Երեկ այնպիսի վիճակի մեջ էի հայտնվել, չգիտեի ինչ անել

Lragir.am-ի զրուցակին է Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Վահե Խալաթյանը

Պարոն Խալաթյան, վարչապետը բավական կոշտ ելույթ ունեցավ դատական համակարգի վերաբերյալ և ասաց, որ դատավորների նկատմամբ վեթինգ պետք է կիրառվի: Դուք ինչպե՞ս եք վերաբերում այս հարցին:

Ես որևէ բան չունեմ թաքցնելու: Իմ կարծիքն այն է, որ ես դեմ չեմ, թող տեսնեն ինչ ունեմ: Եթե չեմ սխալվում՝ նյութական միջոցներն են ստուգելու, նախկին կապերը, թե որտեղ են աշխատել, անձնական տվյալները: Կարելի է մի հատ քննություն անցնել, ի՞նչ հարց պետք է տան քննողները, որ քրեական իրավունքի մասնագետը չկարողանա պատասխանի: Ասում են՝ Ալբանիայում էլ է դա ներդրված: Մի քիչ լավ չէ, որ Ալբանիայի նախադեպը մեզ մոտ են ուզում կիրառել, բայց դե ինչ անենք, եթե իրավիճակը պահանջում է, կարելի է նաև գնալ դրան:

Նաև արդարադատության նախարարն անդրադարձավ այդ հարցին, ասաց, որ հնարավոր է լինեն դեպքեր, երբ վեթինգի միջոցով որոշ դատավորներ կզրկվեն իրենց ունեցվածքից:

Չեմ ուզում ասեմ անօրինական ճանապարհով ձեռք բերված, որովհետև դա դատական ակտով չի լինելու: Օրինակ՝ իմ ի՞նչը ունեզրկեն, գյուղի տո՞ւնը: Ունեզրկե՞ն, չէ երևի, չեն ունեզրկի: Ես չեմ վախենում, եթե վախենում ես, ուրեմն ճիշտ չես: Ես ծառայել եմ ու ծառայելու եմ դեռ, հո դատավոր չեմ ծնվել, ես պատերազմի էլ եմ մասնակցել, արտասահմանում էլ եմ սովորել: Ամենավատն ու լավը միքս եմ արել, հիմա էլ տանջվում ենք, ինչ անենք:

Այդուհանդերձ, համակարգի առողջացման խնդիր տեսնո՞ւմ եք:

Այո, բայց ոլորտն առողջացնելով՝ նաև դատավորների առողջության մասին պետք է մտածել: Դատավորները քայքայվում են ամեն ժամ, մի հատ առողջ դատավոր դուք չես տեսնի: Տասը տարվա դատավորն արդեն թոշակի ենթակա է, աշխատանքը էնքան ծանր է: Եվ օր օրի է ծանրանում, գործերի քանակը, որակը, անձերը: Առաջվա գործերը չեն, տարեցտարի գործերը շատանում ու ծանրանում են:

Տարիներ շարունակ դատական համակարգը հանրության մոտ վստահություն չի ներշնչել, հայտնի է որպես կոռումպացված ու հարհագներով աշխատող համակարգ: Ի՞նչն է պատճառը:

Ինչո՞ւ եք ինձ հարցնում դա: Պատասխան չունեցող հարց եք տալիս: Դրական շարժերը ակնհայտ են, չէ՞: Ուզո՞ւմ եք թվեմ երեք քայլերը, որոնք արդեն արվել են: Առաջինը՝ բնակարանային ծրագրում ընդգրկվածություն: Արդեն նախագիծ կա, որ դատավորները, եթե կարիք ունեն, նախնական հաշվարկ պետք է անել ու նրանց աշխատավարձի տոկոսների հաշվին փորձեն ապահովել բնակարանով: Օրինակ՝ ես անձամբ կուզեի: Դա անապահովության հետ կապ չունի, խոսքը դատավորի ապահովվածության մասին է: Այդ ծրագիրը մեզ համար սկսում է գործել արդեն, նախնական հաշվառում է իրականացվում, թե քանի հոգի կա համակարգում, նրանցից քանիսը բնակարանի կարիք ունեն: Դա արդեն դրական շարժ է, 16 տարի աշխատես ու սպասես նման ծրագրի, որը կտրուկ մեկ տարվա մեջ առաջարկեցին:

