Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև հարաբերությունների հերթական սրացման խորապատկերում այդ երկրների զինվորականներն արդեն երկու օր կրակոցներ են փոխանակում սահմանային գոտում:
Այս մասին հայտնում է Reuters-ը՝ հիշեցնելով, որ միջուկային զենքի տիրապետող այս պետությունների հարաբերություններն ավելի են լարվել ապրիլի 22-ին Հնդկաստանի Քաշմիր նահանգում զբոսաշրջիկների վրա իրականացված հարձակումից հետո, որի հետևանքով զոհվել է 26 մարդ:շ
Հնդկաստանի բանակի ներկայացուցիչները հայտարարել են, որ իրենց զորքերն արձագանքել են Պակիստանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո գտնվող տարբեր դիրքերից առանց հիմնավորման կատարած կրակոցներին, որոնք սկսվել են նախօրեի կեսգիշերին՝ Քաշմիրի հնդկական և պակիստանյան շրջանները բաժանող 740 կմ երկարությամբ սահմանի երկայնքով։
Նշվում է, որ պակիստանցի զորքերը Հնդկաստանի ուղղությամբ կրակ են բացել նաև հինգշաբթի կեսգիշերին: Հնդկական կողմից զոհերի մասին տեղեկություններ չեն հաղորդվում:
Պակիստանն առայժմ չի մեկնաբանել միջադեպերի մասին հաղորդումները:
Քաշմիրի ոստիկանությունը պարզել է ապրիլի 22-ի հարձակումն իրականացրած երեք կասկածյալների, այդ թվում՝ Պակիստանի երկու քաղաքացիների ինքնությունը։ Պակիստանը հերքել է իր մասնակցությունն այդ գրոհին, իսկ երկրի պաշտպանության նախարարը հայտարարել է, որ անհրաժեշտ է միջազգային հետաքննություն իրականացնել։
Ահաբեկչությունից հետո Հնդկաստանն ու Պակիստանը փոխադարձաբար ձեռնարկել են մի շարք միջոցառումներ: Պակիստանը փակել է իր օդային տարածքը հնդկական ավիաընկերությունների համար, իսկ Հնդկաստանը կասեցրել է Ինդոս գետի և նրա վտակների ջրերի համատեղ օգտագործման վերաբերյալ 1960 թվականին կնքված պայմանագրի գործողությունը:
Հնդկաստանն ու Պակիստանը Քաշմիրի վիճելի տարածաշրջանին հավակնություններով պայմանավորված հակամարտությունում 10-ամյա հրադադար սահմանելու համաձայնագիր են կնքել, սակայն նրանց զորքերը պարբերաբար կրակոցներ են փոխանակում: Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև արդեն երկու պատերազմ է տեղի ունեցել Քաշմիրի նկատմամբ վերահսկողություն սահմանելու համար:
2025 թվականի ապրիլի 26-ին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության անունից ստորագրված համաձայնագրով բիոմետրիկ տվյալների հավաքագրման, անձնագրերի տպագրության և տրամադրման համակարգը փոխանցվում է օտար կառույցի՝ ֆրանսիական կոնսորցիումի վերահսկողության ներքո՝ նորաստեղծ «HAYPASS» օպերատորի միջոցով։
Այս որոշումը ներկայացվում է իբր վարչարարական բարեփոխում և տեխնիկական առաջընթաց, սակայն իրականում այն պետք է դիտարկել ազգային ինքնիշխանության ենթակառուցվածքների համակարգված թուլացման և օտար վերահսկողության զիջման տրամաբանության մեջ:
Ի՞նչ է իրականում տեղի ունենում
• Հայ ժողովրդի ամենազգայուն տեղեկատվությունը՝ բիոմետրիկ տվյալները, դրվում են օտար կառույցի տնօրինության ներքո։
• Հայաստանը հրաժարվում է իր պետական իրավասությունից պաշտպանելու սեփական քաղաքացիների ինքնությունը և անձնական անվտանգության տվյալները։
• Այս քայլը պայմանավորված է Եվրոպական միության հետ վիզային ռեժիմի լիբերալացման խոստումներով, սակայն առանց ամուր իրավական երաշխիքների և անվտանգության մեխանիզմների։
Այս իրավիճակում Հայաստանը հայտնվում է լրջագույն սպառնալիքի առաջ, որովհետև.
