Իրանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ Մոհամմադ Բաղերին հրամայել է զորավարժություններ սկսել, հաղորդում է IRIB-ը։
«Այս զորավարժությունները կպլանավորվեն և կանցկացվեն Զինված ուժերի ժամանակացույցից շեղվելով և թշնամու մանևրների վրա կենտրոնանալով», - ասվում է հաղորդագրության մեջ։
CBS News-ը, հղում անելով ամերիկյան աղբյուրներին, հաղորդել էր, որ Իսրայելը լիովին պատրաստ է ռազմական գործողություն սկսել Իրանում։ Միևնույն ժամանակ, նշվել էր, որ Վաշինգթոնը սպասում է, որ Իրանը կպատասխանի հարևան Իրաքում գտնվող որոշ ամերիկյան օբյեկտներին հարվածելով։
Ավելի վաղ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հրամանատար Հոսեյն Սալամին հայտարարել էր, որ իրանական բանակը պատրաստ է ցանկացած սցենարի, այդ թվում՝ պատերազմի
Պատմաբան Հրանտ Տեր-Աբրահամյանը իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է. «Այսպիսի դրոշ էր այսօր հայտնվել Երևանի կենտրոնում` անհայտ երկրի, անհայտ նկարչի կողմից ստեղծված: Դրոշ տեղադրողներին տուգանել են փողոցը սխալ անցնելու համար, իսկ այժմ հրավիրում են Կենտրոնի ոստիկանություն»:
ՆԳՆ-ից տեղեկացրել են, որ Երևանի կենտրոնում տեղադրված դրոշը հեռացված է, իրականացվել է համապատասխան վարչարարություն: Այլ մեկնաբանություն ՆԳՆ-ից չի արվել:
Tert.am-ի ճշտող հարցին՝ արդյո՞ք նախատեսվում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այց Անկարա, վարչապետի խոսնակ Նազելի Բաղդասարյանն ասել է․
«ՀՀ վարչապետի բոլոր միջազգային այցերի մասին ժամանակին տրամադրվում է պատշաճ տեղեկատվություն»:
Ավելի վաղ 24News-ը՝ հղում անելով իր բարձրաստիճան դիվանագիտական աղբյուրին, գրել է, որ վարչապետ Փաշինյանը հունիսի 20-ին մեկնելու է Անկարա, որտեղ հանդիպում է ունենալու Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ։
Հնդկաստանում կործանված Air India ինքնաթիռում գտնվող բոլոր 242 մարդիկ, ենթադրաբար, մահացել են, The Associated Press-ին հայտնել է հնդիկ ոստիկանության պաշտոնյան։
«Կարծես թե, կենդանի մնացածներ չկան», - ասել է նա՝ հավելելով, որ ինքնաթիռը կործանվել է բնակելի թաղամասում, որտեղ գրասենյակներ կան։
«Հնարավոր է՝ որոշ տեղացիներ մահացել են», - ասել է ոստիկանը։
Անդրանիկ Մարգարյանի ծննդյան օրվա կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության 3-րդ նախագահ, Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության նախագահ Սերժ Սարգսյանը ՀՀԿ անդամների ուղեկցությամբ այսօր այցելել է Կոմիտասի անվան այգու պանթեոն՝ հարգանքի տուրք մատուցել անվանի պետական, քաղաքական գործչի հիշատակին:
Այս մասին Live24.am-ին հայտնում են ՀՀ երրորդ նախագահի գրասենյակից։
Ստամբուլում ձեռք բերված ռուս-ուկրաինական համաձայնագրերի համաձայն՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը վերադարձրել է ռուս զինծառայողների մի խումբ։ Դրա դիմաց Ուկրաինայի զինված ուժերի ռազմագերիների նույնքան քանակ է փոխանցվել, հայտնել է Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը։
Հունիսի 9-ին Կիևի կողմից վերահսկվող տարածքից վերադարձվել է 25 տարեկանից փոքր ռուս զինծառայողների առաջին խումբը։ Հունիսի 10-ին նույնպես փոխանակում է տեղի ունեցել։