Երկրորդ քայլը աշխատավարձերի հետ հավելավճարներ հատկացնելն է: Ամսական 600 հազար դրամ աշխատավարձերին ավելացել է ևս 200 հազար դրամ: Այսինքն՝ մինիմում ապահովվածությունը կա ընտանիքի ծախսերը հոգալու համար: Երրորդ քայլը՝ դատավորներին հատկացվող սոցիալական փաթեթը: Եթե հիմնարկում ներքևի օղակը ապահովագրվում է, գոնե վտանգի դեպքում կարող է գնալ սիրտը վիրահատել: Դատավորներին հունվարի մեկից հետո են այդ ծրագրում ներառել: Պատկերացրեք, քանի տարի է գործում է, բայց հունվարի մեկից նոր մտածեցին, որ դատավորն էլ առողջության պրոբլեմ կարող է ունենալ:

Դատավորները միշտ ապահով խավ են համարվել, որովհետև բարձր աշխատավարձեր են ստացել:

Էդ մեկը չեղավ, բարձր եմ ստանում իմ առողջության ու գիտելիքների հաշվին: Դուք էլ շատ աշխատեք, գիտելիքներ ունեցեք, դուք էլ ստացեք 600 հազար: Դա չի նշանակում, որ ես պետք է անտեսվեմ, և առողջությունս վերականգնելու հարցում բոլորը ձեռքերը լվանան ու կանգնեն մի կողմ: Ես իմ առողջությունը քայքայում եմ էս աշխատանքով:

Այնպես չէ, որ պետական մյուս համակարգերում դատավորներից պակաս գիտելիքներով անձինք են աշխատում, բայց էականորեն ցածր են վարձրատրվում:

Ոչ, դուք շփոթում եք դատավորների գործառույթները այլ պաշտոնյաների գործառույթների հետ: Դատավորն անընդհատ թիրախում է, անընդհատ ու անընդմեջ: Մարդիկ հիմա արդեն երեք դրական լուծում տվել են վերջին մեկ տարվա ընթացում:

Դուք համակարգում վիրահատական միջամտության կարիք տեսնո՞ւմ եք:

Շատ կոշտ վիրահատություն պետք չէ: Կոշտից մենք միայն դժվարություններ կունենանք: Տարիներով աշխատած դատավորներ ու մասնագետներ կան, կոշտը լավ չէ: Ես երեկ այնպիսի վիճակի մեջ էի հայտնվել, չգիտեի ինչ անել: Եթե դատավորին չեք թողնում աշխատանքի վայր հասնել, էլ ի՞նչ դատավոր եմ ես:

Վարչապետը նաև ասաց, որ որոշ դեպքերում դատավորները պետք է հեռանան ու հեռացվեն: Դուք ի՞նչ եք կարծում, որ դեպքում դատավորը պետք է հեռանա համակարգից:

Դուք պոտենցիալ հեռացվողին հարցնում եք, թե՝ ձեզ որ դեպքում պետք է հեռացնե՞ն: Այդ պոտենցիալը չակերտների մեջ վերցված եմ ասում: Ես էլ կպատասխանեմ՝ եթե հեռացնելու եք, առաջինն ինձ հեռացրեք, ես չեմ ուզենա իմ ընկերներին որևէ բան պատահի: Կարճ ասած՝ կրակը վերցնում եմ իմ վրա: Սա, իհարկե, կատակ էր: Թե ով պետք է մնա, ում պետք է հեռացնեն, կամ ով պետք է փորձության ենթարկվի ու վերաքննություն հանձնի, ժամանակը ցույց կտա: Մի քիչ սպասենք, ինձ թվում է՝ ամեն ինչ լավ ընթացք կունենա: