Չեմ կարծում, թե վարչապետը կարող էր այն կարգի տրանսֆորմացիայի, որ ուզենար ճնշել լրատվամիջոցներին. Վահագն Թևոսյան

Տարօրինակ է ենթադրությունը, թե 20 տարի լրատվության մեջ եղած մարդը կարող է երբևէ որևէ լրատվամիջոց փակելու ցանկություն արտահայտել: Դա հերքելու կարիք նույնիսկ չկա: Դա պարզ մանիպուլյացիա էր, որը ցույց է տալիս, թե ինչ կատարավում է լրատվամիջոցներում: Այս մասին parliamentmonitoring.am-ի հետ հարցազրույցում նշել է «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Վահագն Թևոսյանը: Ներկայացնում ենք հատվածներ հարցազրույցից:

-Պատգամավոր դառնալուց հետո հայտարարեցիք, թե «ֆեյքնյուզի» դեմ պայքարի անհրաժեշտություն կա, ինչը շատերը ընկալեցին որպես լրատվամիջոց փակելու մտադրություն: Ի՞նչ էիք ուզում ասել, կա՞ այդպիսի մտադրություն:

-Տարօրինակ է ենթադրությունը, թե 20 տարի լրատվության մեջ եղած մարդը կարող է երբևէ որևէ լրատվամիջոց փակելու ցանկություն արտահայտել: Դա հերքելու կարիք նույնիսկ չկա: Դա պարզ մանիպուլյացիա էր, որը ցույց է տալիս, թե ինչ կատարավում է լրատվամիջոցներում։ Ասում ես՝ խոսքի ազատությունը պետք է խրախուսվի, ապատեղեկատվությունը պատժվի, ու թվում է՝ որևէ իրարամերժ բան դրա մեջ չկա, բայց վերցնում են մի մասը ու գրում՝ «իշխանությունը ուզում է փակել անցանկալի լրատվամիջոցները». սա խոսում է լրատվական մակարդակի մասին։

Ես, երկար տարիներ աշխատելով լրագրող, խմբագիր, մենեջեր, շատ ցավում եմ լրատվական դաշտի այսօրվա վիճակի համար։ Կան տասնամյակների պատմություն ունեցող ոչ պետական լրատվամիջոցներ, որոնք սեփական ֆինանսական միջոցներով գոյատևելու հնարավորություն չունեն և ունեն ստվերային բյուջե։ Բայց այսօր իրավիճակ է փոխվել, ու այդ փոփոխությունը վերաբերում է նաև «սև շուկային»:

Լրատվամիջոցին պետք է տալ գործունեության ավելի թափանցիկ դաշտ տեղափոխվելու հնարավորություն, ու պետք է հնարավորինս նպաստել նրա աշխատանքին։ Դա կարող է լինել տարբեր ձևերով՝ հատուկ հիմնադրամների, հարկային արտոնությունների միջոցով։ Այսինքն՝ մի որոշ ժամանակ անել այնպես, որ այդ լրատվամիջոցները ֆինանսական դժվարությունների պատճառով չգայթակղվեն «սև փողերով» ու նորմալ գործունեություն ծավալեն, ինչը կերազի ցանկացած ժողովրդավար իշխանություն։ Պետք չէ նման հայտարարությունները համարել հաթաթա, դրանք ինքնակարգավորման կոչ են, որովհետև ժողովրդավարական իշխանության համար ժողովրդավարական, թափանցիկ, վստահելի խոսք ասող մամուլը շատ արժեքավոր է։

-Դուք ունե՞ք «ֆեյքնյուզի» դեմ պայքարելու կոնկրետ ծրագիր կամ փորձո՞ւմ եք մշակել:

-«Ֆեյքնյուզի» դեմ պայքարելը շատ դժվար է։ Իմ խնդիրը դա չէ, իմ խնդիրը հավաստի, ճշգրիտ տեղեկություն հաղորդող մամուլն ուժեղացնելն է:

Ես շատ ուզում եմ՝ մասնագետների խումբ ձևավորվի, որ ինքնուրույն կանոնակարգեն՝ արհեստակցական միությունների, հիմնադրամների և այլնի միջոցով։

-Մի քանի լրատվամիջոց քաղաքապետարանից ծանուցում է ստացել զբաղեցրած տարածքներն ազատելու վերաբերյալ։ Դրանց ղեկավարները հայտարարում են, թե իշխանությունը ճնշում է գործադրում մամուլի նկատմամբ։ Ո՞րն է Ձեր արձագանքը:

-Ես հետաքրքրվել եմ այդ պատմության մանրամասներով, ու ինձ բացատրել են, որ լրատվամիջոցներին ուղարկված ծանուցումը ընդամենը տեխնիկական բնույթի է։ Ասել են, որ նրանց իրենց աշխատասենյակներից չեն հանելու։ Իրականացվում է գույքագրում ու փորձում են անել այնպես, որ խնդրի լուշման մեկ միասնական սկզբունք լինի: Այս իշխանությունը գիտակցում է, որ ազատ մամուլը ժողովրդավարական հասարակարգի ամենակարևոր բաղկացուցիչներից մեկն է։ Մենք ուզում ենք, որ լինի քննադատություն և ոչ թե ապատեղեկատվություն։ Սկզբունքը՝ տեղեկությունը ճշտել երկրորդ աղբյուրից, հիմա գրեթե չի գործում: Մամուլին չեն ճնշում։ Ասում են՝ արեք այն, ինչը ձեր պարտականությունն է։ Մամուլը 4-րդ իշխանություն է, և այն նույնպես ենթակա է քննադատության։

-Ժուռնալիստների միության նախագահը ևս պնդում է, որ ճնշում կա։

-Եթե Ժուռնալիստների միության նախագահը կարողանում է ասուլիս տալ, միտինգ անել, ուղիղ տեքստով ասել՝ «Հայկոն ի՞նչ կապ ունի, դա վարչապետի որոշումն է», որտե՞ղ է ճնշումը։ Եթե մամուլի նկատմամբ ճնշում լիներ, դժվար թե Ժուռնալիստների միության նախագահը նման բան կարողանար ասել. նրան կամ գնած կլինեին, կամ վախեցրած կամ էլ էս թիմ քաշած։

-Ինչո՞ւ եք համոզված, որ վարչապետի կողմից ճնշում չկա։

-Ես գիտեմ վարչապետին ավելի քան քսան տարի: Չեմ կարծում, թե նա կարող էր էդ կարգի տրանսֆորմացիայի, մետամորֆոզի ենթարկվեր, որ ուզենար ճնշել լրատվամիջոցներին։ Դա մտածողության կերպ է. ինչպես որ կարևորում է ընտանիքն ու այլ արժեքներ, այդպես կարևորում է նաև մամուլի ազատությունը:

-Չունե՞ք տպավորություն, որ իշխանությունը պարբերաբար արդարանում և պաշտպանվում է ու այսօր տանուլ է տալիս տեղեկատվական պատերազմը։

-Պատերազմ չկա։ Իշխանությունը բացարձակ լեգիտիմ է ու վայելում է ժողովրդի սերը: Թե որքան կտևի դա՝ պայմանավորված կլինի մեր աշխատանքով։ «Իմ քայլը» դաշինքի ու կառավարության IQ-ն բարձր է, շատ արագ կադապտացվենք, հարցերը կլուծենք։ Մենք չենք համարում, որ պատերազմ է, պատերազմում են թշնամու դեմ։ Իմ շատ սիրելի ընկերներից մեկը, որը չի ցանկանում ինձ հետ շփվել և համարում է, որ ես մամուլի թշնամին եմ, ասում է՝ դու մանդատի գին ես վճարում։ Ինձ համար դա անհասկանալի է, ի սեր Աստծո։ Ես հասկանում եմ՝ անցումային փուլում բոլորի մոտ սթրեսային վիճակ է, և դա նորմալ է։

-Արդեն հասցրել եք թշնամիներ ձեռք բերել։

-Այո, նախկին գործընկերների շրջանում։ Բայց մենք չենք ուզում մեդիա դաշտը կորցնել։ Մենք հիմա ուղղակի կորցնում ենք այն։

-Ինչպե՞ս եք պատկերացնում քաղաքապետարան-լրատվամիջոցներ խնդրի լուծումը։

-Ես շատ կվրդովվեմ, եթե այդ լուծումը հիշեցնի ճնշում լրատվամիջոցների նկատմամբ: Ես զանգել եմ քաղաքապետարան, ինձ բացատել են, որ խնդիրն առնչվում է ոչ միայն լրատվամիջոցներին, որ նրանց տարածքներից չեն վտարելու, բայց այս խոսքը, միևնույն է, հասանելի չէ։ Գուցե իշխանությունների նկատմամբ անցյալից եկող անվստահություն կա, բայց մեր խնդիրն է մեդալը փայլեցնել այնպես, որ երկու կողմն էլ երևա: Այդպես կհասկանանք՝ ինչպես ենք շփվում, այլապես ընկալումները շատ տարօրինակ ու սխալ են։ Իշխանություն-մամուլ երկխոսությունը անպայման պետք է տեղի ունենա, և մամուլը, իսկապես, պետք է որդեգրի 4-րդ իշխանությանը վայել վարքագիծ։