Ի՞նչ է հասկացնում Արմեն Սարգսյանը Նիկոլ Փաշինյանին․ Ուշագրավ հայտարարության ընտրված ժամանակը

«Անթույլատրելի և անընդունելի եմ համարում ցանկացած ոտնձգություն Հայաստանի սահմանների, տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության, մեր քաղաքացիների կյանքի, նրանց ազատ և անվտանգ տեղաշարժի և բոլոր հիմնարար իրավունքների նկատմամբ»,- ասել է նախագահ Արմեն Սարգսյանը Telegram-ի իր ալիքում։ «Ցանկացած ոտնձգության դեպքում համապատասխան պետական ​​մարմինները և պաշտոնատար անձինք Սահմանադրությամբ և օրենքներով նախատեսված իրենց լիազորությունների շրջանակում պարտավոր են օգտագործել բոլոր միջոցները և հնարավորությունները՝ ապահովելու Հայաստանի պաշտպանությունը, անվտանգությունը, տարածքային ամբողջականությունը և նրա սահմանների անձեռնմխելիությունը»,- ընդգծել է հանրապետության ղեկավարը։

Արմեն Սարգսյանն այս հայտարարությունն արել է այն բանից հետո, երբ վարչապետ Փաշինյանը խոստովանել է, որ եթե թույլ չտար «Ադրբեջանին» Գորիս-Կապան ճանապարհին անցակետ տեղադրել, ապա հայկական հողի մի մասը պետք է տային որպես «միջանցք»։

Նոյեմբերի 9-ին համաձայնագրի ստորագրումից հետո, երբ արցախյան երեք շրջաններ հանձնվեցին հակառակորդին առանց մեկ կրակոցի, Փաշինյանն ասաց, որ դա արել է 25000 նոր զոհերից խուսափելու համար։ Իսկ զորքերը հրահանգել է դուրս բերել, որպեսզի պատերազմը չվերսկսվի։

Այս երեք ակտերը ուղղակի ոտնձգություն են երկրի տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության դեմ, որի մասին խոսում է նախագահը։ «Համապատասխան մարմինները» տարածքային ամբողջականության խախտումը հրապարակայնորեն ընդունելուց հետո (պատերազմի, միջանցքների կամ անձնական վրեժխնդրության սպառնալիքի ներքո) պետք է ձերբակալեին Նիկոլ Փաշինյանին Հայաստանի տարածքային ամբողջականության երաշխավորի՝ ՀՀ նախագահի հրամանով։

Բայց Հայաստանում հրադադարից մեկ տարի անց երկրի տարածքային ամբողջականության խախտումը, փաստացի սահմանազատումը և երկրում օտարերկրյա զորքերի տեղակայումը հաստատող ոչ մի օրենսդրական ակտ չընդունվեց։

Իրավական ձեւակերպման բացակայությունը բխում է տեղի ունեցած վերափոխումների ոչ լեգիտիմությունից՝ սկսած նոյեմբերի 9-ի «եռակողմ հայտարարությունից»։ Հրադադարի համաձայնագրի «հայտարարության» ձևաչափը պատահական չի ընտրվել Մոսկվայի կողմից. այն չի ենթադրում վավերացում խորհրդարանում, հանրաքվե կամ այլ «ձևականություններ»։

Նախագահ Արմեն Սարգսյանը պետք է սկսի հարցից, թե արդյոք Նիկոլ Փաշինյանն իրավունք ուներ ստորագրելու փաստաթուղթ, որով Արցախի իրավասության տակ գտնվող տարածքները փոխանցվել են Ադրբեջանի վերահսկողությանը։

Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը խորհրդային քարտեզ չէ։ Այն որոշվում է միջազգային լեգիտիմ փաստաթղթերով, որոնք ձևակերպել են երկրների սահմանները Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո (չշփոթել Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերի հետ): Եվ տարածաշրջանում տրանսֆորմացիաների ցանկացած իրավական ձևակերպում պետք է հիմնված լինի այս փաստաթղթերի վրա։

Խորհրդարանական ընդդիմությունը վրդովված է այն փաստից, որ Փաշինյանը, չստորագրելով փաստաթղթերը, բանավոր պայմանավորվում է և կատարում այդ պայմանավորվածությունները։ Բայց ինքը ընդդիմությունը չի դիմել Սահմանադրական դատարան՝ «եռակողմ հայտարարությանը», տարածքային ամբողջականության խախտմանը գնահատական տալու եւ Արցախի վերամիավորման 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշումը չկատարելու հարցով։

Երբ համարժեք գնահատական տրվի տեղի ունեցածին, կպարզվի, որ Հայաստանում են օկուպացիոն զորքեր, տարածքներն օկուպացված են, իսկ եռակողմ հայտարարությունն անօրինական է, քանի որ այն ընդունվել է ուժի սպառնալիքի տակ։

Արմեն Սարգսյանը կսկսի՞ այս գործընթացը։

Սկզբնաղբյուր