որ հայ ժողովուրդն ու հայկական քաղաքական տարրը վերածնունդ ապրի և բարձր մակարդակով, բարձր նշաձողերով առաջ շարժվի։

Անդրադառնալով Գյումրիում կիրակի օրը կայացած համապետական ընտրությունների արդյունքներին՝ Անդրանիկ Միհրանյանն ասաց, որ իր համար միանշանակ է, որ, ինչպես ռուսներն են ասում՝ սա վերջի սկիզբն է՝ «это начало конца»։

Նրա վստահեցմամբ, այս ընտրությունները ներկայիս հայկական իշխանությունների անկման սկիզբն են, ավելին՝ սա շատ մեծ հարված էր և՛ Փաշինյանին, և՛ իր կուսակցությանը։

«Սա մեծ հույս է ներշնչելու ժողովրդին։ Ցավոք, պատերազմից խեղճացել է ժողովուրդը, ստոր պարտությունը, որին բերեց Փաշինյանը, պետք է հաղթահարվի։ Սա այն մեծ քայլերից մեկը կլինի, որը կարող է հաղթահարել այդ ընկճվածությունը, հուսահատությունը և հույս առաջացնել, որ ժողովուրդը կարող է իր որոշմամբ, ակտիվությամբ իր ձեռքը վերցնել իշխանությունը և իր ազգային արժանապատվությունը, քանի որ ներկայիս իշխանություններն ազգային արժանապատվությունը ցեխի մեջ են գցել։

Ուստի կարիք կա, որ այդ իրավիճակից դուրս գա ժողովուրդը, որպեսզի բաց ճակատով, հպարտորեն քայլի ոչ միայն ՀՀ-ում, այլև ամբողջ աշխարհում, վերականգնի իր ինքնազգացողությունը, արժանապատվությունը։ Եվ այս ամենը ոչ միայն խոսքեր լինեն, այլև գործեր։ Գրիգորյանի քայլը ցույց է տալիս, որ սա կարևոր, շրջադարձային քայլ էր այդ ուղղությամբ, և ես վստահ եմ, որ դրանից հետո ավելի մեծ հաղթանակներ են սպասվում ժողովրդին, որը կցանկանա ազատվել այս իշխանությունից և նվաստացուցիչ իրավիճակից։ Ամենակարևորը, որ մեր ազգին հարկավոր է՝ հոգեբանական վերածնունդ, և այս քայլը շատերի մոտ կարող է առաջացնել այդ հոգեբանական վերածնունդը, զգացումը, որ մենք կարող ենք»,- ասաց Միհրանյանը։

Նա հիշեցրեց 1932թ․ ԱՄՆ նախագահ Ֆրանկլին Դ. Ռուզվելտի խոսքերը։

«Տնտեսական ճգնաժամի ֆոնին նա ասել է, որ «մեր ժողովրդի համար ամենամեծ վախը հենց վախն է, մենք պետք է այդ վախը հաղթահարենք»։ Ներկայումս թվում է, որ այդպիսի քայլերով միայն կարելի է առաջ շարժվել, ոչ թե խոսքերով, պետք է այսպիսի քայլերով հաղթահարել այդ վախը և, իհարկե, ձգտել իսկապես ստեղծելու այնպիսի պետություն ու հնարավորություններ, որոնց արժանի է մեր ժողովուրդը։

Իմ հարգանքն ու մեծ համակրանքն եմ հայտնում Մարտուն Գրիգորյանին այդ քայլի համար։ Այս օրերին հետևում էի տարբեր քննարկումներին, թե ինչպիսի դավադրության տեսություններ էին հյուսվում այս որոշման շուրջ, թե ինչ է կատարվում վարագույրների ետևում, ինչ բանակցություններ են ընթանում, և պետք է ասեմ, որ այն մարդիկ, որոնք իշխանության ձգտում ունեին, ցանկանում էին այս պղտոր ջրում ձուկ որսալ։ Ուստի նրանց համար այս որոշումը մեծ հարված էր, որ պետք չէ բոլորին գնահատել մեկ արշինով, քանի որ նման մարդիկ պատրաստ են ամեն բան զոհաբերել իրենց անձնական շահերին։ Այս որոշումը բոլորի համար մեծ դաս պետք է լինի, մեր ժողովրդի, քաղաքական դաշտի ու պետականության համար»,- այսպես եզրափակեց իր խոսքն Անդրանիկ Միհրանյանը, ում մուտքը Հայաստանի Հանրապետություն ՀՀ ներկայիս իշխանությունները սահմանափակել են։

ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության պարենային ապրանքների ինդեքսը՝ պարենային ապրանքների համաշխարհային գների հենանիշը փետրվարին արժեքների փոփոխությունից հետո հիմնականում անփոփոխ է մնացել մարտին, իսկ հացահատիկային ապրանքների և շաքարի միջազգային գնանշումների անկումը փոխհատուցվել է բուսական յուղերի արժեքների բարձրացմամբ, ապրիլի 4-ին հաղորդել է Միավորված ազգերի կազմակերպության Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը։

Ինչպես  տեղեկացնում են  ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԿԳ) Հայաստանի ներկայացուցչությունից, ինդեքսը, որը հետագծում է աշխարհում ամենաշատ վաճառվող պարենային ապրանքների համաշխարհային գների ամենամսյա փոփոխությունները, մարտին կազմել է 127.1 տոկոս՝ 6.9 տոկոսով բարձր նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի մակարդակից, սակայն շարունակելով 20.7 տոկոսով ցածր մնալ 2022 թվականի մարտին գրանցված ռեկորդային բարձրակետից։

«ՊԳԿ հացահատիկային ապրանքների գնային ինդեքսը 2.6 տոկոսով նվազել էր մարտին, ինչը, դեռևս 1.1 տոկոսով բարձր էր 2024 թվականի մարտի ցուցանիշից։ Ցորենի համաշխարհային գները նվազել են, քանի որ պակասել են նաև Հյուսիսային կիսագնդի որոշ խոշոր արտահանողների բերքի պայմանների հետ կապված մտահոգությունները, չնայած որ արժույթի տատանումները փոքրիշատե մեղմել են անկումը: Փետրվարի համեմատ նվազել են նաև եգիպտացորենի, սորգոյի և գարու համաշխարհային գները։ ՊԳԿ բոլոր տեսակների բրնձի գնային ինդեքսը նվազել է 1.7 տոկոսով, ինչը պայմանավորված է ներմուծման ցածր պահանջարկով և արտահանվող ապրանքների բարձր առաջարկով։

Դրան հակառակ, ՊԳԿ բուսական յուղի գնային ինդեքսը փետրվարի համեմատ 3.7 տոկոսով աճել է, որը միջինում 23.9 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի մակարդակից։ Ներմուծման համաշխարհային պահանջարկի կտրուկ աճը վեր է հրել  արմավի, սոյայի, ռափսի և արևածաղկի յուղերի գնանշումները։

ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսը նույնպես 0.9 տոկոսով աճել է նախորդ ամսվա և 2.7 տոկոսով՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, ինչը գլխավորապես բացատրվում է Եվրոպայում խոզի մսի գների բարձրացմամբ, ինչին նախորդել էր Գերմանիայի՝ դաբաղից զերծ կարգավիճակի վերականգնումը և ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ եվրոյի դիրքի ամրապնդումը։ Մարտին թռչնամսի համաշխարհային գները հիմնականում կայուն են եղել, չնայած որոշ խոշոր արտադրող երկրներում թռչնագրիպի բռնկման հետևանքով ստեղծված մարտահրավերներին»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ։ՊԳԿ կաթնամթերքի գնային ինդեքսը փետրվարից ի վեր անփոփոխ է, թեև պանրի միջազգային ցածր գներին հանդիման բարձրացել են կարագի և կաթի փոշու գնանշումները։

ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսը մարտին 1.4 տոկոս անկում է գրանցել, որի հիմնական պատճառը համաշխարհային ցածր պահանջարկն է։ Հարավային Բրազիլիայում շաքարեղեգի աճեցման հիմնական տարածքներում վերջին շրջանում առատ տեղումները նպաստեցին անկմանը, մինչդեռ Հնդկաստանում արտադրության հեռանկարների վատթարացումը և Բրազիլիայում բերքի ընդհանուր վիճակի շուրջ շարունակվող մտահոգությունները սահմանափակեցին գների անկումը:

Առավել մանրամասն կարելի է կարդալ հետևյալ հղմամբ:

Ըստ աղբյուրի՝ ՊԳԿ-ն հրապարակել է նաև Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի ամփոփագիրը՝ 2024 թվականի վերանայված հաշվարկներով և 2025 թվականին բերքի վերաբերյալ նոր տեղեկատվությամբ։

