«Իրավունքի և ազատության կենտրոն» ՀԿ֊ն վերլուծական զեկույց է հրապարակել Նիկոլ Փաշինյանի վարչապետության և նրա հանրային դիրքի վերաբերյալ:

Զեկույցում մասնավորապես ասվում է. «Այս հետազոտությունը ներկայացնում է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և նրա կառավարության նկատմամբ հանրային հավանության և վստահության վարկանիշների համապարփակ վերլուծությունը՝ 2018 թվականի Թավշյա հեղափոխությունից մինչև 2025 թվականի կեսերը։ Դիտարկվող յոթնամյա ժամանակահատվածը նշանավորում է Հայաստանի հետխորհրդային պատմության ականավոր փուլերից մեկը, որը բնութագրվում է հանրային տրամադրությունների կտրուկ փոփոխությամբ՝ գրեթե միաձայն հեղափոխական էյֆորիայից մինչև վստահության խորը և համատարած ճգնաժամ։

Նիկոլ Փաշինյանը իշխանության եկավ 2018 թվականի մայիսին՝ աննախադեպ ժողովրդական աջակցության ալիքի վրա, երբ նրա հավանության վարկանիշը գերազանցում էր 80%-ը, և առկա էր հանրային հստակ մանդատ՝ իրականացնելու լայնածավալ ժողովրդավարական և հակակոռուպցիոն բարեփոխումներ։ Սկզբնական տարիները նշանավորվեցին հսկայական լավատեսությամբ, երբ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը կարծում էր, որ երկիրը շարժվում է ճիշտ ուղղությամբ։ Սակայն հեղափոխական այս «մեղրամիսը» աստիճանաբար իր տեղը զիջեց կառավարման բարդ իրողություններին՝ հանգեցնելով աջակցության բնական, թեև դանդաղ, անկմանը 2019 թվականի ընթացքում։

Այսօր՝ հուլիսի 1-ին Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության շենքում կայացած հանդիպման ժամանակ Ռուսաստանի Դաշնությունում Ադրբեջանի դեսպան Ռահման Մուստաֆաևը բողոքի նոտա է հղել ռուսական կողմին՝ Եկատերինբուրգում ադրբեջանցիների, որոնց թվում եղել են ինչպես Ադրբեջանի, այնպես էլ Ռուսաստանի քաղաքացիներ, սպանության և դաժան ծեծի ու վնասվածքների կապակցությամբ։ Այս մասին նշել է Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Այհան Հաջիզադեն։

Նոտայում նաև կտրուկ բողոք է արտահայտվել ադրբեջանցիների հարցաքննության ընթացքում Ռուսաստանի իրավապահ մարմինների կողմից խոշտանգումների և նվաստացուցիչ գործողությունների կիրառման դեմ։

Ըստ հաղորդագրության, ադրբեջանական կողմը պահանջել է, որ Ռուսաստանը անհապաղ միջոցներ ձեռնարկի այդ հարձակումների համապարփակ և օբյեկտիվ հետաքննության, ինչպես նաև մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու համար՝ համաձայն Ռուսաստանի Դաշնության գործող օրենսդրության։ 

Հանդիպման ընթացքում դեսպանը նաև ներկայացրել է Ադրբեջանի դիրքորոշումը «Սպուտնիկ Ադրբեջան»-ի գրասենյակում տեղի ունեցած միջոցառումների վերաբերյալ, որը ներկայացվում է որպես «Ռուսաստանն այսօր» միջազգային տեղեկատվական գործակալության մասնաճյուղ։

Դիվանագետը ընդգծել է, որ գրասենյակում Ադրբեջանի իրավապահ մարմինների կողմից իրականացված օպերատիվ-հետաքննչական միջոցառումները լիովին համապատասխանում են այդ երկրի օրենսդրությանը և միջազգային պարտավորություններին։

Բաքվի Խաթայի շրջանային դատարանը 4 ամսով կալանավորել է «Սպուտնիկ Ադրբեջան»-ի տնօրեն Իգոր Կարտավիխին և աշխատակից Եվգենի Բելոուսովին։ Նրանք կալանավորվել էին ոստիկանական գործողության ընթացքում՝ խարդախության, անօրինական ձեռնարկատիրության և փողերի լվացման գործով։