Ա) Տվյալների կառավարման լծակները դուրս են գալիս ազգային վերահսկողությունից։
Բ) Ցանկացած քաղաքական ճնշման դեպքում երկիրը չի կարողանա ամբողջությամբ պաշտպանել իր քաղաքացիներին։
Գ) Հայաստանը միջազգային ասպարեզում կորցնում է սուբյեկտային դիրք՝ դառնալով տեխնոլոգիական և քաղաքական կախվածության օբյեկտ։
Հայաստանը միայնակ չէ այս սխալի ճանապարհին. բազմաթիվ երկրներ արդեն անցել են այս փուլի միջով և ծանր հետևանքներ են կրել.
• Ուկրաինա. Բիոմետրիկ համակարգերի օտար վերահսկողությունից հետո պետական տվյալների մասշտաբային արտահոսք և անվտանգության ճգնաժամ։
• Վրաստան. ՏՏ ենթակառուցվածքների օտարացումից հետո կիբեռանվտանգության լիարժեք կորուստ։
• Կոսովո. Անձնագրային և ինքնության համակարգերի արտաքին կառավարում և ինքնիշխանության սահմանափակում։
• Աֆղանստան. ԱՄՆ-ի դուրս գալուց հետո պետական տվյալների անցում թշնամական ուժերի՝ «Թալիբան»-ի ձեռքը։
• Սենեգալ, Նիգեր, Չադ. Ֆրանսիական կառույցների կողմից անձնագրային բազաների վերահսկում և ընտրական գործընթացների մանիպուլյացիա։
• Բոսնիա և Հերցեգովինա. Անձնագրային համակարգերի արտաքին մասնակցություն և քաղաքական ճնշումներ։
• Հոնդուրաս, Մոլդովա. Օտար հովանավորությամբ համակարգերի արդյունքում տվյալների վերահսկման կորուստ։
• Սկզբում խոստանում են տեխնիկական զարգացում և աջակցություն։
• Հետո դրվում են քաղաքական պայմաններ։
• Վերջում կորցվում է ազգային վերահսկողությունը՝ երկրի ինքնիշխանության և պետական անվտանգության հաշվին։
Հայաստանի նման փոքր, սահմանային և արտաքին վտանգների ենթակա պետության համար սեփական բիոմետրիկ տվյալների և անձնագրային համակարգի նկատմամբ լիարժեք վերահսկողության կորուստը ուղիղ հարված է պետականության հիմքերին։
• Առանց տեղեկատվական և կենսաբանական ինքնավարության, պետությունը չի կարող ապահովել իր քաղաքացիների անվտանգությունը։
• Օտար կառույցներին տեղեկատվության փոխանցումը հետագայում կարող է օգտագործվել քաղաքական ճնշման, տեղեկատվական մանիպուլյացիաների և արտաքին վերահսկողության հաստատման նպատակով։
• Հայաստանը կարող է կորցնել իր սուվերեն որոշումների կայացման հնարավորությունը՝ ներքին և արտաքին քաղաքականության հարցերում։
Նիկոլ Փաշինյանի վարչակազմը, իբր կարճաժամկետ դիվանագիտական կամ տնտեսական արդյունքների հասնելու նպատակով, իրականում քայլ առ քայլ հանձնում է Հայաստանի ազգային ինքնիշխանության հիմնասյուները։
Սա ժամանակավոր վիզային դյուրացման կամ հարաբերական տեխնիկական բարելավումների դիմաց իրականացվող ռազմավարական կապիտուլյացիա է։
Պետականությունը չի կարող պահպանվել՝ զիջելով այն ամենը, ինչով պետությունն իրականում պետություն է։
Ինքնիշխանությունը չի վաճառվում և չի փոխանակվում ժամանակավոր քաղաքական շահերի դիմաց։
Հայաստանը պարտավոր է պահպանել և ամրապնդել իր ինստիտուցիոնալ ինքնությունը՝ պաշտպանելով սեփական քաղաքացիների իրավունքները, տվյալները և ազգային անվտանգությունը։