«Այս տարվա հունիսի 12-ին Ստամբուլում այս տարվա հունիսի 2-ին ձեռք բերված ռուս-ուկրաինական համաձայնագրերի համաձայն՝ Կիևի ռեժիմի կողմից վերահսկվող տարածքից վերադարձվել է ռուս զինծառայողների մի խումբ։ Դրա դիմաց տեղափոխվել է Ուկրաինայի զինված ուժերի ռազմագերիների մի խումբ», - ասել են նրանք։
Ներկայումս ռուս զինծառայողները գտնվում են Բելառուսում, որտեղ նրանք ստանում են անհրաժեշտ հոգեբանական և բժշկական օգնություն, ընդգծել է գերատեսչությունը։ Բոլոր զինծառայողները կտեղափոխվեն Ռուսաստանի Դաշնություն՝ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության բժշկական հաստատություններում բուժման և վերականգնողական բուժման համար։
Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի (ԻՀՊԿ) «Քուդս» ստորաբաժանման հրամանատար, բրիգադի գեներալ Իսմայիլ Ղաանին հինգշաբթի հայտնել է, որ միջուկային բանակցություններն այլեւս զսպիչ գործոն չեն Իրանի ռազմական հզորացման գործում։
«Իմացեք, որ բանակցություններն այլեւս չեն զսպում երկրին։ Պաշտպանության ոլորտում «Իսկական խոստում 2» գործողությունից հետո վերջին հինգ-վեց ամիսների ընթացքում ձեռք բերված նվաճումներն այնքան տպավորիչ են, որ զարմացնում են բոլորին»,- նրա խոսքերն է մեջբերել Mehr գործակալությունը։
Իրանը «Իսկական խոստում 2» գործողություն է անվանում Իրանի՝ Իսրայելին 2024թ. հոկտեմբերի 1-ի երեկոյան հասցրած հրթիռային հարվածը։
Իր հերթին, ԻՀՊԿ հրամանատար, գեներալ-մայոր Հոսեյն Սալամին հայտնել է, որ Իրանն այս անգամ ավելի հզոր պատասխան կտա Իսրայելի ցանկացած հարձակման, քան 2024թ. ապրիլի եւ հոկտեմբերի հարվածների ժամանակ։
Իրանի անվտանգության ծառայության անունը չնշած բարձրաստիճան պաշտոնյան Press TV-ին ասել է, որ Իրանը գտնվում է «մարտական պատրաստվածության ամենաբարձր մակարդակի» վրա, եւ եթե ԱՄՆ-ը կամ Իսրայելը փորձի հարձակվել, նրանց «հանկարծակիի կբերեն»։
Նա նշել է, որ տարածաշրջանից ԱՄՆ անձնակազմի մասնակի տարհանումը Իրանի հետ կապված մտահոգիչ զարգացում չէ, այլ Թեհրանի այն նախազգուշացումների հետեւանքն է, որ Իրանի վրա հարձակման դեպքում վերջինը կպատասխանի ամերիկյան բազաներին եւ այլ օբյեկտներին հարվածներով։
Աղբյուրը վստահեցրել է, որ ձեռք բերված իսրայելական գաղտնի փաստաթղթերը ամրապնդել են Իրանի պաշտպանությունը։ Նա ավելացրել է, որ ԱՄՆ-ը «գործնական նախաձեռնություն չունի մարտադաշտում», եւ Վաշինգտոնը հույսը դնում է հոգեբանական պատերազմի վրա։
Ապրիլի 12-ից ի վեր Իրանի եւ Միացյալ Նահանգների միջեւ տեղի է ունեցել անուղղակի բանակցությունների հինգ փուլ, որոնց միջնորդի դերում հանդես է եկել Օմանը։ Իրանը պնդում է խաղաղ նպատակներով ուրանը հարստացնելու իր իրավունքը՝ նշելով, որ պատրաստ է սահմանափակել իր միջուկային ծրագիրը միայն ամերիկյան պատժամիջոցների լիակատար վերացման դիմաց։ Վաշինգտոնը, ընդհակառակը, ձգտում է միջուկային ծրագրի լիակատար կրճատման։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփն ավելի վաղ հայտարարել էր, որ Իրանի հետ միջուկային համաձայնագրի կնքման հնարավորության հարցում իր վստահությունը նվազել է։ CBS News-ը, հղում կատարելով իսրայելական կողմից տեղեկատվություն ստացած ամերիկյան աղբյուրներին, հայտնել է, որ Իսրայելը լիովին պատրաստ է Իրանի դեմ ռազմական գործողության իրականացմանը։
Լոնդոն մեկնող Air India ավիաընկերության Boeing 787-8 Dreamliner ինքնաթիռն ընկել է բժիշկների հանրակացարանի վրա։ Այս մասին հնդկական ANI լրատվական գործակալությանը հայտնել է Ահմեդաբադի ոստիկանության բարձրաստիճան սպաներից մեկը։
