Կոսմետիկ փոփոխություններով տնտեսական հեղափոխություն չի լինում

Թեև 2018 թվականին Հայաստանում կոնյակի արտադրության ծավալներն աճել են, սակայն այս տարի կնվազեն և արտադրության, և արտահանման ծավալները: Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Գինու ազգային կենտրոնի նախագահ Ավագ Հարությունյանը:

Խնդիրը, ըստ նրա, նրանում է, որ գինեգործության ու կոնյակագործության  ոլորտից դուրս է գալիս կեղծ արտադրանքը, բնականաբար, կեղծ մթերումներ, կեղծ թվեր այլևս չեն ներկայացվում:

«Կոնյակի դաշտը մաքրվում է կեղծ արտադրանքից, Հայաստանում վերջ է դրվում  կոնյակի կեղծմանը, ուստի առաջիկայում կոնյակի արտադրության աճ չենք ունենա, բայց մի քանի տարի հետո հայկական կոնյակը կլինի շատ ավելի լավը, ավելի որակյալ»,- ասաց Ավագ Հարությունյանը:

Նշենք, որ 2018 թ-ին Հայաստանում արտադրվել է 30 մլն 751.9 հազար լիտր կոնյակ, ինչը 2017 թվականի համեմատ աճել է 2,5 տոկոսով: Ինչ վերաբերում է գինու արտադրությանը, վիճակագրության համաձայն՝ նախորդ տարի հանրապետությունում արտադրվել է 8 մլն 877.4 հազար լիտր գինի՝ 2017 թ-ի համեմատ աճելով 0.3 %-ով:

Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ այս տարի գիենգործության ոլորտում զգալի աճ է կանխատեսում:  Ըստ նրա՝ միտումները բավական դրական են, ինչին հասել են վերջին տարիների աշխատանքի շնորհիվ:

«Գինու ոլորտի աճը վերջին 5-6 տարիների ընդհանուր քաղաքականության հետևանք է»,- ընդգծեց նա:

Նրա խոսքով՝ հայկական գինիների որակը կտրուկ բարձրացել է, արտադրության և արտահանման ծավալների ավելացումն էլ պայմանավորված է հայկական գինիների պահանջարկով, սակայն  եթե խաղողի նոր այգիներ չհիմնվեն, ապա մի քանի տարի հետո արտահանման ծավալների աճ չեն կարող ակնկալել:

«Հայաստանում  տարեկան  արտադրվում է 8-10 մլն լիտր գինի, մեր պոտենցիալը հասնում է մինչև 20 մլն լիտրի: Այսինքն՝ այդքան կարող ենք արտադրել,  դրանից ավելիի դեպքում  խնդիրների առաջ կկանգնենք, ռեսուրս չունենք: Դրա համար գյուղացիները պետք է նոր այգիներ հիմնեն, բայց ինչպես, եթե մարդիկ այդ հնարավորությունը չունեն: Բացի այդ, եղած այգիները պետք է քանդեն և դրանց փոխարեն նորերը հիմնեն, քանի որ խաղողի այգիներում արագորեն տարածվում է ֆիլոքսերիա հիվանդությունը»,- նշեց գինեգործը:

Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ կառավարությունն  այս ուղղությամբ պետք է լուրջ քայլեր ձեռնարկի, գինեգործների և կոնյակագործների կողքին լինի, սակայն դեռևս այդ քայլերը չեն տեսնում:

«Խնդիրը նրանում է, որ բոլոր կառավարությունների ժամանակ եղել է գործողությունների շարունակականության ապահովում, հիմա այդ շարունակականությունը չկա, ինչը շատ վատ է: Չկա այն պրոֆեսիոնալ թիմը, որն այդ շարունակականությունը կապահովի»,- ընդգծեց Գինու ազգային կենտրոնի նախագահը՝ հավելելով, որ վերջերս գինեգործները հանդիպել են  վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետո, սակայն այդ ընթացքում հիմնականում քննարկվել է Հայաստանի խաղողագործության և գինեգործության հիմնադրամի ապագայի հարցը:
Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ առանց խնդիրները վեր հանելու, տնտեսական հեղափոխության մասին խոսք լինել չի կարող:

«Եթե ասում են՝  տնտեսական հեղափոխություն են անում, դա նշանակում է՝  պետք է վերանայել տնտեսական փիլիսոփայությունը: Խորհրդային միության փլուզումից հետո մենք ունեցանք ընդհանուր գաղափարախոսության և ընդհանուր շուկայի փոփոխություն, իսկ ստեղծված տնտեսության փիլիսոփայությունն էր՝ սպասարկել  որոշակի խավերի: Հիմա այդ փիլիսոփայությունը մնացել է, բայց ուզում են տնտեսական հեղափոխություն անել: Այդպես չի լինի, քանի որ ամբողջ իրավական դաշտը ստեղծված է որոշակի խավերին սպասարկելու համար: Կոսմետիկ փոփոխություններով տնտեսական հեղափոխություն չի լինի: Անհրաժեշտ են համակարգային փոփոխություններ, եթե ասում են՝ մենք գնում ենք տնտեսական հեղափոխության, դա նշանակում է, որ գնում ենք համակարգի փիլիսոփայության փոփոխության»,- նշեց Ավագ Հարությունյանը:

Նրա խոսքով՝ փոիլիսոփայության փոփոխությունը նշանակում է հավասար և արդար մրցակցություն , որն օրենսդրորեն չկա:

Ավագ Հարությունյանն ընդգծեց, որ նախորդ կառավարությունը՝  վարչապետ Կարեն Կարապետյանի գլխավորությամբ, որքան էլ «ծառայում էր օլիգարխիայի շահերին», այնուամենայնիվ, ընդունեց, որ եթե որոշ հարցեր  չլուծեն, ապա դրանք ազգային անվտանգության հետ կապված և լրջագույն այլ խնդիրներ կառաջացնեն:

«Կարողացանք համոզել, որ պետք է քայլեր ձեռնարկել և ձեռնարկեց: Մասնավորապես, կոնյակի շուկայում նվազագույնի հասցնել կեղծիքը, ինչին արդեն ականատես եղանք, ինչպես նաև շատ թե քիչ հավասար պայմաններ ստեղծել շուկայում»,- ասաց Ավագ Հարությունյանը՝ հավելելով, որ  դրանից հետո կառավարությունը նախաձեռնեց հետևյալ քայլերը՝  բարձրացնել պետական տուրքը, փոքր և միջին ընկերությունների լիցենզիաների արժեքը նվազեցնել, բանակցել Առևտրի համաշխարհային կազմապերպության հետ, որ ներմուծման խստացման նորմերը մասամբ ազդեն ներքին շրջանառության վրա:

Նշենք, որ Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությունը ինչ ռեժիմ սահմանում է ներմուծման վրա, նույնը պետք է լինի նաև ներսում։ Նախորդ Կառավարությունը, ըստ գինեգործի, ԱՀԿ-ի հետ  գնաց բանակցությունների, որպեսզի դա չարվեր ներսի առևտրի վրա։

Այժմը, ըստ Ավագ Հարությունյանի, դրանց պետք է հաջորդեն մյուս քայլերը, որոնք, ցավոք,  չեն արվում. «Հիմա պետք է այդ աշխատանքը շարունակել, փիլիսոփայությունը ենթադրում է այլ ակտերի ընդունում, ինչը չկա»:

Նշենք, որ 2018 թ-ի հունվարի 1-ից ուժի մեջ է մտել «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին  օրենսդրական փոփոխությունը, , ըստ որի՝ արտադրողի կողմից 100 հազար լիտրից ավելի իրացված կոնյակի սպիրտի արտադրանքի յուրաքանչյուր լիտրի դիմաց պետք է գանձվի 100 դրամ պետական տուրք: Կոնյակագործությամբ և գինեգործությամբ զբաղվող մի շարք ընկերություններ իրենց դժգոհությունն են արտահայտել այս  փոփոխությունների վերաբերյալ, սակայն Ավագ Հարությունյանը կարծում է, որ դրանք  անհիմն են: Այդ իրավական ակտը նպաստում է, որպեսզի դաշտում կեղծիքը վերանա:

Գինու ազգային կենտրոնի նախագահն անդրադարձավ նաև Տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարության հետ գյուղատնտեսության նախարարության միավորմանը:

Նրա խոսքով՝ սա սխալ որոշում էր, էկոնոմիկայի նախարարության  փիլիսոփայությունն այլ է՝ շատ գումար աշխատել ու ուշադրություն  չդարձնել հավասար, արդար մրցակցության վրա:

«Գյուղնախարարության փիլիսոփայության մեջ բացի վերոնշյալից, կար արդարության և սոցիալական արդարության գաղափարը: Հիմա հարց է առաջանում՝ արդյոք   գյուղնախարարության ոլորտի համար պատասխանատու փոխնախարարը  կլինի այնքան ուժեղ և սկզբունքային, որ արդար արդյունաբերության և արդար առևտրի կոնցեպտը մտցնի ընդհանուր քաղաքականության մեջ: Եթե անկեղծ՝  ես ուզում եմ օգնել նոր իշխանությանը, բայց նրանք, կարծես,  մեր կարիքը չունեն: Այստեղ նաև պետք է ազնիվ լինենք և ասենք, որ մենք հին համակարգի մարդիկ ենք և կատարելագործել ենք այդ համակարգի արդար և անարդար բոլոր մեխանիզմները, իսկ ներկայիս իշխանություններին նոր մարդիկ են պետք»,- եզրափակելով խոսքն՝ ասաց Ավագ Հարությունյանը:

Աղբյուր` Panorama.am