Հենրիխ Դանիելյան
Սուրբ Պետրոսի հրապարակում վերջին հրաժեշտն են տալիս Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապին: Այդ նպատակով տասնյակ հազարավոր մարդիկ են ժամանել Վատիկան, այդ թվում նաև պատվիրակություններ աշխարհի 100-ից ավելի երկրներից։
Հիեցնենք, որ Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսը մահացել է երկուշաբթի օրը՝ 88 տարեկան հասակում՝ կաթվածից հետո: Վերջին երեք օրերի ընթացքում մոտ 250,000 մարդ է անցել նրա մարմնի կողքով, որը դագաղի մեջ դրվել էր 16-րդ դարի Սուրբ Պետրոսի քարանձավանման տաճարի խորանի առջև։
Իտալիան թաղման արարողության անվտանգությունն ապահովելու նպատակով փակել է Հռոմի օդային տարածքը և տեղակայել լրացուցիչ ուժեր՝ զենիթային հրթիռներով և պարեկային նավակներով, որոնք հսկում են միջոցառումը։ Սա Հովհաննես Պողոս II-ի հուղարկավորությունից ի վեր երկրի կողմից տեսած ամենամեծ անվտանգության գործողություններից մեկն է։
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների համար կենսաչափական անձնագրեր կպատրաստեն ֆրանսիացիները։ Տեղեկությունը հայտնում է ՀՀ ներքին գործերի նախարարությունը։«ՀՀ-ում կենսաչափական համակարգի ներդրման գործընթացի իրականացման մրցույթում հաղթող ճանաչված «IDEMIA Identity Security France and A.C.I. Technology S.à.r.l.» ֆրանսիական կոնսորցիումը հիմնադրել է «HAYPASS» ՓԲԸ-ն։
Գործադիր տնօրեն Ռեջիս Բուշյեն Անձը հաստատող փաստաթղթերի թողարկման և տրամադրման, անձը հաստատող փաստաթղթեր տրամադրելու համար օգտագործվող միջոցների շահագործման ու սպասարկման վերաբերյալ ՊՄԳ (պետություն–մասնավոր գործընկերություն) պայմանագիր է ստորագրել ՀՀ ՆԳ նախարար Արփինե Սարգսյանի հետ»,– ասված է հաղորդագրությունում։
Նշվում է, որ «HAYPASS» ՓԲԸ-ն մինչև 2026 թ․ երկրորդ կիսամյակը կենսաչափական տվյալների հավաքագրման նոր լուծումներով նոր ենթակառուցվածք կներդնի, ինչպես նաև ժամանակակից գրասենյակներ կլինեն, որոնք վերազինված կլինեն ոլորտի միջազգային ստանդարտներին համապատասխան տեխնիկայով։Ծառայության գլխամասային գրասենյակի շենքային պայմանները, սերվերային տնտեսությունը և տպագրական սարքավորումներն էլ կստանդարտացվեն։Ծրագրի շրջանակում ՀՀ քաղաքացիներին և ՀՀ–ում այլ իրավական կարգավիճակ ունեցող անձանց կտրամադրվեն անվտանգ և բարձրորակ անձը հաստատող փաստաթղթեր։
Անձնագրային գործառույթների բաշխումը կազմակերպված է հետևյալ տրամաբանությամբ՝ կարգավիճակի որոշումը, անձի ինքնության հաստատումը, բնակչության պետական ռեգիստրի տնօրինումն ու վարումը շարունակելու է իրականացնել Միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայությունը։ ՆԳՆ–ից նաև հայտնում են, որ կենսաչափական տվյալների հավաքագրումը, փաստաթղթերի տպագրությունն ու մատակարարումը շահառուներին իրականացնելու է մասնավոր գործընկերը։
Պայմանագրի կնքումը կարևոր քայլ է նաև ՀՀ–ԵՄ մուտքի վիզաների ազատականացման երկխոսության համատեքստում։
Հիշեցնենք, որ 2022 թվականի դեկտեմբերին կառավարության որոշմամբ կենսաչափական անձնագրերի տրամադրումը կասեցվեց 2 տարով, միաժամանակ երկարաձգվեց հին նմուշի անձնագրերի տրամադրումը։
Ավելի քան 10 տարի Հայաստանում անձնագրեր և ID-քարտեր է մատակարարել լեհական PWPW ընկերությունը, որի հետ պայմանագիրն ավարտվել է 2017 թվականի հունվարի 1-ին, դրանից հետո նոր մատակարար պաշտոնապես չէր նշանակվել։ Հին նմուշի անձնագրերի տրամադրումը երկարաձգվել է մի քանի անգամ։
Սանկտ Պետերբուրգում շոուի ընթացքում ռուսական էստրադայի աստղ Ֆիլիպ Կիրկորովը, գտնվելով առնվազն երեք մետր բարձրության վրա, էլեկտրահարվել է։
Վերևից բեմ տպավորիչ իջնելու ժամանակ պիրոտեխնիկայից հրկիզվել է արտիստի կոստյումը։ Կիրկորովը թեև մի քանի անգամ բղավել է, սակայն կարողացել է ձեռքերում պահել մեծ խոսափողի տեսքով մտրակը։ Բեմում հայտնվելով՝ նա շարունակել է ելույթը, չնայած ձեռքն այրվածք է ստացել։
Պատահարը տեղի է ունեցել այն պահին, երբ արտիստի կոստյումից հրավառություն է արձակվել. ամենայն հավանականությամբ վնասվել է բաճկոնով անցնող լարերից մեկը։
Ինչպես հայտնել է արտիստի ներկայացուցիչ Եկատերինա Ուսպենսկայան, միջադեպի պատճառը տեխնիկական էր, իսկ երգիչն իրեն լավ է զգում։
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հանդիպել են Վատիկանում։ Նրանք այնտեղ են Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի հուղարկավորությանը մասնակցելու համար։
Sky News-ը, հղում անելով Վատիկանի աղբյուրներին, գրում է, որ հանդիպումը տեղի է ունեցել Ֆրանցիսկոսի հրաժեշտի արարողությունից առաջ, և նրանք համաձայնել են շարունակել բանակցությունները պապի հուղարկավորության ավարտից հետո։
Երկու առաջնորդների հանդիպումը տևել է ընդամենը մի քանի րոպե, որից հետո նրանք դուրս են եկել Սուրբ Պետրոսի տաճարի առջևի հրապարակ։
Վատիկանը հավաստիացնում է, որ պապի հուղարկավորությանը Սուրբ Պետրոսի հրապարակում եւ շրջակայքում եկել է 200 հազար մարդ, տեղեկացրել է BBC News-ն։
Իտալիայի ոստիկանությունն ավելի վաղ ճշտել էր հնչեցված թիվը՝ 150 հազար մարդ, որոնցից մոտ 50 հազարը հենց Սուրբ Պետրոսի հրապարակում։
Հիշեցնենք, որ Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու առաջնորդի հուղարկավորությանը մասնակցելու են եկել տասնյակ համաշխարհային ղեկավարներ։
Հայաստանը ներկայացնում են նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը եւ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդը։
Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ ստեղծված ճգնաժամը կարգավորելու նպատակով Օմանի միջնորդությամբ այդ երկրի մայրաքաղաք Մասկատում սկսվել է ԱՄՆ-Իրան բանակցությունների հաջորդ՝ երրորդ փուլը։ Այս մասին հայտնել է իրանական Tasnim գործակալությունը։
