Ավելի քան երկու տարի իշխանության և նրա կողմնակիցների շուրթերից ես լսում եմ. «Հին համակարգը դիմադրում է, հակաժողովրդական, հակահեղափոխական տարրերը դեռևս չեն ջախջախվել»: Քանի որ կյանքիս առաջին 30 տարիների ընթացքում ես ապրում էի Խորհրդային միությունում, ես, իմ հասակակիցների նման, ուսումնասիրում էի այդ երկրի պատմությունը: Իրականում ոչ միայն ստիպված էի դա անել, այլեւ դա ինձ հետաքրքիր էր, եւ հիմա էլ, հավանաբար, այդ պատմությունը չի կորցրել արդիականությունը, քանի որ այսօրվա Հայաստանում ապրող մարդիկ կա՛մ անձամբ ապրել են այդ ժամանակաշրջանում, կա՜մ ապրածների ժառանգներն են:
Եվ ահա այդ պատմությունից մենք գիտենք, որ բոլշեւիկներն իրենց իշխանության առաջին 20-25 տարիների ընթացքում նույնպես կարծում էին [կամ ձեւ էին անում, թե կարծում են], որ կա ներքին դիմադրություն, որը պետք է կոտրել ամենադաժան միջոցներով: Ովքե՞ր էին դիմադրողները՝ «բուրժույները», «կուլակները», հեղափոխության արժեքների հանդեպ կասկածելի դիրքորոշում ունեցող հոգեւորականները, մտավորականները, պրոֆեսիոնալ զինվորականները: Բոլոր այդ խմբերի ներկայացուցիչները բնութագրվում էին որպես «недобитая контра»՝ «վերջնականապես չջախջախված հակա»-ներ:
Ամբողջ խնդիրն այն է, որ այդ բոլոր «անբարեհույս տարրերին» ոչնչացնելուց հետո բոլշեւիկները դարձյալ պնդում էին, որ ներքին դիմադրությունը եւ դավադրությունները շարունակվում են: Իսկ ովքե՞ր էին այդ դեպքում «դավեր նյութում», բնականաբար, յուրայինները՝ այն մարդիկ, որոնց հետ միասին ջախջախում էին «նախկին հանցավոր»՝ ցարական ռեժիմի ներկայացուցիչներին: Նրանք, պարզվում է, սկզբից, ճիշտ է, հեղափոխական էին, իսկ հետո «դավաճանեցին հեղափոխական արժեքներին»: Կառավարման այս ձեւը մշտապես ենթադրում է «դիվերսանտների», «սաբոտաժնիկների», «համաշխարհային իմպերիալիզմի գործակալների», «5-րդ շարասյան» եւ այլ ներքին թշնամիների առկայությունը:
Նրանց դեմ պայքարելու համար անհրաժեշտ էին «նոր մտածելակերպ» ունեցող մարդիկ, եւ նրանց դաստիարակելու նպատակով մշտական հարձակումների էին ենթարկվում հասարակական երկու հիմնական ինստիտուտները՝ եկեղեցին եւ ընտանիքը [դրա մասին ավելի մանրամասն՝ մեկ ուրիշ անգամ]: Ինչպե՞ս այդ ամենն ավարտվեց: Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ Ստալինը հասկացավ, որ մարդիկ իրենց հողը չեն կարող պաշտպանել «հեղափոխական գաղափարներով», որ նրանց պետք է հիմնավոր մոտիվացիա, որը տալիս են միայն ավանդական, պահպանողական արժեքները: Հենց այդ ժամանակ իշխանությունը սկսեց «ժեստեր անել» եկեղեցու, այն թվում՝ Մայր աթոռի եւ մեր Սփյուռքի ուղղությամբ:
Իհարկե, մենք հիմա ապրում ենք բոլորովին այլ պայմաններում, եւ բռնապետությունն էլ մեզ, բնականաբար, չի սպառնում: Բայց որոշակի օրինաչափություններ, այնուամենայնիվ, կրկնվում են: Հիմա էլ ենք մենք լսում՝ «ահա, ընտրություններն ավարտվեն, ահա, սրան կամ նրան կնստեցնենք, ահա այս կամ այն ուժը պատմության աղբանոց կուղարկենք, ահա Սահմանադրական դատարանը կցրենք... եւ կսկսվի նոր երջանիկ կյանքը»: Բայց ամեն մի փուլից հետո «պարզվում է», որ ներքին թշնամիներ եւ դավադիրներ, այնուամենայնիվ, կան: Ինչպե՞ս է դա ավարտվելու: Առաջարկում եմ ընթերցողներիս խոսել դրա մասին:
«Առավոտ»
0Comments