Ավելի վաղ, հայտնի էր դարձել, որ Ադրբեջանի իրավապահները ձերբակալել են վերոնշյալ անձանց: Ըստ ադրբեջանական կողմի հայտարարության, նրանք Ռուսաստանի Անվտանգության Դաշնային Ծառայության աշխատակիցներ են: 

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ մոտ ժամանակներս կընդունի Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուին և նրա հետ կքննարկի«"բազմաթիվ թեմաներ», այդ թվում՝ Գազայի հակամարտությունը և Իրանի միջուկային ենթակառուցվածքներին վերջերս հասցված հարվածները: Այս մասին փոխանցում է ՌԻԱ «Նովոստին»: 

«Նեթանյահուն կգա այստեղ։ Մենք կքննարկենք շատ բաներ: Մենք կխոսենք այն հսկայական հաջողության մասին, որին հասել ենք: Դա անհավանական հաջողություն էր Իրանում, նման ճշգրիտ հարված երկար տարիներ չի եղել»,-ասել է Թրամփը:

Նրա խոսքով՝ հարձակումը «իսկապես փայլուն» էր և կարող է նկարագրվել միայն մեկ բառով՝ «ոչնչացում»։

Հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել Հայաստանի և Իրանի ԱԳ նախարարների միջև: Այս մասին հայտնում է Tasnim-ը:

Հեռախոսազրույցի ընթացքում քննարկել և մտքեր են փոխանակել երկկողմ հարաբերությունների և տարածաշրջանային զարգացումների շուրջ:

Նշվում է, որ Միրզոյանը հեռախոսազրույցի ժամանակ, դատապարտելով Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեմ ագրեսիվ գործողությունները, ողջունել է հակամարտության դադարեցումը, որը կհանգեցնի տարածաշրջանում կայունության և լարվածության նվազեցմանը:

ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտնել է, որ Ադրբեջանի դեսպանին բանավոր նոտա է հանձնվել, որով պահանջվել է անհապաղ ազատ արձակել ռուս լրագրողներին։

Ընդգծվել է, որ Ռուսաստանի իրավապահ մարմիններին իրենց լիազորությունների չարաշահման մեջ մեղադրելու Բաքվի փորձերը համարվում են Ռուսաստանի ներքին գործերին միջամտություն։

Դիվանագիտական ​​գործակալությունը նաև բողոքի նոտա է հղել Ադրբեջանի դեսպանին՝ կապված Բաքվի անբարյացակամ քայլերի և Մոսկվայի հետ հարաբերությունները խզելու միտումնավոր միջոցառումների հետ։

ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքն այսօր՝ հուլիսի 1-ին, կազմել է 385.32 դրամ՝ նախորդ օրվա համեմատ աճել է 0.85 դրամով: Այդ մասին տեղեկանում ենք Կենտրոնական բանկի պաշտոնական կայքից։

Եվրոյի փոխարժեքը կազմել է 455.06 դրամ (աճել  է 4.23 դրամով), իսկ ռուսական ռուբլու փոխարժեքը կազմել է 4.91  դրամ (աճել է 0.01 դրամով):

Հայաստանյան բանկերում դոլարը գնվում է 381-384 դրամով, վաճառվում է 386.5-387.5 դրամով: Եվրոն բանկերում գնվում է 445-448 դրամով, վաճառվում է 457-461 դրամով:

Ռուբլին բանկերում գնվում է 4.73-4.85 դրամով, վաճառվում է 4.96-5.10 դրամով:

Փոխանակման կետերում իրավիճակը հետևյալն է. դոլարը գնվում է 384 դրամով, վաճառվում՝ 386.5 դրամով:

Եվրոն գնվում է 447 դրամով, վաճառվում է 452 դրամով:

Ռուբլին գնվում է 4.82 դրամով, վաճառվում է 4.90 դրամով:

Հուլիսի 1-ին Ադրբեջանի դեսպան Ռահման Մուստաֆաևը կանչվել է Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարություն, հայտնում է Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության մամուլի ծառայությունը։ 

«Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի փոխնախարար Միխայիլ Գալուզինի հետ հանդիպման ժամանակ դեսպանին բողոքի նոտա է հղվել Բաքվի վերջին ոչ բարեկամական գործողությունների, ադրբեջանական կողմի կողմից երկկողմ հարաբերությունները խաթարելու միտումնավոր քայլերի կապակցությամբ։ Դրանց թվում են միջպետական ​​երկխոսության շրջանակներում բարձր մակարդակի միջոցառումների չեղարկումը, իշխանությունների հրահրմամբ ադրբեջանական լրատվամիջոցներում սանձազերծված ռուսաֆոբ արշավը, ադրբեջանական իրավապահ մարմինների կողմից ռուսական «Սպուտնիկ Ադրբեջան» լրատվական գործակալության և դրա աշխատակիցների դեմ ձեռնարկված դրդովեցնող, անընդունելի գործողությունները, հանրապետությունում Ռուսաստանից ժամանած կատարողների, այդ թվում՝ մանկական ստեղծագործական խմբերի մասնակցությամբ բոլոր մշակութային միջոցառումների չեղարկումը», - ասվում է գերատեսչության հայտարարության մեջ։

Ադրբեջանի դիվանագիտական ​​​​առաքելության ղեկավարին բանավոր նոտա է հանձնվել՝ պահանջելով անհապաղ ազատ արձակել Բաքվում ձերբակալված ռուս լրագրողներ Ի.Ն.Կարտավիխին և Է.Վ.Բելոուսովին։

«Եկատերինբուրգում Ադրբեջանի ռուս քաղաքացիների վերջերս ձերբակալման վերաբերյալ ընդգծվել է, որ Ռուսաստանի իրավապահ մարմինների կողմից ձեռնարկված քննչական գործողությունները իրականացվել են Ռուսաստանի օրենսդրությանը լիովին համապատասխան՝ Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում նախորդ տարիներին կատարված ծանր հանցագործությունների փաստի վերաբերյալ քրեական գործերի քննության շրջանակներում, այդ թվում՝ Ադրբեջանի քաղաքացիների նկատմամբ։

Իրավասու մարմինների կարծիքով, Բաքվի փորձերը՝ Ռուսաստանի իրավապահ մարմիններին մեղադրելու իրենց լիազորությունները գերազանցելու մեջ, համարվում են Ռուսաստանի ներքին գործերին միջամտություն։ Ռուսաստանի Դաշնության քննչական կոմիտեն մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել այս հարցի վերաբերյալ», - ընդգծվում է Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության հայտարարության մեջ։

Այսպես, օրինակ, հանձնաժողովի ուսումնասիրություններով պարզվել է, որ «Գազպրոմ Արմենիան» 2020-25թթ–ին պարտավորվել էր կրճատել աշխատակիցների թվաքանակը, բայց այդպես էլ կրճատումներ չի արել։ Պատճառը գազամատակարարման համակարգի` նախատեսվածից կրկնակի ավելի աճն է, և ՀԾԿՀ–ի համար այս պատճառը միանգամայն ընդունելի է։

«Համակարգի միջին տարեկան աճը պետք է կազմեր մոտ 360 կմ։ Բայց 5 տարվա մեջ նախատեսված 1700 կմ–ի փոխարեն համակարգն աճել է 3500 կմ–ով։ Այս չնախատեսված աճի համար նաև աշխատողների թիվը պետք է ավելացվեր»,– պարզաբանեց Ուլիխանյանը` հավելելով, որ արդյունքում կրճատման ենթակա 300 հաստիքները նույնությամբ պահպանվել են։

Գազամատակարարման ցանցի կրկնակի աճը, մեր զրուցակցի խոսքով, պայմանավորված է եղել հիմնականում գյուղական բնակավայրերի գազիֆիկացմամբ, նաև քաղաքային բնակավայրերում նորակառույց թաղամասերի համար գազամատակարարման նոր համակարգերի կառուցմամբ։

Եթե 2020թ–ի հունվարի 1-ի դրությամբ ՀՀ գազաբաշխման ցանցը կազմում էր 12 715 կմ, ապա 2025թ–ի հունվարի 1-ի դրությամբ` 16 252 կմ է։ Այսինքն`5 տարում համակարգը երկարել է 3 537 կմ–ով, կամ նախատեսվածից կրկնակի ավելի։

Գազի սակագնի ձևավորման մեջ բացասական ազդեցություն են ունենում նաև սպառողների վճարումների դիմաց բանկերի ու վճարային այլ կազմակերպությունների կողմից գանձվող միջնորդավճարները։