Նա նշել է, որ ոստիկանությունը, հրշեջները և այլ ծառայությունները րոպեների ընթացքում հասել են վթարի վայր։ Փրկարարական աշխատանքները դեռ շարունակվում են։
Reuters գործակալությունը նշում է, որ ինքնաթիռը հարվածել է հանրակացարանի ճաշարանի հատվածին, զոհվել են բժշկական համալսարանի ուսանողներ։ Փրկարարները հայտնել են, որ վթարի վայրից հանել են 30-ից 35 մարմին։
Times Now հնդկական անգլիալեզու պարբերականը հաղորդում է, որ 110 մարդ է զոհվել, կան նաև վիրավորներ։ Այնուամենայնիվ, այս տվյալները պաշտոնապես չեն հաստատվել։
BBC-ն զրուցել է թռիչքների անվտանգության մասնագետ Մարկո Չանի հետ, որը նշել է, որ ինքնաթիռի կործանման պահին եղանակային պայմանները կայուն են եղել, տեսանելիությունը լավ է եղել, քամին՝ բավական թույլ։
Մեծ Բրիտանիայի արտգործնախարար Դեյվիդ Լեմին հայտնել է ճգնաժամի արձագանքման թիմերի ստեղծման մասին ինչպես Բրիտանիայում, այնպես էլ Հնդկաստանում։
Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդին X սոցիալական հարթակում գրառում է կատարել՝ նշելով, որ Ահմեդաբադում տեղի ունեցած ողբերգությունը «ցնցել և տխրեցրել է մեզ»։ Մոդին հայտնել է, որ կապի մեջ է նախարարների և իշխանությունների հետ, որոնք օգնություն են ցուցաբերում տուժածներին։
Ինքնաթիռն Ահմեդաբադից վերելք է կատարել տեղական ժամանակով 13։38-ին և ուղղություն վերցրել դեպի Լոնդոնի Գեթվիք օդանավակայան, ուր պետք է ժամաներ տեղական ժամանակով 18։25-ին։ Րոպեներ անց ինքնաթիռը կործանվել է։ Ինքնաթիռից դադարել են տվյալներ ստանալ, երբ այն գտնվում էր 190 մ բարձրության վրա։
Օդանավում գտնվել է 230 ուղևոր և անձնակազմի 12 անդամ։ Air India ավիաընկերությունը X սոցիալական հարթակում հաղորդել է, որ օդանավում գտնվող ուղևորների թվում էր 169 հնդիկ, 53 բրիտանացի, 7 պորտուգալացի, 1 կանադացի։
Ինքնաթիռի կործանման պատճառն առայժմ հայտնի չէ։
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանն արդեն ցույց է տվել, որ ձևաթղթի տակ չկան «Հայաստան» խմբակցության անդամների ստորագրությունները, լրագրողների հետ զրույցում ասաց Մասիսի քաղաքապետ Դավիթ Համբարձումյանը։
«Թե ինչին տակ են դրել և ոնց են դա ներկայացնելու, ճիշտ կլինի իրենց հարցնել»,-ասաց Համբարձումյանը։
Վերջին մի քանի շաբաթների ընթացքում իրանական կողմն ակտիվորեն անդրադառնում է Իրանի դերին ռեգիոնալ կապուղիների ապաշրջափակման գործընթացում։
Օրերս ԻԻՀ գերագույն առաջնորդի միջազգային հարցերով խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին ասել է, թե իսլամական հեղափոխությունից հետո Իրանը երբեք այսքան հզոր, անկախ և ազդեցիկ չի եղել։
«Այդ հզորության ցուցանիշներից մեկը Հարավային Կովկասի ճգնաժամին Իրանի կտրուկ և վճռական արձագանքն էր։ Այն ժամանակ, երբ որոշ երկրներ ցանկանում էին Ադրբեջանի և Նախիջևանի միջև կապ հաստատել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» տարածքով, մի նախագիծ, որի իրական նպատակը Հայաստանը մասնատելն ու Եվրոպայի հետ Իրանի կապը դադարեցնելն էր, Իրանը մեծ զգոնությամբ և ուժով դեմ դուրս եկավ դրան և կանխեց այդ դավադրությունը»,- իրանական Tasnim-ի փոխանցմամբ, նշել է իրանցի պաշտոնյան:
Վելայաթին ասել է՝ նույնիսկ առանց Ռուսաստանի, իր իմաստուն քաղաքականությամբ Իրանը կարողացավ պահպանել Կովկասի անվտանգությունը՝ թույլ չտալով ՆԱՏՕ-ի մուտքը տարածաշրջան:
Նրա խոսքով՝ Իրանի ներկայությունը Հարավային Կովկասում ոչ միայն ուղղված է երկրի շահերի պաշտպանությանը, այլև ամուր խոչընդոտ է տարածաշրջան օտարերկրյա ազդեցության ներթափանցման դեմ:
Վերջերս էլ Երևանում էր Իրանի Իսլամական Հանրապետության արտաքին գործերի փոխնախարար Սաիդ Խաթիբզադեն, ով ելույթ ունեցավ «Երևանյան երկխոսություն» միջազգային համաժողովի ընթացքում և հարցազրույց տվեց։ Իր ելույթում նա նշել էր, որ, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցում կցանկանար հստակ դիրքորոշում լսել նաև հայկական կողմից։ Այնուհետև հարցազրույցով նա պարզաբանել էր, որ իր այդ խոսքը մտահոգությունից չի եղել։
«Դա գալիս է նրանից, որ մենք պետք է հստակեցնենք և վերահաստատենք այն, ինչում մենք համակարծիք ենք, որ մեզ անհրաժեշտ է փոխկապակցվածություն, մեզ անհրաժեշտ է հաղորդակցության դիվերսիֆիկացում և մեզ անհրաժեշտ են տարբեր տրանսպորտային ուղիներ, բայց մենք չպետք է հետևենք նախագծերին, որոնք դուրս են թողնում մյուսներին կամ փոխում են տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական, աշխարհառազմավարական լանդշաֆտը:
Նախորդ շաբաթ տեղի ունեցավ «Թեհրանի երկխոսություն» համաժողովը, որին մասնակցում էր նաև պարոն Գրիգորյանը: Ես նրա հետ բեմին էի, մենք քննարկում էինք Հայաստանի խաղաղության խաչմերուկ նախագիծը։ Բայց ես նաև ուզում էի համոզվել, որ մենք նույն բանը նկատի ունենք, երբ օգտագործում ենք տարբեր ձևակերպումներ, և, որ մենք լավ ենք հասկանում միմյանց: Այսպիսով, և այնտեղ, և այստեղ ես ուզում էի համոզվել, որ երբ մենք խոսում ենք հաղորդակցային ուղիների դիվերսիֆիկացման, տարբեր տրանսպորտային ուղիների և տարանցումների մասին, և երբ մենք խոսում ենք խաչմերուկների մասին, մենք նկատի ունենք միմյանց կապելը, այլ ոչ թե միմյանցից բաժանելը»,- ասել էր Խաթիբզադեն։
Մայիսի վերջին Լաչինից վերադարձի ճանապարհին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը նշել էր, թե Զանգեզուրի անցուղին Ադրբեջանի համար ոչ միայն ցամաքային կապ է Նախիջևանի հետ, այլև նոր ինտեգրացիոն գիծ, որը տարածվում է դեպի թյուրքական աշխարհ՝ Թուրքիայի միջոցով»,- ասել էր նա՝ հավելելով, թե ակնկալում են, որ հարևան Իրանը կաջակցի այս քայլերին, որոնք կծառայեն տարածաշրջանի խաղաղությանը, կայունությանն ու զարգացմանը։
Սրան հաջորդել էր հունիսի 4-ին ԻԻՀ նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի հեռախոսազրույցը Էրդողանի ու Ալիևի հետ Կուրբան Բայրամի առիթով։
Ուշագրավ է նաև, որ Փաշինյանը ևս հեռախոսազրույցներ ունեցավ թե Փեզեշքիանի, թե Էրդողանի հետ։
Ռուս վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ այս հարցում Թուրքիան ընդունում է Իրանի ազդեցիկ դերակատարությունը, ուստի, ըստ էության, այս երթուղու հարցում ինչ-ինչ շահեր ունեցող ռեգիոնալ այս երկու ուժերի մակարդակում է ընթանում բանակցությունը։
Ըստ նրա, թուրքական դիվանագիտությունը հարցին փորձում է մոտենալ տարբեր փուլերում՝ թե Իրանի հետ հարաբերությունների սրման, թե ավելի կարգավորման միտումների փուլերում։