«2024 թվականին հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային արտադրությունը 2 849 միլիոն տոննա էր, որը տարեցտարի նվազել է 0.3 տոկոսով՝ միաժամանակ ավելի բարձր մնալով նախորդ տարիներից՝ շնորհիվ Ավստրալիայում և Ղազախստանում կանխատեսվածից շատ ցորենի արտադրության։ ՊԳԿ բրնձի համաշխարհային արտադրության 2024-2025 թթ. կանխատեսումները փոքր-ինչ փոփոխվել են՝ 543.3 միլիոն տոննա, որը ցանքատարածությունների ընդլայնման շնորհիվ 1.6 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա ցուցանիշից։

2025 թվականի համար ցորենի համաշխարհային արտադրության ՊԳԿ կանխատեսումներն անցած ամսվանից չեն փոխվել՝ մնալով 895 միլիոն տոննա, որը hամարժեք է 2024 թվականի վերանայված հաշվարկներին։ Եվրոպական միությունում ցորենի արտադրությունն, ըստ կանխատեսումների, 12 տոկոսով կաճի, ինչին նախորդել էր եղանակով պայմանավորված անկումը 2024 թվականին։ Նախատեսվում է, որ այս ցուցանիշը կբարելավվի Արգենտինայում, Եգիպտոսում և Հնդկաստանում, իսկ Ավստրալիայում, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, և մերձավորարևելյան Ասիայում՝ կնվազի։ Հարավային կիսագնդում եգիպտացորենի բերքի հեռանկարներն անկայուն են. մեծ բերք է սպասվում Բրազիլիայում և Հարավային Աֆրիկայում, մինչդեռ Արգենտինայում անկում է կանխատեսվում։

ՊԳԿ նոր կանխատեսումներով հացահատիկային ապրանքների գլոբալ սպառումը 2 868 միլիոն տոննա է, որը 0.9 տոկոսով բարձր է 2023-2024 թթ. մակարդակից՝ շնորհիվ բրնձի աննախադեպ մեծաքանակ սպառման։

Ըստ կանխատեսումների՝ հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային պաշարները 1.5 տոկոսով կնվազեն՝ մինչև 2025 թվականի սեզոնի ավարտը հասնելով 873.3 միլիոն տոննայի, ինչը պայմանավորված է կերային հատիկեղենի պաշարների ակնկալվող նշանակալի կրճատմամբ։  Ի հակադրություն սրան՝ ցորենի և բրնձի համաշխարհային պաշարների ավելացում է կանխատեսվում։ Նոր կանխատեսումներով հացահատիկային ապրանքների օգտագործման պատրաստ գլոբալ պաշարները 2024-2025 թվականների համար 30.1 տոկոս են, որոնք թեպետ աննշան ցածր են նախորդ տարվա ցուցանիշից, սակայն, ընդհանուր առմամբ, բարենպաստ մակարդակի վրա են»,- հայտնում են ՊԿԳ Հայաստանի ներկայացուցչությունից։

Նշվում է նաև, որ ՊԳԿ-ն, միաժամանակ, 5.3 միլիոն տոննայով նվազեցրել է 2024-2025 թթ. հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային առևտրի ծավալի կանխատեսումը՝ մինչև 478.9 միլիոն տոննա, որը 6.7 տոկոսով պակաս է 2023-2024 թթ. և 2019-2020 թվականների ամենացածր մակարդակներից։ Կերային հատիկեղենի և ցորենի առևտրի ցածր կանխատեսումների գլխավոր պատճառը Չինաստանի կողմից ակնկալվածից ցածր գնումներն են։

Առավել մանրամասն կարելի է կարդալ հետևյալ հղմամբ:

Գյուղատնտեսական շուկայի տեղեկատվական համակարգը (ԳՇՏՀ), որը կառավարում է ՊԳԿ-ն, թողարկել է շուկայի ամենամսյա մոնիտորը։  Շուկայի կանոնավոր վերլուծությունից բացի, զեկույցը կոչ է անում պարենային անվտանգության գլոբալ ապահովման նկատառումներով երկխոսել պարենային ապրանքների առևտրի շուրջ և առանձնացնում այն փաստը, որ 2005-2022 թվականներին գյուղատնտեսական ապրանքների մաքսատուրքերը միջինում ավելի քան կիսով չափով նվազել են։