Իրանական պատվիրակությունը գլխավորում էր այդ երկրի արտգործնախարար Աբբաս Արաղչին, իսկ ամերիկյան պատվիրակությունը՝ ԱՄՆ նախագահի հատուկ դեսպանորդ Սթիվեն Վիտկոֆը։ Պետդեպարտամենտի քաղաքականության պլանավորման տնօրեն Մայքլ Անտոնը կգլխավորի տեխնիկական խորհրդատվությունների փորձագիտական խումբը։ Խորհրդատվական հանդիպմանը Իրանը կներկայացնեն փոխարտգործնախարարներ Մաջիդ Թախտ-Ռավանչին և Քազեմ Ղարիբաբադին։
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ներկա է գտնվել Ազգային անվտանգության ծառայության սահմանապահ զորքերի օրվա առթիվ կազմակերպված միջոցառմանը:
Իր խոսքում վարչապետ Փաշինյանը նշել է, որ այս տարի Սահմանապահ զորքերի զինծառայողի օրը ու Քաղաքացու օրը համընկել են և շնորհավորել բոլորին նաև Քաղաքացու օրվա առիթով: Վարչապետի խոսքով՝ այս համընկումը խորհրդանշական է, որովհետև և քաղաքացին, և սահմանն ունեն մի կարևոր հենման կետ, և այդ հենման կետը պետությունն է։
«Չի լինում քաղաքացի՝ առանց պետության, և չի լինում սահման՝ առանց պետության։ Եվ այս խաչմերուկում, այս հատման կետում է, որ տեղի է ունենում այն գաղափարախոսական վերափոխումը, որ տեղի է ունենում Հայաստանի Հանրապետությունում։ Եվ պիտի ընդգծեմ, որ դա շատ կարևոր գաղափարական վերափոխում է ու այդ գաղափարական վերափոխման համատեքստում առանձնակի նշանակություն է ունենում սահմանը և սահմանապահը։ Սահմանապահը պետության կարևորագույն ծառայությունն է, սահմանապահը զինվորական ծառայություն է, բայց սահմանապահն ինչ-որ առումով նաև խաղաղության խորհրդանիշ է, կայունության խորհրդանիշ է, անվտանգության խորհրդանիշ է, և մեր քաղաքականությունն այն է, որ Հայաստանի Հանրապետության միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների երկայնքով ավելի ու ավելի մեծացնենք սահմանապահների ներկայությունը, որը երկարատև խաղաղության, ինստիտուցիոնալ խաղաղության և կայունության ճանապարհին շատ կարևոր միջանկյալ քայլ է»,- նշել է Նիկոլ Փաշինյանը։
Երկրի ղեկավարը հավելել է, որ այսօր այն տեղամասերը, որոնք սահմանազատված են և անցել են Սահմանապահ զորքերի վերահսկողության ներքո՝ Կառավարության համար ինչ-որ առումով ցուցադրական նշանակություն են ձեռք բերել: «Որովհետև, ինքս էլ, պետական կառավարման մյուս մարմինների ներկայացուցիչները գնում են սահմանազատված և սահմանագծված տեղամասեր՝ ի ցույց դնելու, թե ինչ նկատի ունենք Իրական Հայաստան ասելով, ի՞նչ նկատի ունենք խաղաղություն և անվտանգություն ասելով, և սա չափազանց կարևոր առանձնահատկություն է: Ուզում եմ ընդգծել, որ այդ փոքր քայլերը, որոնք նախորդ տարի իրականացրեցինք և որոնց արդյունքում Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործող և Հայաստանի Հանրապետության տարածքը լքող ցանկացած քաղաքացի սահմանային հսկողության ընթացքում առնչվում է միայն ու միայն, բացառապես Հայաստանի Հանրապետության սահմանապահ զորքերի զինծառայողների հետ: Սա մեր պետության, անկախության, ինքնիշխանության և զարգացման շատ կարևոր հանգրվան է»,- ասել է վարչապետը։