«Գազպրոմի» հետ ունեցած պայմանագրով միջնորդավճարները նշված կազմակերպություններին վճարում է «Գազպրոմը»։ Ընդ որում, միջնորդավճարի չափը 2020թ–ից առ այսօր չի փոխվել։ Բայց «Գազպրոմի» ծախսն ավելացել է։ Պատճառը դարձյալ նույնն է` ավելացել են բնակիչ– բաժանորդները և գազի սպառման ծավալները, հետևաբար նաև` վճարումներն ու դրանց դիմաց գանձվող միջնորդավճարների ընդհանուր գումարը։

Առաջիկա 5 տարիների համար հաստատված գազի սակագնի հաշվարկի մեխանիզմում վերանայվել են նաև գազի կորուստների թույլատրելի ծավալները։ Եթե 2020-25թթ–ի համար համակարգի առավելագույն կորուստը սահմանված էր 5.07 տոկոս, ապա 2025-30 թթ–ի համար այն չպիտի գերազանցի 3.9 տոկոսը։ Ընդ որում, պայմանը խստացվել է, չնայած այն հանգամանքին, որ «Գազպրոմին» նախորդ 5-ամյակում չի հաջողվել ապահովել թիրախային 5.07 տոկոս ցուցանիշը։ Պատճառը հանձնաժողովի ներկայացուցիչը դժվարացավ հստակ նշել։ Փոխարենը ասաց, որ գազի` սահմանված ծավալից ավելի կորուստների ծախսը մնում է մատակարարի վրա, և ոչ թե բաժանորդների։

«Ընկերությունն աշխատանքներ է տանում` հաշվառման համակարգերը բերելու այն վիճակի, որ այդ կորուստները նվազեցնեն։ Բայց ամեն դեպքում դա իր խնդիրն է բացառապես, որովհետև, եթե չկարողանա կրճատել կորուստներն ու հասցնել այդ 3.9 տոկոսին, որը դրված է սակագնի հաշվարկում, ապա կրելու է հավելյալ ծախսեր, որոնց համար փոխհատուցում չի ստանալու»,– ասաց Ուլիխանյանը։

Սակագների հաշվարկի վերանայված տարբերակին «Գազպրոմ Արմենիան» համաձայն է, հանձնաժողովի մշակած նախագծին բացասական կարծիք, հակափաստարկներ չի ներկայացրել, չնայած այն հանգամանքին, որ վերանայման արդյունքում եկամտի որոշակի կորուստ է ունենալու։

Բանն այն է, որ սակագների հաշվարկման արդյունքում նախանշվում է նաև «Գազպրոմ Արմենիայի» տվյալ տարվա եկամտի չափը` ներդրումների և շահույթի հարաբերակցությամբ։ Ընդ որում, իրական շահույթը պետք է նախատեսվածից ո՛չ պակաս լինի , ո՛չ էլ ավելի։ Եթե շահույթն ավելին է կազմել, հաջորդ տարվա սակագները հաշվարկվում են այնպես, որ ավելացած չափը նվազեցվի, եթե պակաս է` ավելացվի։

«Վերջին 1 տարվա հաշվարկով ընկերությունը 6.36 մլն դրամով ավելի օգուտ է ստացել։ Դա սակագներից հանել ենք։ Բայց դրան նախորդող սակագներում 9.4 մլրդ դրամից ավելի օգուտ ուներ ստացած, որը հանված էր։ Այսինքն`մինչև օգոստոսի 1-ը դեռ գործող սակագներում այդ լրացուցիչ եկամուտը արդեն զրոյացվում է, փոխարենը օգոստոսի 1-ից ուժի մեջ մտնող նոր սակագներում հանվում է 6.36 մլն դրամ ավելի եկամուտը»,– պարզաբանեց հանձնաժողովի սակագնային քաղաքականության վարչության պետը։

Վերահաշվարկված նոր սակագինը կգործի մինչև 2026թ–ի օգոստոսի 1-ը։ Նոր վերահաշվարկն էլ կիրականացվի հաջորդ տարի, հուլիսի սկզբին։ Մինչ այդ գազի գինը հայաստանյան շուկայում կմնա անփոփոխ։

Հիշեցնենք` ՀՀ–ում գազի սակագինը սպառողների համար վերջին անգամ թանկացել է 2022–ի ապրիլի 1–ին` շարքային սպառողների համար ավելանալով 4․7 դրամով՝ 139 դրամի փոխարեն դառնալով 143.7 դրամ։