Հայաստանցի լրագրողները դարձել են Pegasus գաղտնալսման ծրագրի զոհեր

Մանրամասներ
պեգասուս

ԵԽ-ն ահազանգում է, որ հայաստանցի լրագրողները դարձել են Pegasus գաղտնալսման ծրագրի զոհեր հայ-ադրբեջանական հակամարտության համատեքստում։

Եվրոպայի խորհրդի պլատֆորմի գործընկեր կազմակերպությունների` այսօր հրապարակած` Եվրոպայում ԶԼՄ-ների ազատության և լրագրողների անվտանգության վերաբերյա 2024 թ. տարեկան զեկույցում նշվում է, որ լրագրողների նկատմամբ գաղտնալսումը վերացնում է լրագրողների գաղտնիության անհրաժեշտ պաշտպանությունը աղբյուրները, ահաբեկում է լրագրողներին և կարող է նրանց հետ պահել զգայուն հետաքննական պատմություններից։

Լրագրողական համագործակցության նախագծով բացահայտվել է, որ տարբեր երկրների 200 լրագրողներ թիրախավորվել են Pegasus լրտեսող ծրագրի միջոցով, գրում է «Պանորամա»-ն։

Լրագրողների նկատմամբ լրտեսող ծրագրերն օգտագործվել են Ադրբեջանում, Ֆրանսիայում, Հունաստանում, Հունգարիայում, Իսպանիայում, Թուրքիայում, Միացյալ թագավորությունում և այլն։ Կառավարությունների արձագանքն այս հաղորդումներին ոչ միայն թափանցիկ չի եղել, այլև 2023-ին նոր դեպքեր են գրանցվել։

«Լրտեսող ծրագրերն էին Հայաստանում նույնպես օգտագործվում է լրագրողների դեմ՝ Ադրբեջանի հետ հակամարտության ֆոնին: 2023 թվականի մայիսին մի խումբ իրավապաշտպան կազմակերպություններ հանդես եկան համատեղ հայտարարությամբ՝ https://fom.coe.int/en/alerte/detail/107639332 նշելով, որ Pegasus-ն օգտագործվել է Հայաստանում` հետևելու համար մի շարք հասարակական գործիչների, այդ թվում՝ առնվազն հինգ լրագրողի: Զեկույցը նաև պարզել է, թե ինչպես են լրտեսող ծրագրերն օգտագործվել լրագրողների և այլոց դեմ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հակամարտության ընթացքում։ 2020 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2022 թվականի դեկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում Pegasus-ի կողմից թիրախավորված զոհերի թվում եղել է «Ազատություն» ռադիոկայանի երկու լրագրող։ Զեկույցը չի կարող եզրակացություն անել, թե հակամարտության որ կողմն է պատասխանատու դրա համար, սակայն նշել է, որ երկու կողմերն էլ կարող են շահագրգռված լինել լրագրողների նկատմամբ հսկողության սահմանելու հարցում։ Զեկույցը նշել է որ Ադրբեջանը եղել է «Պեգասուսի հավանական հաճախորդը», և որ մյուս ադրբեջանցին լրագրողների մոտ եղել են Pegasus-ով վարակված սարքեր, մինչդեռ տեղյակ չէր, որ Հայաստանը Pegasus-ի օգտատեր է եղել»,- նշված է զեկույցում։

Ավելի վաղ ԵԽԽՎ-ն հայտարարել էր, որ Ադրբեջանը Pegasus լրտեսական ծրագրի միջոցով գաղտնալսել է 12 հայաստանցիների։