Միաժամանակ, Նիկոլ Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել Ռուսաստանի Դաշնության սահմանապահ զորքերի զինծառայողներին և Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ այս ընթացքում, անկախության առաջին օրերից այդ գործառույթներն իրականացնելու համար: «Մյուս կողմից ուրախությամբ եմ ընդգծում, որ չնայած ամենատարբեր և բոլորիդ հայտնի բարդություններին, մենք այսօր կարողանում ենք իրականացնել նման քայլեր։ Այսօր կարողանում ենք ասել, որ Հայաստանի Հանրապետությունը, շնորհակալ լինելով իր բոլոր գործընկերներին, կարող է փուլ-փուլ վստահորեն ստանձնել սեփական սահմանների պահպանությունը, և սա այն միջնաժամկետ նպատակն է, որը մենք առաջադրում ենք ինքներս մեզ։
Իհարկե, սա հնարավոր չի լինի իրականացնել առանց Սահմանապահ զորքերի զարգացման, և Կառավարությունը քայլեր է ձեռնարկում Սահմանապահ զորքերի կարողությունները մեծացնելու համար: Հույս ունեմ, որ դուք ձեր ամենօրյա ծառայության ընթացքում տեսնում և զգում եք այդ ջանքերը, այդ ներդրումը: Բայց մյուս կողմից, ինչպես մեր պետական բազմաթիվ այլ ինստիտուտներում, մենք ակնկալում ենք, որ Սահմանապահ զորքերի զինծառայողներն էլ իրենց քայլը կանեն, իրենց անհատական ջանքը կներդնեն, որպեսզի Կառավարության ներդրած ջանքերը լինեն առավել արդյունավետ»,- ասել է երկրի ղեկավարը՝ նկատի ունենալով, մասնավորապես, կամավոր ատեստավորման գործընթացը, որը Սահմանապահ զորքերի զինծառայողների, պայմանագրային զինծառայողների ընտանիքների բարեկեցության ապահովման շատ կարևոր գործիք է։
Նիկոլ Փաշինյանի խոսքով՝ Հայաստան մուտք գործող և Հայաստանից դուրս եկող ցանկացած քաղաքացի սահմանային հսկողություն իրականացնելիս առնչվում է միայն Հայաստանի Հանրապետության սահմանապահ զորքերի զինծառայողների հետ։ Սա նշանակում է, որ մարդը, ով առաջին անգամ մուտք է գործում Հայաստանի Հանրապետություն, սահմանապահի հետ ստացած շփումից է ստանում առաջին տպավորությունը, թե ինչ է իրենից ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետությունը, ի՞նչ երկիր է Հայաստանի Հանրապետությունը, ի՞նչ ժողովուրդ է Հայաստանի ժողովուրդը և սա չափազանց կարևոր առանձնահատկություն է:
Վարչապետը նշել է՝ ակնկալում է, որ Սահմանապահ զորքերն առանձնահատուկ ջանքեր կգործադրեն սեփական ծառայության կատարելագործման վրա:
Ամփոփելով խոսքը՝ Նիկոլ Փաշինյանը բոլորին շնորհավորել է Սահմանապահ զորքերի զինծառայողի օրվա առիթով և շնորհակալություն է հայտնել ծառայության համար, մաղթել բարի, խաղաղ ծառայություն:
Այնուհետև, ԱԱԾ սահմանապահ զորքերի զինծառայողները հանդես են եկել տոնական շքերթով և ցուցադրական հնարքներով: Վարչապետ Փաշինյանը ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանի ուղեկցությամբ ծանոթացել է Սահմանապահ զորքերի տեխնիկական միջոցներին ու դրանց հնարավորություններին:
ՀՀ վարչապետը և ԱԱԾ տնօրենը հարգանքի տուրք են մատուցել հանուն հայրենիքի կյանքը նվիրաբերած զոհված զինծառայողների հիշատակին:
Ֆոտո
