Ռուսաստանը շարունակում է նաև քարոզչական տիրույթում շատ ցավոտ հարվածներ հասցնել Բաքվի բարբարոսական վարչախմբին։  Այս մասին գրել է իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը։ 

«Ռուսական տարբեր ԶԼՄ-ներ անդրադառնում են Ադրբեջանի արհեստածին լինելու հանգամանքին, տեղաբնիկ ժողովուրդների նկատմամբ վարվող ձուլման քաղաքականությանը, ադրբեջանական կոչվող ինքնության խոցելի կետերին և այլն։

Բայց այս ամենից զատ, բավական ակտիվորեն շրջանառվող Արցախի հայկականության մասին ռուսաստանյան խոսույթն ամենավտանգավորն ու ցավոտն է դիտարկվում Բաքվի բռնապետի կողմից, քանի որ նա էլ է լավ հասկանում, որ Արցախի հարցը ո՛չ լուծված է, ո՛չ էլ՝ փակված։ Խտապատկերում՝ Ռուսաստանի պետական ՏԱՍՍ լրատվական գործակալության այսօրվա նյութն է' ոչ թե ինչ-որ անհայտ «Խանքենդիի», այլ Ստեփանակերտի մասին»,-գրել է Ոսկանյանը։ 

Հիշեցնենք, որ երեկ ՏԱՍՍ-ին Ռուսաստանի նախագահի միջազգային մշակութային համագործակցության հարցերով հատուկ ներկայացուցիչ Միխայիլ Շվիդկոյը հայտնել էր, որ Լեռնային Ղարաբաղում Այվազովսկու հուշարձանի ապամոնտաժումը ցավալի է և խորապես անընդունելի։

«Ադրբեջանական կողմի գործողությունները՝ Այվազովսկու՝ համաշխարհային ճանաչում ունեցող ականավոր ռուս նկարչի հուշարձանը Ղարաբաղում ապամոնտաժելը ափսոսանք է առաջացնում», – ասել է նա։

Նա շեշտել է, որ Մոսկվան տեղեկացված չի եղել այս հուշարձանը քանդելու ծրագրերի մասին, և վստահություն հայտնել, որ հակառակ դեպքում հարցը կլուծվեր քաղաքակիրթ եղանակով:

Այվազովսկու հուշարձանի ոչնչացմանն, որ Արցախում տեղադրվել էր 2021 թվականին ռուս խաղաղապահ զորքերի մասնակցությամբ, անդրադարձել է նաև ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ սոցիալական ցանցում հրապարակելով Այվազովսկու նկարները:

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն իր հերթին հայտարարությամբ է հանդես եկել՝ պնդելով, որ ծովանկարչի կիսանդրու տեղադրումը ռուս խաղաղապահների կողմից առանց Բաքվի համաձայնության է եղել, և դա «անօրինական էր»: Պաշտոնական Բաքուն նաև պետական ՏԱՍՍ գործակալությունից պահանջել է ներողություն խնդրել Ստեփանակերտի հայկական տեղանունը կիրառելու համար՝ սպառնալով, որ հակառակ դեպքում միջոցներ կձեռնարկվեն Ադրբեջանում ՏԱՍՍ-ի գործունեության դեմ՝ համաձայն օրենքի:

Նշենք, որ ՏԱՍՍ գործակալությունն այս ամենից հետո փոխել է Ստեփանակերտի հայկական անվանումը և հրապարակման մեջ Ստեփանակերտ բառը չկա:

Հանրապետական սենատոր (Մոնտանա) Սթիվ Դեյնսը The Wall Street Journal-ում հրապարակված «Խաղաղության համաձայնագիր Հայաստանի և Ադրբեջանի համար» հոդվածում խոսել է Փաշինյանի և Ալիևի միջև բանակցությունների մասին. 

«Նախագահ Թրամփը Հարավային Կովկասում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագիր կնքելու շեմին է։ Դա կլինի ուշագրավ նվաճում՝ ևս մեկ քայլ դեպի կայունություն, որը կնպաստի ինչպես տարածաշրջանային, այնպես էլ միջազգային խաղաղությանը, ինչպես նաև տնտեսական օգուտներին, որոնք տարածվում են ներգրավված երկրների սահմաններից շատ ավելի հեռու։ 

Խորհրդային Միության նախկին մաս կազմող Հայաստանն ու Ադրբեջանը 1980-ականների վերջից ի վեր գտնվում են ցածր ինտենսիվության հակամարտության մեջ՝ պարբերաբար լայնածավալ բռնկումներով։ Խաղաղության հասնելու բազմաթիվ ջանքեր եղել են փխրուն կամ կարճատես։ Նախորդ վարչակազմերը տարածաշրջանին և խաղաղության բանակցություններին չեն տվել այն առաջնահերթությունը, որը նրանց արժանի է։ 

Թրամփի վարչակազմը առաջընթաց է գրանցել՝ նախագահի «խաղաղություն ուժի միջոցով» մոդելը համատեղելով պրագմատիկ, ստեղծագործ դիվանագիտության և երկու կողմերի համար ավելի պայծառ ապագայի խոստման հետ։

Այս տարի ես այցելեցի երկու երկրները պարոն Թրամփի թիմի անդամների հետ։ Մենք ուսումնասիրեցինք տարածաշրջանի տնտեսական ներուժը և նպաստեցինք քննարկումներին որոշ հարցերի շուրջ։ Խաղաղության բանակցությունների ամենաբարդ հարցերը։ 

Ես հանդիպեցի և՛ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի, և՛ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ, և մենք քննարկեցինք գործնական լուծումներ։ Երկու առաջնորդներն էլ հասկանում են ներկա պահի կարևորությունը և առջևում առկա նշանակալի հնարավորությունները։ 

Չափազանց երկար ժամանակ Ռուսաստանը խաղացել է տարածաշրջանային միջնորդի դեր՝ օգտագործելով այդ դիրքը՝ հակամարտությունը բորբոքելու և իր հարավային հարևաններին թույլ ու մեկուսացված պահելու համար։ Այժմ Հայաստանն ու Ադրբեջանը թոթափում են ռուսական գերիշխանության լուծը և դիմում են ապագայի անկախ տեսլականներին, որոնք համապատասխանում են ԱՄՆ առաջնահերթություններին։ 

Տարածաշրջանը կձևավորի իր ապագան, և դրա հիմքում ընկած է Միացյալ Նահանգների հետ գործընկերությունը, որը կարող է հիմք դնել բարգավաճման ոչ միայն Հարավային Կովկասում, այլև շատ ավելի հեռու։

Միջին միջանցքի աշխարհագրական դիրքը նրան տալիս է եզակի ռազմավարական և տնտեսական նշանակություն։ Գտնվելով ԱՄՆ հակառակորդներ Իրանի և Ռուսաստանի միջև, այն միակ հողակտորն է, որի միջով Կենտրոնական Ասիայից առևտուրը կարող է անարգել հոսել դեպի Արևմուտք։ Կենտրոնական Ասիայի հինգ երկրները՝ Ղազախստանը, Ուզբեկստանը, Ղրղզստանը, Տաջիկստանը և Թուրքմենստանը, ունեն նավթի, բնական գազի, ածխի, ուրանի և այլ կարևոր ռեսուրսների զգալի պաշարներ։ 

Այս ամենին գումարվում են նաև նավթի, բնական գազի, ածխի, ուրանի և այլ կարևոր ռեսուրսների մեծ պաշարներ։ Անտիմոն, պղինձ, ոսկի, քրոմիտ, մանգան, արծաթ, ցինկ և այլ կարևոր հանքանյութեր և հազվագյուտ հողային տարրեր Հայաստանում և Ադրբեջանում: Հակամարտության բացակայության դեպքում Տրանսանատոլիական խողովակաշարը կարող է մեծացնել իր հզորությունը՝ տարածաշրջանի էներգիայի ավելի մեծ մասը Եվրոպա մատակարարելու համար, ազատելով մայրցամաքը ռուսական մատակարարումներից կախվածությունից: Իսկ Հարավային Կովկասի հանքային պաշարները կարող են նվազեցնել ԱՄՆ-ի կախվածությունը Չինաստանից: 

Խաղաղության համաձայնագիրը տնտեսական և ազգային օգուտներ կբերի ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին: Համատեղ ներդրումները կստեղծեն աշխատատեղեր և կապահովեն ֆինանսական կայունություն:

Թրամփի վարչակազմի վճռականությունը նպաստել է այս երկու ազգերի համար պատմական հնարավորություն ստեղծելուն: Այս առաջիկա համաձայնագիրը կփոխի աշխարհաքաղաքականության ընթացքը այնպես, որ օգուտ կբերի ոչ միայն Հարավային Կովկասին և Կենտրոնական Ասիային, այլև Միացյալ Նահանգներին և մեր դաշնակիցներին առաջիկա տասնամյակների ընթացքում: 

Տարածաշրջանում և աշխարհում խաղաղության և կայունության համար Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդները պետք է անհապաղ կնքեն այս համաձայնագիրը:

Առաջիկա շաբաթասկզբին ՀԷՑ-ը պաշտոնապես կմեկնարկի մեծածավալ նախագծային աշխատանքների գնման մի քանի գործընթացներ՝ միաժամանակ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան էջում գրել է ՀԷՑ ՓԲԸ-ի ժամանակավոր կառավարիչ Ռոմանոս Պետրոսյանը։

«Մինչ այդ՝ գնման առարկաների նախահաշվային արժեքների ճշգրիտ հաշվարկների համար անհրաժեշտ կլինի գնանշման (գնհարցում) գործընթացներ իրականացնել, որին էներգետիկ ոլորտում գործունեություն ծավալող տնտեսվարողների առավելագույն ներգրավումն ապահովելու համար լայն իրազեկման արշավ կիրականացնենք։

Խոսքը շուրջ 50մլրդ ՀՀ դրամ բյուջեով տարեկան Ներդրումային ծրագրով նախատեսված աշխատանքներին (ենթակայանների վերակառուցում և վերազինում, էլեկտրական գծերի կառուցում և այլն) և մի քանի տասնյակ հազար միացումներին վերաբերող ՆԱԽԱԳԾԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ գնման մասին է։

Հ.Գ. Հիշեցնեմ՝ նման ծավալի աշխատանքները մինչ այս պահն իրականացվում էին մենաշնորհային դիրք զբաղեցնող ընդամենը ՄԵԿ կազմակերպության կողմից՝ իր «թելադրած» գներով, իր «թելադրած» պայմաններով…»։

Մեծ Բրիտանիան և 13 դաշնակիցներ, դրանց թվում՝ Միացյալ Նահանգները և Ֆրանսիան, հինգշաբթի դատապարտել են այն, ինչը նրանք անվանել են իրանական հատուկ ծառայությունների կողմից Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում անհատների թիրախավորող սպանությունների, առևանգումների և հետապնդումների աճ, հաղորդում է Reuters-ը։

«Մենք միասնական ենք մեր դիմակայության մեջ՝ դեմ արտահայտվելով իրանական հատուկ ծառայությունների ջանքերին՝ սպանելու, առևանգելու և հետապնդելու մարդկանց Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում, ինչը մեր ինքնիշխանության ակնհայտ խախտում է»,- ասվում է երկրների համատեղ հայտարարության մեջ։

Ավստրիայի, Ալբանիայի, Բելգիայի, Կանադայի, Չեխիայի, Դանիայի, Ֆինլանդիայի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Նիդեռլանդների, Իսպանիայի, Շվեդիայի, Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի կառավարությունները կոչ են արել Իրանի իշխանություններին «անհապաղ դադարեցնել նման անօրինական գործունեությունը»։

Նրանք հայտարարել են, որ նման գործողություններն «ավելի ու ավելի հաճախ են իրականացվում միջազգային հանցավոր ցանցերի հետ համագործակցությամբ»։

2022 թվականի սկզբից ի վեր Մեծ Բրիտանիան հայտարարել է, որ կանխել է «Իրանին առնչվող ավելի քան 20 դավադրություն՝ Մեծ Բրիտանիայում մարդկանց, այդ թվում՝ բրիտանացի քաղաքացիների և Թեհրանի կողմից վտանգավոր համարվող այլ անձանց առևանգելու կամ սպանելու համար»։

2024-ի ոկտեմբերին Reuters-ը հաղորդել էր, որ Իրանը կանգնած է «Եվրոպայում և Միացյալ Նահանգներում տեղի ունեցած մահափորձերի և առևանգումների ալիքի» հետևում։

Մարտին Մեծ Բրիտանիայի կառավարությունը հայտարարեց, որ պահանջելու է, որ իրանական պետությունը գրանցի քաղաքական ազդեցության բոլոր ձևերը՝ հղում անելով Թեհրանի հատուկ ծառայությունների «աճող ագրեսիվ վարքագծին»։

Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությունը կոչ է արել TASS լրատվական գործակալությանը ներողություն խնդրել ծովանկարիչ Իվան Այվազովսկու հուշարձանի քանդման մասին հաղորդագրության մեջ Ստեփանակերտ հին անվանման օգտագործման համար։ Այս մասին հաղորդվել է գերատեսչության կայքում։ 

Հայտարարության մեջ նշվում է, որ նրանք ակնկալում են, որ գործակալությունը կկատարի համապատասխան ուղղումներ, հակառակ դեպքում «կձեռնարկվեն համապատասխան միջոցներ»՝ կապված ՏԱՍՍ-ի հանրապետությունում գործունեության հետ։ 

Գերատեսչությունը նաև զգուշացրել է, որ եթե ռուսական կողմը շարունակի աղավաղել ադրբեջանական տեղանունները, ապա փոխադարձության սկզբունքի համաձայն՝ Ադրբեջանը Ռուսաստանում տարբեր տեղանուններ կանվանի իրենց պատմական անուններով։ 

Ղարաբաղի զբոսաշրջության և մշակույթի զարգացման գործակալությունը հայտնել է, որ Ստեփանակերտում քանդվել է ծովանկարիչ Իվան Այվազովսկու հուշարձանը։