«Դատելով հայտարարություններից՝ Թուրքիան շարունակելու է աշխատել Իրանի դիմակայությունը թուլացնելու, վերացնելու ուղղությամբ, իսկ Իրանը շարունակելու է ընդդիմանալ պրոյեկտի, որը ենթադրում է որևէ երկրի տարածքային ամբողջականության ու ինքնիշխանության խախտում։ Հարավային Կովկասի հարցերի վերաբերյալ Իրանի հայտարարություններն ավելի վստահ են դառնում, Իրանն ավելի ամրապնդել է իր դիրքերը, ի տարբերություն Ռուսաստանի, որի հարավկովկասյան քաղաքականության ակտիվ փուլը կարծես «անջատված է», և Ռուսաստանը սպասում է ապագա վերադիրքավորումների։ Մինչդեռ Իրանն ու Թուրքիան պահը բաց չեն թողնում և չեն պատրաստվում զիջել, հետ կանգնել իրենց ռազմավարական շահերից»,- ասաց նա։
Խրամչիխինն ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ թե՛ իրանական, թե՛ թուրքական հայտարարություններում ՀՀ դերակատարության, դիրքորոշման մասին քիչ է խոսվում։ Դրա պատճառը, նրա խոսքով, այն է, որ այս հարցն այլևս ռեգիոնալ տիրությունների միջև անուղղակի բանակցությունների ու պայմանավորվածությունների թեմա է։
«Բացի այդ, հայկական կողմը որևէ սուր, կոշտ հայտարարություն չի անում, խոսվում է ապաշրջափակման հայկական պրոյեկտի մասին։ Թերևս այս հարցում շահագրգիռ կողմերը ամենամեծ խնդիրը համարում են ոչ թե ՀՀ, այլ Իրանի դիրքորոշումը։ Դա հասկանում են նաև Իրանում, ինչն էլ արտացոլվում է իրենց հայտարարությունների տողատակերում։ Այս ամենում դրական նորությունն այն է, որ ռեգիոնում Ղարաբաղյան վերջին մեծ պատերազմից հետո, որքան էլ տարօրինակ կարող է թվալ, Իրանի դիրքերն ակտիվացել են, Իրանի շահերը հաշվի են առնվում, ինչը փոքր-ինչ բալանսավորում է Թուրքիա-Ադրբեջան համագործակցությունն Անդրկովկասում։ Սակայն թեման այսքան սպառված չէ, Թուրքիան Իրանի հետ այս թեմայով «խոսելու» հարմար պահի է սպասելու կամ փնտրելու նման պահ, իսկ Իրանը տրամադրված է չընկրկել և ակնկալում է այդ հարցում աջակցություն նաև պաշտոնական Երևանից՝ հայտարարությունների ու փոխըմբռնման տեսքով»,- ասաց Խրամչիխինը։
Նա գտնում է, որ Իրանի դիրքորոշման պահպանումն այս հարցում կախված է մի շարք աշխարհաքաղաքական զարգացումներից։
«Առաջին հերթին՝ ԱՄՆ-Իրան, ապա՝ ՌԴ-ԱՄՆ բանակցություններից, որոնց շրջանակում մասամբ քննարկվում է նաև Իրանի միջուկային ծրագրի հարցը, և այստեղ ՌԴ-ն որոշակի միջնորդություն է իրականացնում, քանի որ այս սրացումը բացառելը ՌԴ-ի ուղիղ շահն է։ Ոչ պակաս կարևոր են իրադարձությունները Մերձավոր Արևելքում և հատկապես Իսրայելի շուրջ։ Այս ամենում Իրանի ամրապնդումը կամ թուլացումը կարող է էական ազդեցություն ունենալ Իրանի հարավկովկասյան դիրքերի վրա։ Բնականաբար, արտաքին քաղաքական իրավիճակում, երբ Իրանն առնչվի լուրջ սպառնալիքների, այլևս բարդ կլինի կարմիր գծեր պահպանել այլ գոտիներում, հաշվի առնելով այդ իրավիճակում հնարավոր նոր ճնշումները։ Հակված եմ մտածել, որ լայն սրացում Իրանի շուրջ չի լինի, թեև հենց այս ժամերին ԱՄՆ-ի ու Իրանի որոշ ներկայացուցիչներ փոխանակվում են ռազմական սպառնալիքներով։ Սակայն Իրանը տեղում՝ ռեգիոնում, շատ ավելի լայն հնարավորություններ ունի, քան ԱՄՆ-ը։
Ուստի գլոբալ ուղղություններում բանակցողների շուրջ ձևավորվող իրավիճակը ստեղծում է համապատասխան մթնոլորտ նաև փոքր հարցերում վերադիրքավորումների համար։ Իրանին դեռ հաջողվում է պահպանել իր հարավկովկասյան ուղղությունը՝ անփոփոխ, սակայն իրադարձությունները կարող են նաև կանխատեսելի լինել»,- ասաց վերլուծաբանը։
Ֆոտո