Հովհաննես Այվազովսկու հուշարձանը քաղաքում տեղադրվել է 2021 թվականի դեկտեմբերին։ Դրա հեղինակը Սալավատ Շչերբակովն է, որը նաև Մոսկվայի Պոկլոննայա բլրի վրա ստեղծել է միջազգայնական զինվորների հուշարձան և անմահացրել «մի շարք ականավոր հայերի»։

ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև ուղիղ ռազմական բախումը անհավանական է, այն երբեք չպետք է թույլատրվի։ Այս մասին հայտարարել է ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն Fox Radio-ին տված հարցազրույցում։

«Դե, դա անհավանական է։ Հասկացեք, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև պատերազմը մի բան է, որը մենք երբեք չենք կարող թույլ տալ։ Սրանք աշխարհի երկու ամենամեծ միջուկային տերություններն են, և վտանգը պարզապես հսկայական կլինի», – պատասխանել է նա լրագրողի այն հարցին, թե արդյոք Ռուսաստանը ունակ է Ամերիկայի հետ ռազմական բախման գնալ։

ԱՄՆ-ում երեխա է ծնվել 30 տարի առաջ սառեցված սաղմից։ Այս մասին հաղորդում է MIT Technology Review-ն։

Թադեուս Դանիել Փիրսը ծնվել է հուլիսի 26-ին՝ 1994 թվականին սառցախցիկում դրված սաղմից։ Երեխային կրել է ոչ այն կինը, ով որոշել էր պահպանել սաղմը։ Այժմ տղան իր կենսաբանական ծնողներից ունի 30-ամյա քույր։

Նորածնին անվանում են «ամենածեր երեխան»։ 62-ամյա Լինդա Արչերդը, ով մի ժամանակ իր սաղմը նվիրաբերել է կլինիկային, մեկնաբանել է միջադեպը՝ այն անվանելով «սյուրռեալ»։ Նրա խոսքով՝ ինքը օգտագործել է այն ժամանակվա նոր արտամարմնային բեղմնավորման տեխնոլոգիան, քանի որ չէր կարող ինքնուրույն ծննդաբերել։ Բժիշկներին հաջողվել է նրա ձվաբջիջներից ստանալ չորս սաղմ, բայց ամուսինը համաձայնվել է միայն մեկ երեխայի։ Արդյունքում՝ կինը բաժանվել է ամուսնուց։

Քանի որ Լինդան դեռ հույս ուներ ունենալ ևս մեկ երեխա, հնարավոր է՝ այլ զուգընկերոջից, նա որոշել է պահպանել սաղմերը։ Երբ նա այլևս չէր կարող երեխա ունենալ, որոշել է սաղմերը նվիրաբերել այլ զույգերի։ Նա տարեկան մոտ 1000 դոլար է վճարել դրանք պահելու համար: Հիմա, երբ լույս աշխարհ է եկել իր կենսաբանական որդին, նա հայտարարել է «ներդրումն արժեր դրան»:

Վերին Լարսի անցակետը բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար փակվել է սելավի պատճառով։ Տեղեկությունը հայտնում է Հյուսիսային Օսեթիայի արտակարգ իրավիճակների ծառայությունը։

Վրաստանի ավտոճանապարհների դեպարտամենտից Sputnik Արմենիային հայտնեցին, որ սելավը հեղեղել է դեպի Վերին Լարս տանող ճանապարհը «Կազբեգի» անցակետի մոտ։

«Մենք հաղորդագրություն ենք ստացել, ուսումնասիրում ենք մասշտաբները։ Նախնական տվյալներով՝ ոչ մի վտանգավոր բան չկա»,- ասացին գերատեսչությունից։

Սոցցանցերում տարածված տեսանյութում լսվում է շչակի ազդանշանը, որը զգուշացնում է սելավի մասին։ Օգտատերերի հաղորդմամբ՝ երթևեկությունը երկու ուղղություններով դադարեցվել է, ճանապարհը փակ է մինչև իրավիճակի հստակեցումը:

Ավելի վաղ հայտնել էինք, որ Վերին Լարսի անցակետում ավելի քան 1200 հայկական բեռնատարներ է սպասում ռուս-վրացական սահմանով անցնելուն։

Ղազախստանում երկրորդ և երրորդ ատոմակայանները կկառուցի Չինաստանը. հայտնել է երկրի առաջին փոխվարչապետ Ռոման Սկլյարը։

Վայրերը, որտեղ կարող են տեղակայվել ԱԷԿ-ները, դեռ դիտարկվում են։ Նա օբյեկտների արժեքի մասին խոսելը նույնպես վաղաժամ է համարել՝ նշելով, որ կատարվում են հաշվարկներ։